6. Konvergentna teorija – teorija sabiranja
7. Teorija reaktivnog oksidativnog stresa (ROS)
Vitiligo se nasljeđuje poligenski multifaktorijalno, malim dijelom autozomno dominantno i recesivno!
Oktobra 2016. godine otkrivene su 23 nove lokacije na genomu suspektne na vitíligo (istraživanja GWAS III), što je udvostručilo broj poznatih gena povezanih sa vitiligom, te se smatra da ih sada ima oko 60, i potvrdilo genetičku teoriju u nastanku vitiliga! Ovo otkriće može obezbijediti nove terapeutske i profilaktičke pristupe vitiligu!
Autoimuna hipoteza se bazira na prisustvu antimelanocitnih At klase IgG ( IgG1, IgG2 i IgG3), autoreaktivnih T limfocita, dok je uloga B-ćelija u vitiligu nerazjašnjena!
Ono što se takođe pouzdano zna u odnosu na patogenezu vitiliga su “trigger” dešavanja: emocionalni stres, trauma, ekspozicija sunčevom zračenju, infekcije, maligniteti, neuralne abnormalnosti, disfunkcija melatonin receptora, oštećena migracija melanocita, ljekovi, endokrine bolesti , citotoksična jedinjenja koja mogu djelovati izolovano ili harmonično.
Vitiligo je sistemska bolest sa multiplim komorbiditetima!
Od svih pacijenata oboljelih od vitiliga 19.8 % ima najmanje jednu udruženu autoimunu bolest, a 2.8 % više od jedne udružene bolesti. Dvije najčešće udružene bolesti su tireoidna bolest (12.3 % ) i alopecia areata (3.8 %). Od ukupno 80 poznatih autoimunih bolesti, najpoznatija je upravo generalizovani vitiligo.
Kliničke manifestacije vitiliga su rezultat varijabilnih kombinacija gore navedenih mehanizama, na bazi genetičke predispozicije, ali nijedan od njih ne može objasniti sve slučajeve vitiliga!
Najnovije teorije etiopatogeneze vitiliga su:
1. Melanocitoragna teorija
2. Neispravna free-radical odbrana
3. Nedostatak melanocitnih faktora rasta genetskih aspekata
4. Teorija hroničnog pritiska
5. Teorija smanjenog preživljavanja melanocita
6. Teorija uticaja estrogena na melanocite
7. Teorija molekularne mimikrije
8. Lijekovima izazvan vitiligo (imiquimod, interferon i imunoterapija melanoma)
9. Neuro-endokrino-imunološka patogeneza
U posljednje vrijeme je uočena i inverzna korelacija vitiliga i kožnih kancera!
Postoji definitivan odnos između vitiliga i melanoma, uglavnom u dva najvažnija segmenta: vitiligo može biti znak melanoma i može reflektovati anti-melanoma imuni odgovor. Postoji inverzan odnos između osjetljivosti na vitiligo i melanom. Vitiligo je nezavisan pozitivan prognostički faktor petogodišnjeg preživljavanja od melanoma stadijum I i II.
Dr Olivera Simić-Kovačević,
Spec. dermatovenerolog
PZU „Dr Kovačević”, Budva
Add comment