Grejpfrut i sok od grejpfruta mogu uticati na količinu ljekova koja dospijeva u krvotok. Ali zašto? Supstance u grejpfrutu mogu da blokiraju djelovanje specifičnih enzima i „transportera” koji utiču na to koliko lijeka ulazi u krvotok.
Ali, zašto grejpfrut reaguje sa određenim ljekovima i koji su primjeri ljekova koje ljudi ne bi trebalo da uzimaju sa grejpfrutom?
Glavni krivac iza ovih interakcija sa ljekovima je grupa hemikalija u grejpfrutu pod nazivom furanokumarini, rekao je Patrik Mekdonel, profesor kliničke farmacije na Farmaceutskoj školi Univerziteta Templ u Pensilvaniji. Furanokumarini mogu da se miješaju sa nekim molekulima i enzimima – proteinima koji vrše hemijske reakcije u tijelu – u tankom crijevu. Ovi molekuli i enzimi su odgovorni za razgradnju mnogih ljekova i njihovo prenošenje u krvotok, ali furanokumarini ih izbacuju. U nekim slučajevima, furanokumarini mogu efikasno povećati dozu lijeka u tijelu, što dovodi do neželjenih efekata. Kada se lijek proguta, enzimi u tankom crijevu ga razlažu ili metabolišu. Jedan ključni enzim je citokrom P450 3A4 ili CIP3A4. Kako se furanokumarini u grejpfrutu razlažu u tijelu, njihovi derivati mogu blokirati djelovanje CIP3A4. Stoga, umjesto da se razgradi kao i obično, veći dio lijeka ulazi u krv i takođe ostaje duže u tijelu, što potencijalno dovodi do neželjenih efekata.
Ovo se može desiti sa određenim ljekovima za krvni pritisak. Ovi ljekovi djeluju tako što opuštaju krvne sudove kako bi snizili krvni pritisak, ali konzumiranje grejpfruta može povećati količinu lijeka u tijelu, uzrokujući suviše snažan pad krvnog pritiska. Ovaj lanac događaja takođe može dovesti do suviše sporog otkucaja srca ili bradikardije. Grejpfrut takođe, piše Live Science, može imati ovaj efekat na neke statine za snižavanje holesterola. Previsoke doze ovih statina mogu dovesti do bolova i oštećenja mišića. Prema Upravi za hranu i ljekove (FDA), grejpfrut takođe može povećati nivoe određenih kortikosteroida koji se koriste za liječenje inflamatornih bolesti crijeva, kao što je Kronova bolest, može povećati nivoe imunosupresiva koji potencijalno može oštetiti bubrege i sličan efekat ima i na ljekove za anksioznost. Ali, grejpfrut ne ispoljava ovaj pojačavajući efekat na sve ljekove sa kojima se kombinuje — u nekim slučajevima može zapravo smanjiti količinu lijeka koji ulazi u krv. Ovo važi za neke ljekove protiv alergije, a efekat svakako varira u zavisnosti od količine voća ili soka koju konzumirate.
„Čak i samo jedan grejpfrut ili čaša soka od grejpfruta od 236 mililitara mogu promijeniti način na koji vaše tijelo obrađuje određene ljekove ”, rekao je Mekdonel navodeći da postoje i drugi proizvodi koji u interakciji sa ljekovima daju određene efekte, „ali nijedno nije tako dramatično kao kada pijete sok od grejpfruta”.
Pored furanokumarina, limunska kisjelina u voću može predstavljati probleme. Lijek za osteoporozu reaguje sa različitim sokovima citrusa, uključujući narandžu i grejpfrut. Ako se proguta u isto vrijeme, limunska kisjelina u sokovima smanjuje apsorpciju lijeka, čineći ga manje efikasnim.
B92
