Sa bolestima zavisnosti suočava se sve veći broj ljudi, kako u svijetu, tako i u Crnoj Gori. Sem toga, povećava se broj osoba koji su nehemijski zavisnici ali i spektar ponašanja i stvari od kojih ljudi postaju zavisni. Sve ovo predstavlja izazov stručnjacima koji se bave mentalnim zdravljem i pružaju stručnu pomoć i podršku osobama koje imaju problem sa zavisnošču.
Nehemijske zavisnosti, za razliku od hemjskih, ne uključuju unošenje psihoaktivne supstance u organizam i mogu se javiti u brojnim oblicima, kao što su zavisnost od kockanja, internet zavisnost, zavisnost od hrane, kupovine, seksa, rada, video igrica i td. Veoma je teško da ljudi shvate i prepoznaju problem nehemisjke zavisnosti, jer se čini nerealnom činjenica da neko ponašanje može izazvati zavisnost – naročito fizičku.
Zavisnost predstavlja poremećaj u ponašanju koji se manifestuje kroz neadekvatno zadovoljenje ljudskih potreba i može se stvoriti prema svakoj radnji koja stvara željeni efekat, učestalo se ponavlja i postaje sama sebi svrha. Prilikom obavljanja aktivnosti prema kojoj se stvara zavisnost, dolazi do brojnih biohemijskih reakicja u tijelu, između ostalog i do lučenja serotonina i adrenalina u mozgu, što dalje dovodi do promjene raspoloženja i emocionalnog stanja. Ukoliko se određena aktivnost izvršava često, dolazi do porasta tolerancije, odnosno potrebe organizma da se intenzitet i trajanje izvršavanja aktivnosti poveća, kako bi se postigao željeni efekat.
Sve zavisnosti imaju sljedeće karakteristike:
- Izvršavanje određene aktivnosti na koju se stvorila zavisnost u dugom vremenskom periodu, ili dužem od planiranog.
- Postojanje stalne želje i potrebe da se određena radnja izvrši.
- Jedan ili više pokušaja da se određeno ponašanje na koje se stvorila zavisnost zaustavi, smanji ili kontroliše.
- Provođenje sve više vremena u obavljanju određene aktivnosti, planiranju ili oporavljanju od posljedica iste.
- Preokupiranost radnjom na koju se stvorila zavisnost i pripremama za njeno izvršenje.
- Zapostavljanje drugih obaveza kao što su posao, škola ili porodica.
- Izolovanje od porodice i prijatelja, kako bi se aktivnost obavljala bez njihovog znanja o tome.
- Kontinuirano obavljanje određene aktivnosti, uprkos svjesnosti o njenim negativnim posljedicama.
- Povećavanje učestalosti i intenziteta bavljenja određenom aktivnošću, kako bi se postigao isti efekat.
- Pojava apstinencijalnog sindroma (skupa neprijatnih fizičkih i psihičkih simptoma kao što su nemir, iritacija, nesanica, glavobolja, gubitak apetita) nakon prestanka obavljanja aktivnosti na koju se stvorila zavisnost.
Čini se da je najzastupljeniji oblik nehemijske zavisnosti u Crnoj Gori zavisnost od kockanja. Ono se manifestuje kao patološka želja i potreba pojedinca za upražnjavanjem bilo koje kockarske igre – sportske kladionice, ruleta, kartaroških igara, aparata, tombole, trke pasa itd. Poseban problem kod nas predstavlja masovna pojava odlaženja mlađe populacije u sportske kladionice, koja se prezentuje kao poželjan stil života. Sve je češća pojava da se klađenje iz zabave i hobija pretvori u zavisnost još na adolescentskom uzrastu, te se roditeljima preporučuje da obrate pažnju na to kako njihova djeca provode vrijeme i na šta troše novac, kako bi blagovremeno reagovali i preduprijedili nastanak zavisnosti.
Liječenje kockarske zavisnosti tj. patološkog kockanja, kao i kod drugih zavisnosti, podrazumijeva psihosocijalni tretman vođen od strane stručnog lica, koji traje najmanje godinu dana i u njega se uključuju i zavisnik kockar i članovi njegove porodice, a po potrebi i druga lica iz socijalnog okruženja zavisnika.
U Asocijaciji za demokratski prosperitet – Zid (ADP-Zid) se od 2009. godine bave problemom zavisnosti od kockanja kada je osnovano “Savjetovalište Entera – Podgorica”. U prvom periodu od osnivanja rad Savjetovališta se bazirao na primarnoj i sekundarnoj prevenciji nehemijskih zavisnosti i istraživanjima. Shodno tome, organizovane su obuke o problemu zavisnosti od kockanja za stručna lica (psihologe i psihijatre), vršnjačke edukatore, realizovane brojne radionice u osnovnim školama, srednjim školama, sportskim klubovima kao i javne tribine širom Crne Gore.
Od 2013. godine u Savjetovalištu se sprovodi i specijalizovan, stručan i posebno osmišljen tretman za osobe koje kockaju na problematičnom i patološkom nivou tj. koje su zavisne od kockanja. Tretman se sprovodi individualno i grupno i prilagođen je potrebama svakog klijenta, a sve u saradnji sa Savjetovalištem “Entera” iz Beograda.
Tim Savjetovališta “Entera-Podgorica” je posvećen pronalaženju najefikasnijih načina da bude uz vas u procesu promjene misli, osjećanja i ponašanja koja vam prave problem.
Savjetovalište trenutno čini tim stručnjaka: mr Vesna Kraljević, mr Milan Radovanović i Maja Lješnjak.
TIPOVI KOCKANJA
Postoje različite podjele kockanja, a prema karakteristikama i posljedicama koje izaziva, kockanje se može podijeliti u nekoliko kategorija.
Add comment