Akutne infekcije respiratornog sistema među najbrojnijim su bolestima koje dovode oboljele ljekaru i čest su uzrok radne nesposobnosti. Uzročnici mogu biti bakterije i virusi. Virusnu upalu ždrijela mogu uzrokovati brojni virusi, a najčešći su rinovirusi, adenovirusi, Epstein-Barrov virus, Herpes simplex virus, virus influence ili parainfluence, koronavirusi, enterovirusi, respiratorni sincicijski virus, citomegalovirus, virus humane imunodeficijencije.
Većina slučajeva nastaje kao dio sindroma prehlade ili gripe. U običnoj prehladi češći su nosni simptomi, poput kijanja, vodenaste sekrecije, začepljenosti nosa i slivanja sekreta iz nosa u ždrijelo. Blaža gušobolja i povišena tjelesna temperatura, koja obično nije visoka, javljaju se malo kasnije. Akutni virusni faringitis je virusom uzrokovana upala sluznice i limfnog tkiva ždrijela. Vodeći simptom je bol u ždrijelu, koja je spontana ili se javlja pri gutanju, a prati je refleksna bol prema uhu. Uz bol, javljaju se pečenje i grebanje u grlu, malaksalost i povišena temperatura. Teži slučajevi praćeni su vrlo visokom temperaturom, toksemijom i opštom slabošću. Pregledom se vide crvenilo i otečenost sluznice i limfnog tkiva s bjeličastim naslagama na sluznici, koje su znatno manje nego u slučaju bakterijskog uzroka. Katkad su tu i dodatni simptomi karakteristični za pojedini virus, no vrlo često oni nisu korisni za razlikovanje uzroka bolesti. Širenjem upale na grkljan i razvojem otoka mogu nastupiti promuklost i otežano disanje, zbog posljedičnog suženja disajnog puta. Širenjem upale u regionalne limfne čvorove na vratu, oni postaju otečeni, povećani i bezbolni. Iako nema velike razlike u raspodjeli po polu i uzrastu, virusni faringitis ipak je češći kod djece.
U većini slučajeva virusni faringitis ima blažu kliničku sliku nego bakterijski, te je samoograničavajuća bolest s povoljnim ishodom, a liječi se simptomatski. Može biti dio opšte respiratorne infekcije ili ograničen samo na ždrijelo.
NAJČEŠĆI SPECIFIČNI OBLICI
Faringokonjunktivalnagroznica – Uzrokuje je adenovirus i česta je u dječjoj populaciji. Manifestuje se visokom temperaturom, otežanim gutanjem i znacima upale sluznice oka. Simptomi povezani sa ždrijelom malo su jače izraženi nego kod obične prehlade.
Akutni herpetični faringitis – Najčešći je u dječjoj i adolescentnoj dobi. Simptomima faringitisa pridruženi su simptomi upale desni i sluznice usne šupljine. Ostali su: povišena temperatura, bolovi u mišićima, malaksalost, gubitak apetita i iritabilnost. Na sluznici usne šupljine nalaze se bolne ranice koje mogu biti prekrivene bjeličastim naslagama.
Faringitis u sklopu gripe – Glavni simptom je gušobolja, kojoj su pridruženi bolovi u mišićima, glavobolja, povišena temperatura i suvi kašalj. Bolest ima epidemijski karakter.
Faringitis uzrokovan enterovirusima – Enterovirusi su važan uzročnik faringitisa koji se najčešće javlja u kasno ljeto. Obilježen je različitim kliničkim sindromima (herpangina, akutni limfonodularni faringitis, bolest šake, stopala i usta), koje uzrokuju različiti tipovi Coxasckie virusa iz roda enterovirusa.
Herpangina – Obično pogađa djecu od tri do deset godina. Počinje iznenada, visokom temperaturom, opštim bolovima i gušoboljom. Na sluznici ždrijela, krajnika, nepčanih lukova i nepčane resice stvaraju se mjehurići različite veličine, okruženi crvenilom koji ubrzo postaju plitke ranice.Tegobe traju jedan do četiri dana i prolaze bez komplikacija.
Bolest šake, stopala i usta (engl. Hand, Foot and Mouth Disease) – Obično pogađa dojenčad i malu djecu. Vrlo je česta i umjereno zarazna. Širi se direktnim kontaktom sa sluzi, slinom ili stolicom zaražene osobe. Tokom ljetnjih i jesenjskih mjeseci obično se pojavljuju manje epidemije u dječjim vrtićima. Počinje povišenom temperaturom, slabim apetitom, malaksalošću i gušoboljom, na koje se nadovezuje izbijanje mjehurića u ustima i/ili osip na koži šaka i stopala.
Respiratorni sincicijski virus (RSV) – Kod većine zdrave djece i odraslih uzrokuje blagu infekciju gornjih disajnih puteva, koja se manifestuje simptomima prehlade i ne ostavlja posljedice. Kod male djece, starijih osoba, onih s hroničnom bolesti pluća može zahvatiti donje disajne puteve.
Faringitis udružen s infektivnom mononukleozom uzrokovanom Epstein-Barr virusom – Najčešći je u mladih osoba i adolescenata. Glavni simptomi su gušobolja, umor, osip kože i gubitak apetita. U ždrijelu se javlja jak otok krajnika koji su prekriveni debelim smećkastim naslagama. Otok zahvata i okolno tkivo nepca i nepčanu resicu. Virus se širi sistemski i od ostalih organa zahvata limfne čvorove vrata, jetru i slezinu. Opšti simptomi slabosti, gubitak apetita i visoka temperatura, jako su izraženi.
Faringitis uzrokovan citomegalovirusom – Za razliku od prethodno opisanog, više zahvata stariju dobnu grupu. Simptomi faringitisa su slabije izraženi, a temperatura i malaksalost traju duže.
Faringitis uzrokovan humanim virusom imunodeficijencije – Bolesnici s primarnom HIV infekcijom razvijaju simptome slične kao kod infektivne mononukleoze. Osim faringitisa, javljaju se povišena temperatura, znojenje, malaksalost, pospanost, bol u mišićima, gubitak apetita, mučnina, proliv i osip kože.
TERAPIJA
Ciljevi terapije virusnog faringitisa jesu ublažavanje simptoma i prevencija komplikacija. Liječenje zavisi od epidemioloških činilaca, znakova i simptoma bolesti, te rezultata laboratorijskog i mikrobiološkog testiranja. Stoga se preduzimaju sljedeće mjere:
Add comment