IMUNIZACIJA JEDINA PREVENCIJA MALIH BOGINJA: Epidemija morbila proglašena zasad samo u Budvi, od marta u Crnoj Gori registrovano 16 infekcija
Kod djece mlađe od pet godina registrovano je devet infekcija i sva su djeca bila nevakcinisana. Dva slučaja otkrivena su kod djece od pet do devet godina, koja takođe nijesu primila nijednu dozu vakcine. Jedan slučaj je prijavljen u uzrastu od 14 godina, takođe nevakcinisan, kao i u uzrastu od 20 do29 godina. Otkrivene su morbile i kod troje starijih od 40 godina, od čegasu dvoje nepotpuno vakcinisani,odnosnoimunizovani sujednom dozom, a jedna osoba je bila nevakcinisana
Nakon što je u Budvi prošle sedmice registrovano sedam infekcija malim boginjama (morbili),u tom gradu je prijavljena epidemijajer su pojedini slučajevi povezani.
Od 28. marta 2024. godine u Crnoj Gori je rеgistrоvаnо 16 slučаjеvа obolijevanja od mоrbilа. U Budvi je prijavljeno sedam slučajeva, koji su aktivni, a u prethodnim mjesecima u Podgorici je registrovano tri, Pljevljima i Baru po dva, Rožajama, Tuzima i Tivtu po jedan.
NEVAKCINISANI OBOLIJEVAJU
Da bi svako dijete trebalo vakcinisati, pokazuju i slučajevi razvrstani po vakcinalnom statusu.
Kod djece mlađe od pet godina registrovano je devet infekcija i sva su djeca bila nevakcinisana. Dva slučaja otkrivena su kod djece uzrasta od pet do devet godina, koja takođe nijesu primila nijednu dozu vakcine. Jedan slučaj je prijavljen u uzrastu od 14 godina, takođe nevakcinisan, kao i uuzrastu od 20 do 29 godina. Otkrivene su morbile i kod troje starijih od 40 godina, od čega su dvoje nepotpuno vakcinisani, odnosno jednom dozom, a jedna osoba je bila nevakcinisana.
Iz tih podataka se vidi da nijedna osoba koja je primila obje doze vakcine, odnosno koja je potpuno imunizovana, nije oboljela.
Na mogućnost pojavljivanja epidemije u Crnoj Gori ljekari upozoravaju duže od godinu, jer je nizak obuhvat vakcinacije, uz činjenicu da je proglašena u zemljama okruženja, u kojima su registrovani i smrtni slučajevi.
Prema posljednjim dostupnim podacima, u Federaciji BiH ukupno je tokom 2024. godine registrovano 6.910 slučajeva, sa dva smrtna ishoda kod osoba adolescentne dobi. U bh. entitetu Republika Srpska registrovano je 296 slučajeva, Srbiji 255, Albaniji 40, Hrvatskoj 21 i u Sloveniji 16 slučajeva.
Proglašenje epidemije
Iz IJZCG su pojasnili da je epidemija zarazne bolesti obolijevanje neuobičajeno po broju slučajeva, vremenu, mjestu i zahvaćenoj populaciji ili neuobičajeno povećanje broja oboljelih sa komplikacijama ili smrtnim ishodom, kao i pojava više međusobno povezanih slučajeva zarazne bolesti koja se nikada ili više godina nije pojavljivala na jednom području, te pojava većeg broja oboljenja čiji je uzročnik nepoznat, a prati ih febrilno stanje.
Epidemiju prijavljuje nadležna higijensko-epidemiološka služba ili Institut za javno zdravlje Crne Gore za opštine za koje on obavlja poslove iz nadležnosi higijensko-epidemioloških službi (Podgorica, Cetinje, Danilovgrad, Tuzi i Zeta).
-Epidemija od većeg epidemiološkog značaja označava pojavu teških kliničkih oblika zaraznih bolesti i/ili smrti od zarazne bolesti, pri čemu postoji opasnost od nastanka težih ekonomskih i društvenih posljedica, prekograničnog prenošenja bolesti, kao i ponovna pojava slučajeva odstranjene ili iskorijenjene zarazne bolesti–pojasnili su iz Instituta.
Ministarstvo zdravljaprati kretanje zaraznih bolesti na teritoriji Crne Gore, proglašava pojavu epidemije zarazne bolesti od većeg epidemiološkog značaja, proglašava zaraženo, odnosno ugroženo područje i naređuje mjere koje u tom slučaju moraju da se sprovode.
Sedam slučajevau Budvi je prijavila tamošnja higijensko-epidemiološka služba i odnosi se samo na tuopštinu.
–Uslučaju proglašenja epidemije zarazne bolesti od većeg epidemiološkog značaja, Ministarstvo zdravlja proglašava zaraženo, odnosno ugroženo,područje, što može uključivati jednu ili više opština, region ili cijelu Crnu Goru–kazali su iz IJZCG u odgovorima na pitanje kako i ko proglašava epidemiju na teritoriji države.
Što se tiče mjera koje bi spriječile širenje zarazne bolesti, u ovom slučaju malih boginja,Higijensko-epidemiološka služba Doma zdravlja Budvaje preduzelaone iz svojenadležnosti (epidemiološko ispitivanje, prijava epidemije, prijedlog za vakcinaciju neimunizovane djece, postekspoziciona vakcinacija kontakata, epidemiološki nadzor nad kontaktima i druge protivepidemijske mjere).
–S druge strane, Institut za javno zdravlje Crne Gore sprovodi mjere iz svoje nadležnosti, koje uključuju informisanje javnosti i nadležnih institucija o epidemiji, informisanje javnosti o prepoznavanju simptoma morbila kao i podizanje svijesti o važnosti vakcinacije kao najdjelotvornijoj protivepidemijskoj mjeri–pojasnili su iz IJZCG.
S obzirom na to da je u Crnoj Gori i pored apela ljekara i javnosti i dalje poražavajuće nizak obuhvat vakcinacije, pogotovo kod djece do dvije godine, iz IJZCG upozoravaju da je upravo vakcinacijanajbolja zaštita protiv morbila.
Porazni podaci
U maju je objavljeno da je obuhvat prvom dozom vakcine kod djece predškolskog uzrasta 57,9odsto, odnosno samo u ovoj uzrasnoj grupi16.500 djece nije primilo nijednu dozu MMR vakcine,a prema uzrastu svi su mogli biti vakcinisani.
U uzrastu djece koja pohađaju osnovnu školu 8.500 nije primilo nijednu dozu MMR vakcine, a u uzrastu srednje škole 2.600.
–Osim navedenog,treba napomenuti da veliki broj djece uzrasta osnovne i srednje škole nije primio drugu dozu vakcine, a samo dvije doze znače potpunu vakcinaciju – navedeno je u maju iz IJZCG.
-Potpuna vakcinacija se postiže primanjem dvije doze vakcine, pri čemu prvu dozu treba primiti što prije nakon navršenih godinu dana. Vakcina je bezbjedna i veoma djelotvorna, a naročito je važno pravovremeno primanje vakcine- kazali suPobjediiz IJZCG.
Institut za javno zdravlje Crne Gore još jednom apeluje na roditelje–vakcinišite svoju djecu bez odlaganja!
–Sva djeca koja su navršila godinu dana i nemaju medicinske kontraindikacije pisano navedene od strane ljekara treba da prime prvu dozu vakcine protiv morbila, zauški i rubele (MMR), a djeca koja se pripremaju za upis u školu i starija moraju biti vakcinisana sa dvije doze ove vakcine–upozorili su iz IJZCG.
Najavili su da će se u narednom periodurazmotritipreporuka da djeca,minimum mjesec dana nakon primanja prve doze,prime i drugu dozu MMR vakcine jer se potpuno vakcinisanima smatraju samo osobe koje su primile dvije doze. Takođe, ako dođe do pogoršanja epidemiološke situacije, moguće je da će se preporučiti primanje prve doze vakcine već u uzrastu odšestdo 12 mjeseci.
Osobama koje nijesu potpuno vakcinisane ili nemaju dokaz da su preležale morbile ne preporučuje se putovanje u oblasti sa registrovanim slučajevima obolijevanja. Takođe, savjetuje se izbjegavanje okupljanja i boravka u kolektivima.
IJZCG preporučio da se ne izdaju potvrde za vrtić nevakcinisanoj djeci
Institut za javno zdravlje je,nakon preporukedomovima zdravlja da ne izdaju potvrde o vakcinalnom statusu do 15. avgusta, od 16. avgusta saopštio da je uvedena nova potvrda.
Ona se od prethodne razlikuje po tome što sada elektronski sistem automatski generiše podatke o vakcinalnom statusu djeteta.
Na osnovu tih podataka, roditeljima i starateljima izdaju se savjeti i preporuke u pisanom obliku.
– Namjena potvrde i ciljna grupa kojoj se izdaje ostali su nepromijenjeni, budući da te izmjene nijesu u nadležnosti pomenutih institucija -kazali su iz IJZCG.
Apelovali su na roditelječija djeca kasne sa imunizacijomdaih štoprije odvedu na vakcinaciju, te da,dok se ne kompletira vakcinacija u skladu s uzrastom, ne odvode dijete u kolektive (vrtiće, zabavne i sportsko-rekreativne objekte,naizlete, ekskurzije). Nevakcinisano dijete je izloženo visokom riziku od obolijevanja od infektivnih bolesti poput morbila, a time i prenosa bolesti na druge u svojoj okolini.
U toj zdravstvenoj ustanovi smatraju da djeca koja nijesu vakcinisana, posebno protiv bolesti kao što su morbili, zauške, rubeola i pertusis, ne bi trebalo da pohađaju predškolske ustanove, ali da nijesu nadležni za donošenje takvih odluka.
Poručili su da su izuzetno zabrinutijerbi početkom nove školske godine moglo doći do značajnog pogoršanja situacije, što bi ozbiljno ugrozilo zdravlje većeg broja djece.
– Zbog toga je važno da preciznoinformišemo ljude orizikui pružimo odgovarajuće savjete i preporuke. Neophodno je da svi preuzmu svoj dio odgovornosti, počevši od roditelja, pa do svih karika u sistemu – kazali su iz IJZ portalu Roditelji.
Najčešće komplikacije
Prema podacima IJZCG, jedna osoba,od pet oboljelih,liječiće seu bolnici. Od deset oboljelih,jednaće imati proliv ili upalu srednjeg uha.
Kada je riječ o najtežim komplikacijama, jedna osoba,od 20 oboljelih,razvićeupalu pluća koja može biti uzrok smrtnog ishoda. Jedna osoba,od 1.000 oboljelih,razvićezapaljenje mozga, a jedan smrtni ishod se može očekivati na 1.000-5.000 oboljelih.Unerazvijenim zemljama statistika pokazuje da umire jednaosobana 100 oboljelih.
Skorija istraživanja upućuju na to da je infekcija virusom morbila povezana sa pojavom imunološke amnezije koja podrazumijeva slabljenje pamćenja imunskog sistema. Ovo stanje može potrajati od nekoliko mjeseci do čak nekoliko godina dovodeći dijete u veći i dugotrajni rizik od drugih infekcija. U najvećem riziku od komplikacija su djeca mlađa odpetgodina, stariji od 20 godina, trudnice i imunokompromitovane osobe.
Pobjeda
