U 19-om vijeku medicina doživljava nagli i ubrzani razvoj. Njena evolucija je „dostigla veći napredak nego u cjelokupnom periodu od postanka ljudske vrste.“ I nije to bio slučaj samo sa medicinskom naukom.
Francuska revolucija izvedena pred kraj 18. vijeka (1789-1794) je krupan istorijski događaj ne samo za Francusku već i za Evropu i svu zapadnu civilizaciju. Srušen je dotadašnji feudalni sistem i stvoreno novo građansko društvo. Nastupilo je doba u kome su jačala prava čovjeka, jednakost medju ljudima, sloboda mišljenja, riječi i naučnih istraživanja oslobođenih uticaja crkve i učmalosti feudalnog društva. Napredak u nauci, privredi, industriji (pronalazak parne mašine) prekomorska trgovina, poboljšanje uslova života i kulturnih dobara, unapređenje prosvećenosti i obrazovanja ljudi, sve je to stvorilo uslove za sveukupni društveni razvoj i napredak pa je 19-ti vijek nazvan „vijek nauke i tehnike.“
Velika otkrića u oblasti prirodnih nauka, posebno fizike, hemije i biologije bila je osnova za nastanak moderne, na naučnim principima zasnovane medicine koja postavlja temelje za otkrivanje uzroka bolesti i njihovo liječenje.
Zanimljivo je, najprije, istaći da je na samom početku novog doba, na simboličan način nagoviještena era moderne medicine tako što je francuski ljekar Filip Piuel izdejstvovao da Konvent (Francuska Skupština) donese zakon o skidanju okova duševnim bolesnicima, što je bila vjekovna praksa.
Među epohalnim otkrićima izdvajamo samo neka:
– Andreas Vezalijus i njegovi sljedbenici, osnivači naučne anatomije;
– Ambrois Pare, tvorac nove, moderne hirurgije;
– Anton van Levenhuk, konstruktor prvog mikroskopa;
– Edvard Džener, osnivač iminologije i vakcinacije;
– Horace Wels, američki zubar uveo u praksu azot oksidul („veseli gas“) za kratkotrajnu opštu anesteziju;
– Vilijam Morton, takođe američki zubni ljekar i Voren, američki hirurg praktično primijenjuju etarsku narkozu, dok je edinburški akušer Simson kao opšti anestetik upotrijebio hloroform;
– Pravac, francuski ljekar izumio i uveo u praksu brizgalicu (špric) za podkožno i intravensko unošenje tečnih ljekova;
– Vilhelm Konrad Rendgen,otkrio dijagnostičku i terapijsku moć x-zraka;
– Pjer i Marija Kiri su pronašli prirodnu radioaktivnost;
– Robert Koch,otkrio bacil tuberkuloze i kolere;
– Luj Paster, francuski hemičar je utemeljivač mikrobiologije;
– Džozef Lister,engleski i Bergman, njemački hirururg su uveli antisepsu i asepsu.
Sveukupni društveni, opštekulturni, tehnički i naučni napredak, imali su snažan uticaj i na ljekarski stalež. Dotadašnji ljekarski kozervativizam, posebno izražen u individualizmu i potpunoj nezavisnosti u radu, pokazao se neodrživ, pa se među brojnim ljekarima javlja potreba za udruživanjem i donošenjem određenih obavezujućih pravila za sve pripadnike ljekarskog staleža, radi unapređenja prakse i povećanja sigurnosti njenih članova, što je rezultiralo formiranjem prvih strukovnih ljekarskih zajednica.
Prvo strukovno udruženje nastaje 1832. godine u Ujedinjenom Kraljevstvu, gdje se formira Opšti medicinski savjet. Iste godine u Francuskoj nastaje Udruženje ljekara opšte medicine. Austrougarska 1881. godine donosi Zakon o ljekarskim komorama, koje se zatim formiraju u Poljskoj 1893. i 1894. u Češkoj. U zemljama okruženja Ljekarska komora je najprije formirana u Srbiji 1901, zatim 1923. u Hrvatskoj, Makedoniji 1992. godine, Federaciji BiH 2012. godine. Ljekarska komora Crne Gore osnovana je 1994. godine. Aktuelni predsjednik je dr Aleksandar Mugoša, kardiolog iz KCCG u Podgorici. A 2001. godine formira se i Farmaceutska komora Crne Gore. Danas je na njenom čelu mr pharm. Mira Žugić. Krajem decembra 2016. godine stomatolozi Crne Gore, takođe, dobijaju svoju Komoru. Njen prvi predsjednik je dr Borislav Ćalović, specijalista za stomatološku protetiku u Podgorici.
U čemu je uloga i šta su zadaci Ljekske komore?
Ljekarska komora učestvuje u državnim organima na formulisanju zdravstvene politike, prvenstveno i isključivo stručne; vrši analizu zdravstvenog stanja i potreba stanovništva; predlaže Vladi programe mjera za očuvanje i poboljšanje zdravlja gradjana; štiti pacijente, njihovo zdravlje i njihova prava, samim tim štiti zdravlje čitave nacije; određuje uslove za osnivanje privatnih ordinacija i daje odobrenja njihovog otvaranja, ali isto tako i oduzima pravo na obavljanje privatne prakse ukoliko dođe do kršenja propisanih normi od strane privatnih ljekara. Komora promoviše najviše medicinske standarde i provjerava da li se oni primijenjuju u praksi. Takođe sprovodi i provjerava etičke standarde, kao i standarde organizacije i uslova rada u svim zdravstvenim ustanovama. U njenoj nadležnosti su i polaganje stručnih ispita, specijalizacije, kao i stručni nadzor nad ustanovama i pojedincima kako u državnom tako i u privatnom zdravstvu. Ljekarska komora posebno vodi računa o obavezi kontinuiranog stručnog obrazovanja ljekara, jer je praksa pokazala (kod nas a i u nekim drugim zemljama) da se tokom čitavog radnog vijeka ne vrši nikakva provjera njihovog znanja, iako je poznato da je u mnogim razvijenim državama stručnost ljekarske profesije na stalnom preispitivanju. U nadležnosti Komore je i provjera eventualne ljekarske greške, kao i kontrola reklamiranja ljekara i ljekarskih usluga u medijima, što bi moralo biti strogo sankcionisano.
Add comment