Način na koji novorođenčad dolaze na svijet može da izmjeni jačinu njihovog imunog sistema, kasnije tokom života, ali i reakcije na lijekove, među kojima su i oni koji spasavaju život.
Nova studija iz Kine sugeriše da put od materice do svijeta, bilo vaginalni ili hirurški, može da utiče na to koliko dobro djeluje vakcina protiv malih boginja. Djeci rođenoj carskim rezom ta vakcina je posebno potrebna, a o detaljima govori analiza koju su sproveli naučnici sa Univerziteta Kembridž i Univerziteta Fudan u Kini. Ona je obuhvatila podatke prikupljene od 1.505 majki i njihovih beba u Kini.
Oko pet procenata djece kojoj je data prva doza vakcine protiv malih boginja mlađe od jedne godine, ne pokazuje odgovor antitijela. Između 2013. i 2018. godine, bebe rođene carskim rezom u Kini imale su 2,56 puta veće šanse da im imuni sistem neuspješno reaguje na vakcine protiv malih boginja u odnosu na bebe rođene vaginalno.
Srećom, druga doza izazvala je zakasnjeli ali „snažan imuni odgovor“. Ali, za to zaostajanje je važno znati, jer može da pomogne u informisanju i u poboljšanju politike vakcinacije.
U 2021. godini milioni djece širom sveta nisu dobili vakcinu protiv malih boginja, što je rekordan broj koji je u brojnim državama bio „opasna prekretnica“.
– Znamo da mnoga djeca na kraju ne dobiju drugu dozu vakcine protiv morbila, što je opasno za njih kao pojedince, ali i za širu populaciju – objašnjava genetičar Henrik Salje sa Univerziteta u Kembridžu.
– Bebe rođene carskim rezom su one koje zaista želimo da pratimo, kako bismo bili sigurni da će dobiti drugu dozu, jer je veća vjerovatnoća da će njihova prva vakcinacija biti neuspješna – dodao je.
Morbile su virusna respiratorna, i jedna od najzaraznijih bolesti za koje znamo. Vakcina je efikasno oružje, ali je potrebno da najmanje 95 odsto polulacije bude obuhvaćeno, da bi se postigao „imunitet stada”.
Kina je blizu eliminacije morbila, ali u nedavnim epidemijama, otprilike trećina zaraženih virusom, već je bila vakcinisana. Ove „probojne“ infekcije se dešavaju kada imuni sistem pojedinca ili ne reaguje na vakcinu, ili reaguje preslabo.
Djeca rođena carskim rezom, za razliku od onih rođenih vaginalno, imaju nešto veću vjerovatnoću za dobijanje imunoloških poremećaja. Naučnici još ne mogu da otkriju zašto je to tako, i za odgovorom se traga i dalje.
Dvostruko jača zaštita
U 2022, studija je povezala carski rez sa nižim odgovorima antitijela nakon vakcina protiv infekcija meningokokama i pneumokokama. Istraživanje je pokazalo da su bebe rođene vaginalno imale dvostruko veći nivo zaštitnih antitijela nakon vakcinacije.
Naučnici su razmatrali i činjenicu da bebe rođene carskim rezom nisu zaražene virusima ili bakterijama iz majčine vagine, i da oni (pošto prelaze na novorođenče tokom prolaska kroz porođajni kanal) mogu imati stimulativni efekat na novoformirani imuni sistem.
Studija u Kini nije istraživala zašto je carski rez uticao na odgovore na vakcine, ali autori smatraju da je uzrok sličan.
– Kod porođaja carskim rezom, deca nisu izložena majčinom mikrobiomu na isti način kao kod vaginalnog porođaja. Mislimo da to znači da im je potrebno više vremena da nadoknade razvoj crevnog mikrobioma, a sa njim i sposobnost imunog sistema da bude podstaknut vakcinama protiv bolesti, uključujući morbile – objašnjava Salje.
Za sada je to, međutim, samo teorija. Dok bebe rođene carskim rezom pokazuju drugačiji raspon bakterija u crijevima u poređenju sa onima rođenim vaginalno, druge studije sugerišu da razlike nestaju u periodu od oko devet mjeseci.
Broj carskih rezova se udvostručio
Imuni sistem novorođenčeta je uglavnom misterija. Istraživači čak ne mogu da se slože oko toga da li je beba rođena sterilna, ili je već „opremljena” mikrobiomom iz materice, piše portal Science Alert.
Takođe je nejasno da li je kod beba zastupljen, i koliko – vaginalni mikrobiom ili crevni mikrobiom, kao i to – kakvu ulogu ima dojenje u svemu tome.
Od 2000. godine, stopa carskih rezova se udvostručila širom svijeta. Operacija sada čini oko 20 odsto porođaja u svijetu, a u Brazilu je taj procenat čak 50.
RTS
