Hronična bubrežna bolest

[heading]Hoffmann-La Roche je organizovao prvi u nizu sastanaka kojima je cilj da ukazu na značaj rane dijagnostike, tj. na značaj skrininga na hroničnu bubrežnu bolest u opštoj populaciji[/heading]

S obzirom na to da se starosna gra­nica pomjera i da sve više ljudi duže živi, a samim tim više je izloženo šansi za razvoj hroničnih oboljenja, danas postoji mnogo uzroka nastanka ovih oboljenja, počevši od drugačijeg načina života, ishrane, tehno­loškog stresa, samog karaktera ličnosti i njene sposobnosti prilagodavanja. Ono što najviše zabrinjava jeste jedna vrsta nemara koji je i pored napora preventivne medicine danas prilično prisutan i najviše pravdan „nedostatkom vremena” da se posvetimo sebi i svom zdravlju. Mnoge bolesti ostaju neprepoznate u svom početku, što kasnije otežava i komplikuje liječenje.

Epidemiološki podaci Svjetske zdravstvene organizacije ukazuju da više od 5% odrasle populacije ima neku formu oštećenja bubrega. Svake godine milion osoba prijevremeno umre od kardiovasku­larnih bolesti koje su povezane sa hroničnom bubrežnom bolešću (HBB). Prevalenca bubrežnih bolesti dramatično raste, pa tako i liječenje hroničnih bolesti pred­stavlja značajnu prijetnju zdravstvenim resursima širom svijeta. Na primjer, u SAD-u tokom posljednjih deset godina bilježi se povećanje incidence od čak 30%, tako da sada gotovo da jedna od 7 osoba ima bubrežno oboljenje.

Jedna od oblasti kojom se bavi Kompanija Hoffmann-La Roche u Crnoj Gori jeste anemija kod hronične bubrežne bolesti i transplantacija. Kao i do sada, aktivan učesnik ne samo na polju terapije, već i u edukaciji i prevenciji, Hoffmann-La Roche je organizovao prvi u nizu sastanaka kojima je cilj da ukažu na značaj rane dijagnostike, tj. na značaj skrininga na hroničnu bubrežnu bolest u opštoj popu­laciji. Sastanak je održan 29. marta u Nikšiću. Predavači su bili dr Marija Stolić, sa temom „Rano otrkrivanje HBB-a ciljanim skriningom”, i dr Andrija Vujović, sa temom „HBB i renalna anemija, poređenje kratkodjelujućih sa dugodjelujućim ESA”.

Dr Marija Stolić je objasnila daje HBB postepeno progresivno i propadanje nefrona do granice kada preostali broj nefrona ne može da održava normalnu homeostazu organizma. Upoređujući po­datke Svjetske zdravstvene organizacije sa podacima u Niksiću, vidimo da su osnovni uzroci zastupljeni u svijetu i kod nas u korel­aciji. U Niksiću se na dijaliznom programu vodi trenutno 15 pacijenata starosne dobi 21-60 godina. Najduži „staž” na dijalizi u Niksiću iznosi 10 godina. Vodeći uzroci hronične bubrežne bolesti jesu dijabetes melitus i hipertenzija (uglavnom slabo regulisana dugogodišnja hipertenzija i na­ravno, maligna hipertenzija), VUR (vezikouretralni refluks), urođene bolesti bubrega itd.

Hronične bubrežne bolesti su rasprostranjen zdravstveni problem praćen lošom prognozom u smislu terminalne bubrežne insuficijencije, kardiovaskularne bolesti, pa i iznenadne smrti i, naravno, velikih troškova liječenja. Ono što je po­sebno istaknuto jeste da je ova vrsta bolesti subdijagnostifikovana i nedovoljno liječena. Sa druge strane, mjere za sprovođenje skrininga na hronične bubrežne bolesti relativno su jednostavno dostupne i trebalo bi da se vrše na svim nivoima zdravstvene zaštite. Posebno je potrebno obratiti pažnju na populaciju u riziku, kao što su pacijenti koji pate od dijabetes melitusa i drugih sistem­skih bolesti, sa hipertenzijom, osobe životne dobi veće od 60 godina, osobe sa učestalim infekcijama mokraćnih puteva, kao i osobe izložene dejstvu nefrotoksičnih lijekova (npr. amonoglikozidi). Svi ovi pacijenti u kontaktu su sa izabranim ljekarima, stoga je i značajno imati na umu da se mjere prevencije i ciljanog skrininga mogu uspješno sprovoditi na nivou primarne zdravstvene zaštite. Metode su vrlo jednostavne, a počinju sa uzimanjem nefrološke anamneze, mjerenjem krvnog pritiska i biohemijskim pregledom urina. „Urin je lična karta bubrega”, rekla je u svom obraćanju dr Marija Stolić, „metoda koja je svima dostupna i pouzdana”. Pregledom urina na postojanje proteinurije i mikrohematurije (prisustvo krvi u urinu) može se utvrditi da li postoji poremećaj bubrežne funkcije i na kojem je nivou oštećenje, pa takve pacijente treba poslati na detaljnije ispitivanje. Takođe je potrebno uraditi i analizu krvne slike, nivoe uree i kreatinina u serumu i preračunati stanje bubrežne filtracije preko Kokrofove i Gaultove formule. Ukoliko analize pokažu vrijednosti klirensa kreatinina manje od 60 ml/min, takvog pacijenta treba obavezno uputiti nefrologu na dalja ispitivanja.

Od skrining studija koje su rađene u svijetu poznata je KEEP studija, koja je pokazala da je oko 50% ispitivanih pacijenata sa dijabetesom melitusom imalo neki od stadijuma bubrežne insuficijencije, 26% ispitivanih pacijenata koji boluju od HTA imalo albuminuriju (prisustvo proteina u urinu) i oko 16% prvih srodnika pacijenata sa hroničnim bubrežnim bolestima imalo je povišene koncentracije kreatinina u serumu. Takođe, i ROBB studija, rađena u Srbiji, dala je podatke koji se nikako ne mogu zanemariti: kod 42% pacijenata koji su ispitivani, a boluju od HTA više od 5 godina, otkriveni su pokazatelji oštećenja bubrežne funkcije kao i kod 27% pacijenata starijih od 60 godina.

Šta je hronična bubrežna bolest?

Hronična bubrežna bolest (HBB) karakteriše se progresivnim i ireverzibilnim oštećenjem bubrežnog tkiva i funkcije. Uobičajene komplikacije kod HBB-a su hiperten­zija, anemija, dislipidemija, oštećenje koštanog tkiva, malnutricija, neuropatija, povećanje rizika od kardiovaskularnih oboljenja i opšte smanjenje kvaliteta života.

Ono što predstavlja problem kod nas, a i u svijetu, jeste da kad pacijent biva upućen nefrologu, on je već u pretposljednjem ili posljednjem stadijumu bubrežne insuficijencije, kada su jedine opcije liječenja dijaliza ili transplantacija bubrega. Zato treba na vrijeme reagovati i prepoznati potencijalne bolesnike i, naravno, učiniti sve da se odloži dijaliza.