Naučnici su osmislili novi način otkrivanja raka mozga koji je brz i manje invazivan od hirurške biopsije. Samo 100 mikrolitara krvi potrebno je za izvođenje ove nove “tečne biopsije”, a u roku od sat vremena, metoda može otkriti biomarkere povezane sa glioblastomom – najsmrtnonosnim i najčešćim moždanim tipom tumora.
Metoda preuzima sve druge postojaće testove i markere za glioblastom (najagresivniji oblik tumora mozga i pripada grupi tumora koji se nazivaju gliomi) sa odličnom tačnošću.
Američki i australski tim, predvođen naučnicima sa Univerziteta Notr Dam, postigao je značajan napredak. Njihov dokaz koncepta nije savršen, ali predstavlja važan korak u dijagnostici.
Test krvi otkriva mutirane krvne biomarkere
Test krvi se zasniva na otkrivanju mutiranih krvnih biomarkera, nazvanih receptora EGFR (proteina koji igra ključnu ulogu u regulaciji rasta i razvoja ćelija) koji su prekomjerno izraženi kod određenih karcinoma, poput raka mozga.
Ovi biomarkeri krvi nalaze se uvučeni unutar ekstracelularnih vezikula, koji su mala pakovanja koja sadrže proteine, lipide i genetski materijal iz njihovih originalnih ćelija.
– Ekstracelularni vezikuli ili egzosomi su jedinstvene nanočestice koje luče ćelije – objašnjava biomolekularni inženjer Hju-Čija Čeng iz Notr Dama.
Oni su veliki – 10 do 50 puta veći od molekula – i imaju slab naboj.
– Naša tehnologija je posebno dizajnirana za ove nanočestice, koristimo njihove karakteristike za naše prednosti – dodaje on.
Istraživači su otkrili molekule iz kancerogenih tumora korišćenjem biočipa i krvne plazme
Ovaj čip košta manje od dva dolara, a opremljen je sićušnim senzorom veličine lopte u hemijskoj olovci. Ključni interfejs sadrži antitela koja su privučena egzozomima koji nose mutirane EGFR.
Kada se ovi EGFR spojeva na biočip, dolazi do promene napona u rastvoru plazme, izazivajući visoko negativno naelektrisanje. Ovo ukazuje na mogući rak.
Biočip je testiran na kliničkim uzorcima krvi
U eksperimentima, biočip je testiran na kliničkim uzorcima krvi 20 pacijenata sa glioblastom i 10 zdravih osoba. Za svaki test je upotrebljen jedan čip.
Na kraju, “tečna biopsija” je otkrila prisustvo biomarkera karcinoma sa izuzetnom tačnošću i veoma niskim p-vrednostima, što ukazuje na visok stepen pouzdanosti testa.
– Naš elektrokinetički senzor nam omogućava da radimo stvari koje druga dijagnostika ne može – objašnjava biomolekularni inženjer Satjajoti Senapati iz Notr Dama.
– Možemo direktno da učitamo krv bez ikakvog prethodnog tretmana da bismo mogli izolovati ekstracelularne vezikule jer naš senzor ne utiče na druge čestice ili molekule. Pokazuje minimalnu grešku i poboljšava našu sposobnost da otkrijemo bolest u poređenju s drugim tehnologijama – dodaje on.
Biočip može tačno da otkrije egzozoma, čak i kada su samo 0,01 odsto
Ovo bi moglo imati “velike implikacije” za istraživanje raka, otkrivanje biomarkera i praćenje bolesti, tvrdi tim – a ne samo za rak mozga.
Postoje problemi koje bi trebalo riješiti
Mutirani EGFR nisu samo povezani sa glioblastomima. Oni su takođe povezani sa drugim bolestima, kao kod raka debelog crijeva.
– Stoga, takav EGFR aktivan i ukupan potpis ne mora da ukazuje na prisustvo glioblastoma – kažu autori.
Pacijenti sa glioblastomom mogu imati pojačan ili mutirani EGFR, ali mogu imati i slične bolesti koje nisu vođene EGFR-om.
To znači da test nije u stanju da dijagnostikuje sve slučajeve potencijalnog raka mozga. Takođe se ne može sigurno reći koju vrsta nekog ima, gdje se nalazi u njegovom tijelu, niti u kojoj fazi je bolest uznapredovala.
Zaključak
Da bi napravili specifični test trebalo bi da se analiziraju veće grupe pacijenata sa rakom mozga kako bi otkrili koji biomarkeri u njihovoj krvi ih izdvajaju.
– Trenutna dijagnostička platforma može se proširiti za testiranje velike količine neobrađene plazme iz velike grupe pacijenata sa rakom, kako bi se utvrdili specifični profili za različite vrste raka i njihove faze – navode istraživači.
Sciencealert.com / Zdravlje.Kurir.rs
