I prije 4.000 godina stanovnici Mediterana znali su šta je dobro za njihovo zdravlje. Nova studija utvrdila je da su drevni Sirijci jeli ono što bi zvali mediteranskom kuhinjom, koju svi nutricionisti danas preporučuju.
„Stara fraza ‘da smo ono što jedemo’ je zaista tačna u ovom slučaju. Tehnika analize odnosa stabilnih izotopa omogućava direktno određivanje vrste hrane koja je zapravo konzumirana“, objašnjava arheolog i hemičar Bendžamin Fuler sa Univerziteta u Levenu.
Belgijski stručnjaci su koristili modernu tehniku na velikim bazama podataka mjerenja izotopa kako bi ispitali istoriju naselja Tel Tveini u Siriji. Tokom bronzanog i gvozdenog doba ovaj lokalitet bio je značajna luka u Ugaristkom kraljevstvu.
Baza podataka uključivala je mjerenja izotipa iz 410 sjemenja biljaka, kao i ostataka kostiju 16 ljudi i 210 životinja u periodu od 2600. do 333. godine prije nove ere.
Relativno niski nivoi azot 15 izotopa u ljudskim ostacima ukazuju na povremenu konzumaciju mesa, što znači da su stanovnici Tel Tveinija koristili pripitomljene životinje pretežno za radove u polju, mlijeko i vunu.
Posebno u periodu između 2000. i 1600. godine prije nove ere čini se da je njihova ishrana bila sačinjena pretežno od integralnih žitarica, voća i povrća, uključujući obilje maslina i grožđa.
„Ishrana ljudi je bila relativno siromašna životinjskim proteinima i čini se uporedivom sa onim što danas nazivamo mediteranskom ishranom, koju čine hljeb, masline, grožđe, mahunarke, mliječni proizvodi i male količine mesa“, navodi Fuler u studiji.
Iako je njihovo oslanjanje na biljnu ishranu proizašlo iz nužde – oslobađanje životinja za druge stvari – odnos između mesa i voća, žitarica i povrća i danas je dokazano najzdravija opcija.
Visoki nivoi izotopa ugljenika 13 u očuvanim sjemenima navodi na zaključak da su usjevi u Tel Tveiniju bili vrlo dobro gajeni, đubreni i navodnjavani. Korišćenje stajskog đubriva objasnilo bi takođe visoke nivoe azot 15 izotopa u biljkama.
Tamo gdje se ishrana razlikuje sa današnjom mediteranskom jeste da uprkos tome što su bili na samo dva kilometra od obale i bogatog mora, stanovnici Tel Tveinija nisu tokom bronzanog doba jeli mnogo morskih plodova i ribe.
Drevno društvo zasigurno je bilo sposobno da proizvede dovoljno hrane od usjeva, što znači da je zemlja bila plodna. To je i u skladu sa reputacijom čitavog regiona kao velikog proizvođača maslina.
„Otkopavanja lokaliteta ukazuju da je produkcija maslinovog ulja bila glavna ekonomska aktivnost i pogoni za njegovu proizvodnju se mogu naći u svakoj kući tokom gvozdenog doba“, istakao je Fuler.
RTS SRB
