Ljekarska komora Crne Gore organizovala godišnji sastanak udruženja EFMA

34. godišnji sastanak EFMA održan u Hiltonu

SASTANAK OD SVJETSKOG RENOMEA

U podgoričkom hotelu Hilton 29-31. avgusta realizovan je 34. godišnji sastanak EFMA (Evropski forum medicinskih udruženja[1]). Ljekarska komora Crne Gore bila je  domaćin ovog susreta. Teme su bile grupisane u nekoliko sesija, a ticale su se opštih uslova rada u zdravstvenom sistemu, medicinskog obrazovanja, migracija zdravstvenih radnika, te nasilja u zdravstvenom sektoru. U okviru konstruktivnih diskusija bilo je riječi i o ostalim aktuelnostima u zdravstvu, a bila je ovo, po riječima organizatora i učesnika, odlična prilika za širenje poznanstava i razmjenu stavova.

EFMA funkcioniše u okviru Svjetske zdravstvene organizacije, a osnovni cilj joj je da uspostavi dijalog i saradnju između nacionalnih medicinskih udruženja i Svjetske zdravstvene organizacije.

U ime Ljekarske komore Crne Gore, domaćina skupa, prisutne je pozdravio dr Aleksandar Mugoša, predsjednik Komore:

– Poštovani gosti, učesnici konferencije, poštovani ministre zdravlja u Vladi Crne Gore, čelni ljudi Evropskog foruma medicinskih asocijacija, direktori javnih zdravstvenih ustanova, drage koleginice i kolege, dobro došli na 34. godišnju konferenciju Evropskog foruma medicinskih asocijacija. Velika mi je čast i zadovoljstvo što se godišnja konferencija održava u Crnoj Gori. Zahvalan sam rukovodstvu EFMA na ukazanom povjerenju Ljekarskoj komori Crne Gore da u njihovo ime organizuje godišnju konferenciju. Naglasiću da je pokrovitelj ovogodišnje konferencije premijer u Vladi Crne Gore Duško Marković, čiji kabinet je i finansijski pomogao organizaciju konferencije.

Pokušaću da dam poseban osvrt na one djelove sistema o kojima ćemo diskutovati na konferenciji, kroz glavne teme konferencije, iako nam je svima jasno da je zdravstveni sistem kompleksan i da je sve ono što se dešava unutar sistema povezano, da se niti jedan zdravstveni sistem ne može izdvojiti iz opštedruštvenog ambijenta i da ne postoji zdravstveni sistem koji nema svoje ozbiljne probleme.

Crnogorsko zdravstvo finansira se isključivo od strane države, sredstva za zdravstvenu zaštitu se izdvajaju iz zajedničkog budžeta i na nivou su nižem od 5% BDP-a, što je više nego nedovoljno u odnosu na obim prava koja se tim sredstvima garantuju crnogorskim građanima. Međutim, sistem ipak funkcioniše, najvećim dijelom zahvaljujući ogromnom radu značajnog broja crnogorskih ljekara, koji i pored brojnih izazova ostaju posvećeni uzvišenoj ljekarskoj profesiji. Tu grupu crnogorskih ljekara čine skromne, dobro edukovane osobe, južnjačkog karaktera koji podrazumijeva vezanost za porodicu i zemlju na kojoj su se rodili, vezanost za zajednicu i ljude koji ih okružuju. Do kada će nabrojane karakteristike i vjerovatno mnogi drugi razlozi biti presudni da ovaj dio crnogorskih ljekara i dalje ostane u zemlji i bavi se ljekarskom praksom, prije svega u javnom zdravstvu, vidjećemo u budućnosti. Takođe, postoji značajan broj crnogorskih ljekara koji, zasluženo ili nezasluženo živi veoma kvalitetno, često sa mnogo manje odgovornosti i doprinosa društvenoj zajednici. Naravno da selektivnost, raslojenost i nejednake šanse nisu ekskluzivitet crnogorskog društva, to su negativne pojave prisutne u svim zemljama i svim društvima u svijetu, ali to ne znači da se protiv njih ne trebamo boriti.

U Crnoj Gori i u regionu zapadnog Balkana visok je procenat zdravstvenih radnika koji su izloženi nekom vidu nasilja od strane pacijenata. Prema anketama sprovedenim u regionu, između 80 i 90% medicinskih radnika tokom karijere su izloženi nasilju, srećom u ogromnom procentu verbalnom nasilju od strane pacijenata ili njihove rodbine. Takođe, visok je procenat ljekara izloženih medijskom i nasilju putem društvenih mreža. Ono što pogoršava situaciju je činjenica da crnogorski ljekari ne posjeduju niti jedan mehanizam odbrane u trenutku  kada neko od nas postane žrtva medijskog ili nasilja putem drzuštvenih mreža. Ostaje nam samo da ćutimo i trpimo zajedno sa svojim porodicama.

Kada govorimo o uslovima na radnom mjestu, jasno je da moramo govoriti o čitavom nizu faktora koji utiču na zadovoljstvo ili nezadovoljstvo crnogorskih ljekara uslovima u kojima rade. Za detaljniju, suštinsku analizu svih faktora, bilo bi potrebno mnogo vremena. Koji su razlozi zbog kojih smo kao društvo i kao profesija došli u situaciju da ogroman broj nas pati i osjeća se kažnjenim zbog profesije koju obavlja? Veliki je broj razloga, navešću one za koje ja mislim da su najznačajniji: nedostatak standarda u radu ljekara, pretjeran upliv politike u zdravstveni sistem, nedovoljno finansijsko izdvajanje za zdravstvo, nedovoljna kontrola rada, nebriga društva prema zdravstvenom sistemu i zdravstvenim radnicima…

Fenomen odliva ljekara prisutan je već dugo godina, ne samo u zemljama regiona u kome se nalazimo, već i u pojedinim razvijenim zapadnoevropskim zemljama. Sam fenomen predstavlja sve veći problem za funkcionisanje zdravstvenih sistema, u pojedinim zemljama prijeti da postane praktično nerješiv problem, a svima je poznato da je jedan od osnovnih zadataka svake države da obezbijedi adekvatnu zdravstvenu zaštitu stanovništva.

Posebno zabrinjava činjenica da zemlju napuštaju mladi i hrabri ljekari. Oni bi za petnaestak godina trebali biti nosioci zdravstvenog sistema, ali u tom trenutku oni neće biti tu. Njihova energija, mladost, znanje i kreativnost biće u službi nekih drugih zemalja. Sve više njih se sprema za odlazak, sve je manji broj onih koji su motivisani da nakon završenih studija ostanu u zemlji, sve je manji broj onih koji upisuju medicinu da bi ostali da rade u sredini u kojoj žive i u kojoj su se rodili. Ne smijemo zanemariti ni značajan broj, u ovom slučaju starijih i iskusnijih ljekara, koji napuštaju javne zdravstvene ustanove i nastavljaju rad u privatnim zdravstvenim ustanovama. Oni srećom ostaju u zemlji, ali njihove usluge građanima nisu više besplatne. Takođe, prisutna je i izražena migracija ljekara od sjevera ka jugu zemlje. Ova pojava dovodi do nedostatka ljekara, prije svega specijalista, u pojedinim opštinama na sjeveru zemlje, što opet ima za posljedicu preopterećenosti poslom kolega koji tamo ostaju i često nemogućnost da se svim građanima pravovremeno i na pravi način pruži adekvatna medicinska zaštita.

Naš zdravstveni sistem još uvijek funkcioniše, međutim njegovo funkcionisanje najviše podsjeća na haotično kretanje molekula. To može da traje ali, citiraću, „ samo jedan drhtaj krila leptira“ može da poremeti takvo haotično kretanje i uruši cio sistem. Nemojte da čekamo taj „drhtaj krila leptira“.