Daunov sindrom znači da je osoba rođena sa viškom hromozoma. Ovo genetsko stanje obično utiče na nečije sposobnosti učenja i fizička obilježja
Međunarodni dan za skretanje pažnje na Daunov sindrom (DS) je 21. mart.
Ovaj dan Ujedinjene nacije obilježavaju od 2012. godine.
Pada na 21. dan trećeg meseca u godini „kako bi ukazao na jedinstvenost triplikacije (trizomija) 21. hromozoma koji izaziva Daunov sindrom”, objašnjavaju organizatori.
Ovogodišnja tema je „Okončanje stereotipa”.
Njen cilj je borba protiv postojećih ideja o ljudima sa Daunovim sindromom, kakvi bi mogli da budu ili šta bi mogli da rade.
Šta je Daunov sindrom?
Daunov sindrom znači da je osoba rođena sa viškom hromozoma.
Ovo genetsko stanje obično utiče na nečije sposobnosti učenja i fizička obelježja.
To nije bolest, oboljenje ili stanje kojim neko može da se zarazi.
Daunov sindrom se dešava prirodno i nema poznati uzrok.
Ljudi rođeni sa njim obično dobiju slučajno hromozom viška, zbog promjene u spermatozoidu ili jajnoj ćeliji prije rođenja.
Zastupljen je u svim djelovima planete i za posljedicu često ima promjenljive efekte na stilove učenja, fizičke karakteristike i zdravlje, kažu iz UN-a.
Na svakih 800 beba biće jedna sa ovim stanjem, prema organizatorima Svjetskog dana ljudi sa Daunovim sindromom.
Postoje tri tipa: trizomija 21 (koji je i najčešći tip – gde postoje tri kopije 21. hromozoma), translokacija i mozaicizam.
Sindrom je dobio ime po doktoru Džonu Lengdonu Daunu, koji je ga je prvi kategorisao.
Pet znakova Daunovog sindroma
U fizičke znake spadaju:
- Spljošteno lice, naročito koren nosa;
- Oči oblika badema iskošene nagore;
- Kratak vrat;
- Jedna linija na dlanu;
- Niža visina kod djece i odraslih.
Da li Daunov sindrom može da se liječi?
Ovaj sindrom ne može da se liječi.
Može da se ukaže pomoć na osnovu fizičkih i intelektualnih potreba, snage i ograničenja svake osobe.
Odgovarajući pristup zdravstvenoj njezi, programi rane intervencije i inkluzivno obrazovanje, kao i odgovarajuće istraživanje, ključni su za rast i razvoj pojedinca, kažu iz UN-a.
Kvalitet života ljudi sa Daunovim sindromom može da se unaprijedi zadovoljavanjem njihovih zdravstvenih potreba, dodaju.
U to mogu da spadaju redovni pregledi kod medicinskih radnika da bi se pratilo mentalno i fizičko stanje i pružile pravovremene intervencije kao što su fizioterapija, okupaciona terapija, govorna terapija, savetovanje ili specijalno obrazovanje, objašnjavaju stručnjaci.
Ovo pospešuje njihovo učešće u društvu i ispunjenje njihovog ličnog potencijala.
Mnogi od njih uspjevaju da žive kvalitetno, odlaze u redovne škole i na posao, a neki od njih se vjenčaju i žive samostalno.
Pojedini uspjevaju da obezbjede istaknute poslove, kao što je Mar Galseran u Španiji, koja je izabrana poslanica regionalne skupštine Valensije na istoku zemlje.
Vjeruje se da je prva osoba sa ovim stanjem koja je ušla u neki evropski regionalni ili nacionalni parlament.
Tu je i Eli Goldstin, koja je ušla u istoriju kao prvi model sa Daunovim sindromom na naslovnici časopisa Vog, iako su ljekari tvrdili da nikad neće moći da prohoda ili progovori zbog toga što ima sindrom.
Hajdi Krauter je britanska aktivistkinja za osobe sa invaliditetom koja ima Daunov sindrom i osporava zakonodavstvo omogućujući fetusima sa ovim stanjem da budu abortirani sve do pred samo rođenje.
Ona je vlastiti slučaj uspjela da dovede na Evropski sud za ljudska prava.
Tvrdi da su postojeća pravila diskriminatorska.
BBC News
