GLP-1 i GIP su opisani inkretinski hormoni gastrointestinalnog trakta koji višestruko poboljšavaju funkcionisanje endokrinog pankreasa. GLP-1, koji se oslobađa iz L ćelija u ileumu i kolonu, stimuliše oslobađanje insulina iz beta ćelija na glukozno-zavisan način (kad je glikemija visoka insulin se luči, kad glikemija pada insulin se ne luči), inhibiše pražnjenje želuca, smanjuje uzimanje hrane i tjelesnu masu i inhibira sekreciju glukagona iz alfa ćelija na glukozno zavisan način, čime može da snizi sekreciju glukagona i na taj način dodatno dovede do korekcije glikemije.
U savremenoj dijabetološkoj terapiji koriste se takozvani analozi GLP-1 hormona. Razvijene su farmakološke modifikacije koje imitiraju dejstvo GLP-1, odnosno preparati koji se vezuju za iste receptore, ali imaju i prolongirano djelovanje.
Od preparata na trzistu, u cilju redukcije težine i postizanje dobre glikoregulacije, za naše pacijente uz određeni index tjelesne mase (BMI) postoji terapijske opcije: liragludtida, liksenatida za pacijente na teret Fonda za zdravstveno osiguranje, koji su jedan od terpijskih načina – u cilju poboljšanja glikoreagulacije i redukcije tjelesne težine, bilo kao dodatak terapiji peroeelnih sredstava ili dodatak insulina. U svijetu ovi poreoerati većim dozama se koriste za redukciju tjelesne težine osoba koje nemaju dijabetes (liraglutide 3.2).
Uz koriščenje inkretinskih analoga, nov koncept u liječenju šećerne bolesti uključuje i takozvane DPP-4 inhibitore, preparate kojima se takođe povećava prisustvo inkretina, sprečavanjem njihove razgradnje. Poznato je da se GLP-1 i GIP razgrađuju pod dejstvom enzima dipeptidil-peptidaze – 4 (DPP-4): sa unošenjem hrane raste i nivo inkretinskih hormona koji stižu do pankreasnih beta-ćelija i tu ostvaruju svoje djelovanje, ali ih DPP-4 brzo inaktivira, GLP za jedan do dva minuta, a GIP za oko pet minuta, koliko inače traje njihov poluživot. DPP-inhibitori, koji sputavaju razgradnju GLP-1 i GIP, zajedno sa inkretinskim analozima djeluju kao takozvani inkretinski pojačivači, koji dovode do povećanja lučenja insulina a time i do povećanog preuzimanja glikoze u mišićima, do smanjenog stvaranja glukoze u jetri, i sve zajedno do pada koncentracije šećera u krvi.
Od preparata DPP 4 koji se uzimaju radi postizanje dobre glikoregulacije na početku liječenja dijabetesa postoje brojni preparati na teret Fonda koje može endokrinolog da prepiše.
Inkretini u dvije forme se unose kao hormon insulin sa efektom dobre glikoregulcije i redukcija težine, i drugi preparati u obliku” tablet “ DPP-4 inhibitori sa efektom kardioprotektivnim zastitom, izbjegavanje hipoglikemije, dobre glikoregulacije, neznatnim gubitkom u kilaži.
Veliki problem u liječenju dijabetesa tip 2 DM je gojaznost – 90% pacijenata su gojazni.
Terapija dijabetesa tipa 2 ponekad može biti problem i uprkos velikom broju ljekova koji nam stoje na raspolaganju. Problemi nastaju zato što kod ovih osoba često postoje pridruženi i drugi zdravstveni problemi, zbog čega neki ljekovi za regulisanje glikemije mogu da pogoršavajuta stanja i oboljenja.
Poznato je da osobe sa dijabetesom tipa 2 često imaju i gojaznost, visok krvni pritisak, kao i povišene masnoće u krvi, koji su bitni rizikofaktori za nastanak bolesti srca. Ljekar posebno može imati problem kod izbora lijeka za regulisanje glikemija ako njegov pacijent već ima i oštećenu funkciju srca, jetre ili bubrega. Kod izbora lijeka koji se daje za regulisanje glikemija, takođe je vrlo važno da on ne povećava rizik za nastanak hipoglikemija, kao i da ima povoljan ili bar neutralan uticaj na nivo krvnog pritiska i masnoća u krvi.
Na osnovu svega, jasno je zašto u novim vodičima za terapiju oboljelih od dijabetesa postoje brojni alternativni pravci terapije u zavisnosti od karakteristika samog bolesnika. Razumljivo je da se pojavljuju i nove grupe ljekova koje su i dizajnirane da se mogu primijeniti i kod navedenih grupa bolesnika, ali za njihovu primjenu su takođe bitne individualne karakteristike svakog pojedinog pacijenta.
Među novijim grupama ljekova koji se sada primjenjuju u mnogim zemljama, pa i u našoj, jeste grupa ljekova blokera SGLT2 receptora koji deluju na nivou bubrega i koji mogu kod nekih bolesnika biti veoma koristan izbor.
Kako djeluju ovi ljekovi? Ova grupa ljekova djeluje tako što blokira posebna mjesta u nivou sitnih kanalića u bubrezima, na tzv. SLGT2 receptore. Ovi receptori u normalnoj funkciji bubrega imaju ulogu da kontrolišu gubitak glikoze iz organizma jer pokreću mehanizme kojima se ponovno vraća u krv ona glikoza koja se profiltrirala iz krvi u primarnu mokraću. To je normalna funkcija bubrega jer sprečava gubitak glikoze ali i vode iz organizma. Naime, organizam normalno ne dozvoljava da se glikoza pretjerano gubi mokraćom i ćelije u bubrežnim kanalićima imaju sposobnost da vraćaju glikozu koja je prošla iz krvi u tzv. primarnu mokraću nazad u krv. SLGT2 receptori su najbitniji iz grupe posebnih proteina koji regulišu gubitak glikoze iz organizma preko bubrega.
Add comment