[heading]Veoma važan faktor zdravlja jeste uredno pražnjenje crijeva. Normalno je imati od tri stolice dnevno do tri sedmično[/heading] Pod pojmom redovne stolice smatra se pražnjenje crijeva svakog dana. To zavisi i od brzine probave kod svake osobe, od vrste i količine hrane koju jedemo, unosa tečnosti, korišćenja lijekova i fizičke aktivnosti. Pražnjenje crijeva koja su stalno u jačem ili slabijem kretanju, zavisi i od optimalne količine unutrašnjeg sadržaja koji podstiče crijeva na pražnjenje. Ako tog sadržaja nema, ili je nedovoljan, izostaje i kretanje crijeva. Nedostatak crijevnog sadržaja ne mora istovremeno značiti i nedostatak unosa hrane. Hrana koja povećava volumen i mekoću sadržaja mora se sastojati i od nesvarljivih sastojaka – celuloze iz pokožice voća, povrća, cjelovitih žitarica. U slučaju da je prolaz crijevnog sadržaja usporen, dolazi do apsorpcije vode od strane sluznice crijeva uz pojavu tvrđe stolice. Ako se povremeno javi zatvor, nema razloga za brigu. Ako on traje duže od 6 sedmica, treba potražiti pomoć ljekara kako bi se pronašao pravi uzrok.
Zatvor, ili opstipacija, najčešći je poremećaj rada organa za varenje. Može biti akutna – prolazna (fiziološka ili stresogena) i hronična pojava. Opstipacija se uglavnom javlja kao posljedica modernog načina života, nepravilne i neredovne ishrane, preskakanja obroka, nemogućnosti pravovremenog tempiranja stolice prema nagonu, mirovanju i „sjedilačkom” načinu života u profesionalnoj i privatnoj sferi. Za opstipaciju se često kaže da je to bolest sjedenja. Kod studenata i učenika, zbog nedovoljne izičke aktivnosti, dugog sjedenja, nema dovoljnog podražaja motiliteta crijeva pa nastaje zatvor. Prolazna opstipacija uobičajena je prilikom dugotrajnih putovanja, izloženosti stresu, novoj okolini ili drugim intenzivnijim poremećajima dnevnog ritma života.
Zatvor uključuje sljedeće probleme: neuredno pražnjenje crijeva, sa učestalošću manjom od 3 puta v1 sedmično, teškoće prilikom pražnjenja crijeva (pražnjenje praćeno naprezanjem i bolom), tvrdu, suvu stolicu, nemogućnost pražnjenja crijeva iako postoji potreba, pojavu rascjepa na rektumu uz pojavu svježe krvi na stolici, osjećaj nepotpunog pražnjenja. Osobe koje pate od opstipacije često se osjećaju umorno, jer se organizam nedovoljno oslobađa toksina iz sadržaja crijeva koji se ne izbacuje vani. Kao posljedica opstipacije može se javiti i poremećaj duševnog stanja u vidu povećane razdražljivosti. Otežana probava često je praćena nadutošću i stvaranjem gasova u crijevima.
Jedan od oblika hroničnog zatvora jeste tzv. staračka tromost debelog crijeva od koje pati veliki broj osoba starije dobi, a uzrok je degeneracija debelog crijeva koje sve slabije reaguje na nadražaj. Kada je prolaz crijevnog sadržaja usporen, sluznica crijeva duže upija vodu i stolica postaje tvrda. Kod starijih osoba opstipacija se češće i javlja. Možda razlog tome leži i u promjenama u ishrani, smanjenju mišićnog tonusa i manjku vježbanja, kao i u tome što stari ljudi često koriste lijekove koji uzrokuju dehidraciju i smanjenje pokretljivosti debelog crijeva.
Ako zatvor dugo traje, mogu se javiti brojne komplikacije. Stalno prisustvo stolice u završnom dijelu crijeva povećava intraluminalni i intravaskularni pritisak u hemoroidalnom venskom spletu koji se tu nalazi pa često dolazi do pojave divertikuluma, hemoroidalne bolesti i nastanka analnih isura. Povremeno ili stalno naprezanje može uzrokovati akutnu ili hroničnu hemoroidalnu bolest koja se karakteriše bolom, svrabom ili krvarenjem izlaza debelog crijeva. Prolaz tvrde stolice može uzrokovati nastanak akutnih analnih isura koje predstavljaju bolno pucanje izlaza kože rektuma, što dovodi do pojave svježeg krvarenja.
Zatvor je krajnji efekt jednog ili više faktora: nepravilna ishrana, manjak fizičke aktivnosti, poremećaji u motilitetu ili anatomiji crijeva kao posljedica primarne bolesti crijeva ili nekih drugih bolesti koje sekundarno ometaju funkciju crijeva (npr. : psihička ili sistemska endokrina oboljenja među kojima je najčešći uzrok opstipacije hipotireoidizam ili neurološka oboljenja, od kojih se najčešće izdvaja autonomna dijabetesna neuropatija).
Upotreba nekih lijekova može dovesti do zatvora. Lijekovi koji sadrže gvožđe ili kalcijum, lijekovi za izlučivanje vode, lijekovi protiv depresije, opijati, kalcijumski i aluminijski antacidi, antiholinergici, antiepileptici, antiparkinsonici, diuretici, antihipertenzivi (Ca-blokatori, beta-blokatori) mogu imati opstipaciju kao neželjeno dejstvo.
Namjerno sprečavanje pražnjenja crijeva može doprinijeti pojavi zatvora.
Vrlo važan faktor jeste vježbanje ili sprovođenje izičke aktivnosti koja stimuliše pokretljivost crijeva.
Kafa, čaj i alkohol imaju diuretičko dejstvo koje smanjuje sadržaj vode u crijevima pa to kod nekih osoba može dovesti do pojave tvrde stolice.
Od hrane koja može da izazove zatvor treba pomenuti mlijeko. Kod nekih ljudi, mlijeko i sir, najvjerovatnije zbog kalcijuma, mogu da izazovu opstipaciju.
Zatvor najčešće nastaje zbog unosa jako prerađene hrane, što smanjuje količinu i vlažnost crijevnog sadržaja. Potrebno je postići balans između faktora koji poboljšavaju motilitet i onih koji ga inhibiraju. Važno je na vrijeme dobro prepoznati uzroke opstipacije, jer se tada može najbolje pomoći.
Add comment