Prim. dr Sabahudin Pupović, spec. interne medicine, kardiolog
Opšta bolnica Nikšić
Visok krvni pritisak je najznačajniji faktor rizika za niz kardiovaskularnih oboljenja i
stanja koja mogu imati smrtni ishod. Ta oboljenja su: moždani udar, srčani udar, srčana slabost, disritmije srca, bubrežna slabost i iznenadna srčana smrt.
Arterijska hipertenzija, od koje pati svaki treći stanovnik naše regije, predstavlja trajno povišenje krvnog pritiska iznad 120/80 mmHg. Dijeli se na esencijalnu (hipertenzija nepoznatog uzroka u 95% svih slučajeva) i sekundarnu hipertenziju, kod koje je uzrok poznat (oboljenja bubrega, nadbubrega, štitne žlijezde, hipofize itd).
Visoki krvni pritisak najčešće nema nikakvih simptoma te se zbog toga i zove “tihi
ubica”. Dijagnoza se postavija na osnovu mjerenja krvnog pritiska kao i pomoću 24h holtera, kojim se može isključiti ili dokazati hipertenzija “bijelog mantila”. Već 30 godina se objavljuju smjernice Evropskog kardiološkog drustva (ESC), kako bi se poboljšala briga za svakog bolesnika. Ove godine je drustvo izdalo 4 nove smjernice u kojima su nove preporuke i ažurirani podaci, i sve je predstavljeno na kongresu društva, početkom septembra 2024. u Londonu.
Prvo što su eksperti uredili je naslov koji se odnosi ne samo na arterijsku hipertenziju već i na povišeni krvni pritisak i hipertenziju. Na taj način su naglasili da se radi o kontinuitetu, a ne o binarnoj nomenklaturi koja bi označavala samo normotenziju ili hipertenziju. Uvedena je nova kategorija krvnog pritiska nazvana “povišeni krvni pritisak “- definisana kao sistolni pritisak 120-139mmHg ili dijalstolni pritisak 70-89mmHg. Hipertenzija ostaje kao što je prethodno definisano (sistolni pritisak >140mmHg ili dijalstolni pritisak >90 mmHg). Nova preporuka je da se postigne ciljni sistolni pritisak od 120-129 mmHg kod odraslih osoba na antihipertenzinoj terapiji. Kod osoba sa povišenim krvnim pritiskom najprije se tokom 3 mjeseca preporučuje promjena životnog stila prije uvođenja farmakoterapije. U novim smjernicama postoji stav da se povišene vrijednosti krvnog pritiska liječe onoliko nisko koliko je to moguće, i da se pri tome ima jedan razuman stav. Od povišenog krvnog pritiska u svijetu godišnje umre preko 10,8 miliona ljudi. Zato je veoma značajno koje ljekove i u kojim fiksnim kombinacijama davati. Za liječenje krvnog pritiska se koriste: BB, CCB, ACEi, ARB, diuretici. Poseban značaj se pridaje fiksnim kombinacijama ljekova, tako da inicijalna terapija bude dvojna fiksna kombinacija, drugi korak trojna fiksna kombinacija, treći korak trojna kombinacija +diuretik.
U skladu sa preporukama za liječenje, potrebno je obezbijediti efekat lijeka tokom 24h, kao i komforno doziranje jedanput dnevno. Time se izbjegava varijabilnost krvnog pritiska, koja ima značajne neželjene posljedice. Nastoji se osigurati i što bolja komplijansa i adherenca ovih pacijenata. Jako je značajno i da osiguravaju 24-časovno dejstvo, što možemo postići upotrebom originalnih fiksnih kombinacija koje su prisutne na našem tržištu.
ACE inhibitori su vrlo čest izbor kada je u pitanju terapija hipertenzije. Jako je značajno i da osiguravaju 24-časovno dejstvo. Po pitanju izbora ACE inihibitora ne treba voditi računa samo o tome koliko oni smanje krvni pritisak, nego i kako utiče na one pacijente koji su imali i neki kardiovaskularni događaj i kako vrše prevenciju.
Određena populacija pacijenata zahtijeva inicijalnu terapiju fiksnom kombinacijom ACEi i diuretika. Ona se uglavnom preporučuje za pacijente koji su gojazni, koji imaju dislipidemiju, insulinsku rezistenciju, diabetes. Po preporukama, najbolje je izabrati tiazidni diuretik ili tiazidima sličan diuretik. Kod ovih pacijenata je izuzetno bitno odabrati diuretik koji je metabolički neutralan. Diuretik koji je metabolicki neutralan, koji efikasno redukuje krvni pritisak, ima 24h kontrolu, pokazuje značajnu prevenciju moždanog udara jeste indapamid.
Sa druge strane, pacijenti koji zahtijevaju inicijalnu terapiju fiksnom kombinacijom ACEi i CCB su pacijenti koji imaju hipertenziju i koronarnu arterijsku bolest, ili pacijenti sa varijacijama krvnog pritiska, ili imaju dodatne KV faktore rizika.
Rano uvođenje fiksnih kombinacija osigurava efikasniju i dugoročniju kontrolu krvnog pritiska, mogućnost da se takvom kontrolom smanje varijacije krvnog pritiska, poveća zaštita od neželjenih događaja, a svakako i smanji broj istih.
Rano postavijanje dijagnoze hipertenzije kroz preventivne preglede, pravovremeno započinjanje medikamentne terapije, upotreba fiksnih kombinacija i postizanje ciljnih vrijednosti krvnog pritiska unutar tri mjeseca su naš recept za uspjeh.
