Takođe, histološki je utvrđeno da pušači imaju manji broj krvnih sudova u gingivi u odnosu na nepušače. Ovo može biti dijagnostički problem, pogotovo kod mlađih osoba sa ranom parodontopatijom, jer se često zamaskiraju početni znaci parodontopatije, što ima za posljedicu da se sa terapijom ne krene blagovremeno.
Kod pušača su parodontalni džepovi veći nego kod nepušača. To je pogotovo izraženo sa palatinalne strane (strane okrenute prema nepcu) gornjih zuba i u predjelu prednjih donjih zuba. Osim toga, gingiva je zadebljana i fibrozno izmijenjena, što govori o lokalnom dejstvu duvana. Kod pušača, u ovim parodontalnim džepovima prisustvo kiseonika je manje nego kod nepušača, što može da favorizuje razmnožavanje anaerob-nih bakterija. Tako je dokazano da kod pušača imamo veću vjerovatnoću izlaganja infekciji Porphyromanas gingivalisa i Aggregatibacter actinomycetemcomitansa od bivših pušača ili nepušača. Inače, ovi bacili imaju najizraženiji parodontopatogeni potencijal. Treba još istaći da pušenje povećava i adheziju mikroorganizama na ćelije epitela usne duplje.
Takođe, kod pušača je prisutna i poremećena funkcija fibroblasta. Posebno akrolein i acetil-aldehid iz dima cigareta inhibiraju proliferaciju gingivalnih fibroblasta, što dovodi do toga da ibroblasti koji su izloženi nikotinu produkuju manje ibronektina i kolagena zbog povećanog stvaranja kolagenaze. Ovi štetni efekti na funkciju fibroblasta imaju za posljedicu slabo zarastanje rana i progresiju parodontopatije.
Pušenje ima štetne efekte i na metabolizam kosti. Kod pušača imamo povećanu aktivnost osteoklasta koji su odgovorni za gubitak i remodulaciju kosti. Tako pušenje utiče na gubitak alveolarne kosti, nezavisno od količine prisutnog plaka na zubima, a progresija gubitka alveolarne kosti veća je kod mlađih pušača. Gubitak alveolarne kosti kod pušača (pogotovo u gornjoviličnom luku) do sedam puta je izrazitiji nego kod nepušača, što je praćeno i većim gubitkom zuba kao rezultata direktnog dejstva duvanskog dima prilikom inhalacije.
Veza između pušenja i nastanka parodontopatije proučavana je intenzivno. Brojne epidemiološke studije pokazale su da je parodontopatija tri puta češća kod pušača nego nepušača, bez obzira na nivo oralne higijene, i da ima težu kliničku sliku nego kod nepušača. Kod pušača je prisutan veći depozit zubnog kamenca, ali je količina dentalnog plaka ista kao kod nepušača, naravno sa istim nivoom oralne higijene. Takođe, efekat pušenja na parodoncijum, odnosno oralnu sluzokožu, kumulativan je, tako da negativne posljedice zavise od dužine pušačkog staža, broja cigareta, vrste duvana ali i od individualne otpornosti oralne sluzokože.
Na osnovu svega navedenog, stomatolozi treba da upozoravaju pacijente na posljedice pušenja na opšte zdravlje, a pogotovo na oralno zdravlje. Treba savjetovati pacijente da prestanu sa pušenjem ili makar da se ono smanji. Takođe, zahtijevati od pušača besprekornu oralnu higijenu i za svaku ulceraciju koja ne zarasta duže vrijeme, a lezija je heterogena, uraditi biopsiju za patohistološku dijagnozu.
Piše: dr Ognjen Kovačević, doktor stomatologije
Add comment