SAOPŠTENJE ZA JAVNOST INSTITUTA ZA JAVNO ZDRAVLJE CRNE GORE
(12.02.2024.)
Pozivamo roditelje da dovode djecu na vakcinaciju u skladu sa kalendarom imunizacije i da bez medicinskih kontraindikacija utvrđenih i navedenih od strane ljekara ne odlažu vakcinaciju. Roditelji koji su do sada odlagali vakcinaciju treba da što prije nadoknade propuštene doze i zaštitite djecu od opasnih bolesti, naročito onih koje su već prisutne u Crnoj Gori kao što je veliki kašalj i onih koje su nam sve bliže kao što su morbili. Pravovremena vakcinacija je veoma važna i odlaganje vakcinacije bez utvrđenog i medicinski opravdanog razloga je opasno jer se time produžava period kada su djeca osjetljiva na infekcije određenim uzročnicima i može dovesti do ozbiljnih posljedica.
Ističemo da je pertusis oboljenje kod koga se naročito teški simptomi mogu javiti kod novorođenčadi i nepotpuno imunizovane odojčadi (djece uzrasta ispod jedne godine), kod kojih je ova bolest nerijetko životno ugrožavajuća. Adolescenti, odrasli i imunizovana djeca najčešće imaju blaže ili atipične simptome velikog kašlja, iako se izraženo oboljenje može javiti u svim uzrasnim grupama posebno kod onih kod kojih je od završene primovakcinacije/revakcinacije prošlo duže od četiri godine.
Posebno apelujemo na osjetljive grupe da budu dodatno pažljivi i da osim vakcinacije primjenjuju opšte mjere prevencije u cilju smanjenja rizika za obolijevanje od velikog kašlja i gripa – čija je aktivnost posebno izražena od početka godine.
Institut za javno zdravlje Crne Gore je, od početka novembra 2023. godine zaključno sa 11.02.2024.g, registrovao 586* slučajeva obolijevanja od pertusisa (velikog kašlja). Kod 501 osobe je bolest potvrđena laboratorijskim putem (PCR ili serološkim analizama), dok je kod 85 osoba prijavljeno obolijevanje na osnovu razvoja karakterističnih simptoma bolesti nakon bliskog kontakta sa oboljelim.
Među registrovanim slučajevima (586), najveći udio oboljelih je u uzrasnoj grupi 11-15 godina (232), potom u uzrasnoj grupi 26-64 godine (90), u uzrasnoj grupi 6-10 godina (84), 16-20 godina (78), 1-5 godina (62), ispod 1 godine (15), preko 65 godina (14) i u uzrasnoj grupi 21-25 godina (11).
Najveći broj slučajeva je otkriven u Podgorici (437) i Danilovgradu (30), potom u Beranama (25), Baru (21), Budvi (11), Cetinju (10), Nikšiću (9), Bijelom Polju (8), Tivtu (8), Herceg Novom (7), Kotoru (6), Zeti (5), Mojkovcu (3), Andrijevici (2) i po jedan slučaj u Ulcinju, Petnjici i Pljevljima. Do 11.02.2024. du su od strane nadležnih epidemioloških službi epidemije pertusisa prijavljene u Podgorici, Danilovgradu, Beranama, Nikšiću i Tivtu.
Podaci o obolijevanju i kretanju obolijevanja od pertusisa mogu se svakodnevno pratiti na interaktivnom dashboardu na sajtu Instituta za javno zdravlje Crne Gore:
https://www.ijzcg.me/me/pertussis
Od 586 registrovanih slučajeva, kod 553 (odnosno preko 90%) je od posljednje doze vakcine (treće doze vakcine ili prve revakcinacije) sa komponentom protiv pertusisa do obolijevanja prošlo pet ili više godina, ili osobe nisu imunizovane, ili ne postoji dokaz o imunizaciji (uglavnom kod osoba starijih od 25 godina). Nakon pet ili više godina od završene primoimunizacije ili revakcinacije ne može se očekivati postojanje imuniteta zbog karakteristika acelularne vakcine. Značaj vakcinacije je da pravovremenom primjenom potrebnog broja doza zaštitimo djecu uzrasta ispod pet godina, prije svega odojčad (uzrast ispod jedne godine), kod kojih je rizik od teških formi bolesti najveći.
Prema informacijama dostupnim Institutu od početka decembra u Crnoj Gori su zbog pertusisa ukupno bile hospitalizovane 34 osobe, dok je trenutno jedan pacijent na bolničkom liječenju.
Vakcinacija protiv velikog kašlja, kao i protiv svih ostalih oboljenja koja su u redovnom kalendaru (morbila, zauški, rubele, humanog papilloma virusa itd.) se kontinuirano sprovodi u redovnim terminima radnim danima kod izabranih ljekara za djecu. Povremeno će biti organizovana vakcinacija u dodatnim terminima za sve koji kasne sa vakcinacijom ili nemaju izabranog doktora. Kod svih bolesti, a naročito protiv velikog kašlja, je izuzetno važno da se vakcinacija sprovede pravovremeno tj. da se u ovakvoj epidemiološkoj situaciji prve tri doze vakcine prime u uzrastu sa dva (prva doza), sa tri (druga doza) i sa četiri mjeseca (treća doza).
Obuhvati sa prvom dozom vakcine sa komponentom protiv pertusisa (acelularna vakcina “aP”) su na visokom nivou (≥90%) mada je poželjno da budu još veći. Obuhvate sa dvije i tri doze vakcine treba dodatno unaprijediti i ovo je posebno važno kod odojčadi kada se primoimunizacija (tri doze vakcine) može završiti već u uzrastu sa navršena četiri mjeseca što se sada snažno preporučuje. Obuhvat sa prvom revakcinacijom je na niskom nivou i korelira sa obuhvatom za prvu dozu vakcine protiv morbila, zauški i rubele pa pozivamo roditelje djece uzasta iznad godinu dana da dovedu djecu na revakcinaciju protiv pertusisa i vakcinaciju protiv morbila jer se obje ove vakcine mogu primiti pri istoj posjeti. Obuhvati registrovani na dan 11.02.2024. godine prikazani su u tabeli:
| Djeca rođena u periodu | Obuhvat (%) imunizacijom vakcinama sa komponentom protiv pertusisa (aP) | |||
| Primovakcinacija | Prva revakcinacija (u drugoj godini) | |||
| 1 doza | 2 doze | 3 doze | ||
| 01.01 – 30.09.2023 | 90,50 | 76,72 | 49,70 | Nije primjenjivo |
| 01.01 – 31.12.2022 | 92,29 | 87,63 | 78,74 | Nije primjenjivo |
| 01.01 – 31.12.2021 | 92,43 | 89,41 | 83,23 | 43,86 |
| 01.01 – 31.12.2020 | 92,32 | 90,33 | 86,62 | 60,32 |
| 01.01 – 31.12.2019 | 91,89 | 90,11 | 87,73 | 67,84 |
*Napomena: Sistem prijavljivanja zaraznih bolesti je dinamičan i prikazani podaci odražavaju broj prijava u trenutku izrade izvještaja, kao i geografsku distribuciju oboljelih na osnovu dostupnih podataka u tom trenutku. Podaci o broju oboljelih se ažuriraju sedmično, kada se izvrše i potrebne korekcije na osnovu informacija koje se dobiju tokom epidemiološkog ispitivanja.
PR služba
