Kičma je centralni potporni dio sistema leđne i lumbalne kičme. Primarna funkcija kičme je podrška tijelu, omogućava kretanje i štiti kičmenu moždinu. Zdrava kičma znači i kvalitetan život, dok poremećaji kičme mogu negativno uticati na svakodnevne aktivnosti.
Previše sjedenja, gojaznost, starenje, loše držanje, prekomjerna opterećenja, povrede kičme, genetski faktori, infekcije i tumori mogu negativno uticati na zdravlje kičme i uzrokovati bolesti. Najčešće se javljaju skolioza (bočna ili rotacijska zakrivljenost kičme), krstobolja, diskus hernija, spinalna stenoza (suženje spinalnog kanala) kao i prelomi kičme. Dijagnostiku i liječenje bolesti kičme obavljaju specijalisti ortopedije i traumatologije. Liječenje se razlikuje u zavisnosti od vrste bolesti.
Najčešća bolest kičme, skolioza
Skolioza je deformacija kičme koju karakteriše abnormalna bočna zakrivljenost stuba kičme. Kičma je obično zakrivljena u obliku slova „S“ ili „C“. Osim bočne zakrivljenosti kičme, može doći do nejednakosti ramena ili kukova, jedno rame može biti više od drugog, u donjem ili lumbalnom delu može doći do izbočenja, lošeg držanja ali i bolova u leđima. Skolioza se obično otkriva u djetinjstvu i adolescenciji, kada dijete najbrže raste.
Kod odraslih se skolioza često razvija kao progresija skolioze koja je započela u detinjstvu ili adolescenciji ili se, s godinama, može razviti kao posljedica promjena u strukturi kičme.
Ako se skolioza ne liječi, povećana zakrivljenost kičme uzrokuje značajne fizičke promene kao i promene izgleda. Zakrivljenost može uzrokovati bolove u leđima i donjem dijelu leđa, respiratorne i srčane probleme, funkcionalna ograničenja i psihosocijalne probleme. Kako skolioza napreduje, može dovesti do teških deformacija kičme, koje mogu postati toliko složene da je potrebna hirurška intervencija. Iz tih razloga su rano otkrivanje i odgovarajuće liječenje ključni u sprečavanju mogućih komplikacija skolioze i očuvanja kvaliteta života.
Liječenje skolioze razlikuje se u zavisnosti od težine stanja, starosti i drugih faktora. Liječenje može uključivati različite modalitete kao što su praćenje, fizikalna terapija, steznike i operaciju. Blagi slučajevi skolioze mogu se lečiti uz redovno stručno praćenje ljekara. Fizikalna terapija i posebne vežbe mogu se preporučiti za smanjenje simptoma skolioze i jačanje mišića kičme. Steznici se mogu koristiti u umjerenim do teškim slučajevima skolioze. Operacija se može razmotriti ako je skolioza ozbiljna a drugi tretmani nisu efikasni.
Hirurško liječenje skolioze
Hirurški zahvat se izvodi kako bi se kičma ispravila i stabilizovala. U standardnoj praksi usmjerenoj na liječenje, najvažniji faktori kod odluke da se operiše su klasična procjena kao i stepen zakrivljenosti. Pacijente kod kojih je kičma zakrivljena preko 40 stepeni treba operisati jer to nije samo kozmetički problem, takva zakrivljenost može izazvati probleme s plućima i srcem te negativno uticati na kvalitet života.
Prof. dr. Ahmet Alanaj, specijalista ortopedije i traumatologije koji od 2012. radi u Acıbadem Zdravstvenoj grupaciji fokusiran je na oblast zdravlja kičme, i smatra da se odluka o operaciji skolioze ne smije zasnivati isključivo na iskustvu hirurga. Odluku treba donjeti nakon procjene iskustva hirurga, literature o liječenju koje će se primjeniti, stanja bolesnika, očekivanja i uticaja deformiteta na kvalitet života bolesnika. Kvalitet života bolesnika treba procjeniti uz korišćenje posebno izrađenih upitnika.
Glavni cilj hirurškog liječenja skolioze je ispravljanje krivine tako što će se operisati što manji broj pršljenova i zaustaviti progresija krivine, a kičmu ostaviti što pokretnijom. Zadnje spinalne fuzije često se izvode kod djece koja rastu. Takođe, metode koje podržavaju rast (kao što su magnetom kontrolisane šipke za rast) najčešći su izbor kod dece koja rastu. Metoda sistema rastućih šipki koristi se za liječenje skolioze u ranom stadijumu. Sistem drži krivulju pod kontrolom bez oštećenja kičme, a šipke se mogu produžiti kako pacijent nastavlja da raste. Magnetom kontrolisane rastuće šipke smanjuju broj anestezija i operacija kada se uporede s tradicionalnom metodom, smanjuju stres kod djece i porodice i spriječavaju ponavljanje operacija.
Novi načini liječenja skolioze
Među novim metodama značajno mjesto zauzima minimalno invazivna torakoskopska metoda anteriornog tetheringa. Prof. dr. Ahmet Alanaj, specijalista ortopedije i traumatologije u bolnici Acibadem Maslak, primarno primjenjuje novu tethering metodu kako bi skratio proces oporavka nakon operacije skolioze. Kod ove metode zavrtnji postavljeni u prednjem dijelu kičme na konveksnoj strani zakrivljenosti spajaju se i zatežu debelom poliesterskom trakom u obliku užeta. To pomaže da se krivulja ispravi dok se kičma spontano ispravlja kako raste. Ova metoda se izvodi torakoskopski bez dugog reza na leđima i hirurški ožiljak je minimalan. Fuzija nije potrebna a vrijeme oporavka je kraće.
Prof. Alanaj takođe ističe spinalnu navigaciju, neuromonitoring i 3D spinalni snimak kao najnovije metode koje spasavaju živote pacijentima sa skoliozom. SPINALNA NAVIGACIJA čini postavljanje zavrtnja sigurnijim i tačnijim, dok NEUROMONITORING smanjuje rizik od povreda kičmene moždine praćenjem prolaza nervnih signala u kičmenoj moždini. 3D SNIMAK KIČME hirurzima omogućava uvid u stvarne dimenzije deformacije pre operacije, što zahvat čini sigurnijim. Prema riječima prof. dr. Alanaja, ove metode poboljšavaju kvalitet života pacijenata sa skoliozom i pozitivno utiču na postoperativni proces oporavka.
„Bezbjednost tokom operacije skolioze osigurana je predoperativnom pripremom, proverama i merama opreza tokom operacije kao i pažljivim praćenjem i lečenjem nakon operacije. Faktori kao što su upotreba liste za provjeru, neuromonitoring tehnologija, mjere za smanjenje gubitka krvi, oprez pri postavljanju zavrtnja, kao i mjere zaštite od zračenja od posebne su važnosti. Bezbjednost tokom operacije skolioze važan je element uspešnog procesa liječenja i povratka zdravlja pacijenta,” dodaje profesor.
Postoperativni oporavak
Protokoli usmjereni na pacijenta razvijeni su i implementirani kako bi se obezbjedilo da period oporavka nakon operacije skolioze bude kratak i ugodan. Ti se protokoli zasnivaju na potrebama pacijenta i preferencijama hirurga i obezbeđuju da pacijent bude otpušten iz bolnice što je prije moguće. Osim toga, i vrijeme provedeno kod kuće je kraće, a pacijent se može još brže vratiti normalnim dnevnim aktivnostima.
Prof. dr. Ahmet Alanaj specijalista je ortopedije i traumatologije s bogatim iskustvom u liječenju skolioze. Acıbadem Zdravstvena grupacija, poznata po ponudi širokog spektra zdravstvenih usluga vrhunskog kvaliteta uz upotrebu najmodernijih medicinskih tehnologija, ima misiju po kojoj je zadovoljstvo pacijenata prioritet. Tokom kompletnog liječenja, pažljivo pratimo sve vaše potrebe i obezbeđujemo podršku vama i vašim najmilijim tokom svakog koraka u procesu liječenja.
