Šta ne znamo o crijevnoj flori?

Prof. spec. dr Brigita Smolović održala zapaženo stručno predavanje o crijevnoj flori

U cilju edukacije o važnosti očuvanja zdravlja mikrobioma zapaženo stručno predavanje imala je prof. dr Brigita Smolović, spec. gastroenterologije. Skup je privukao pažnju velikog broja predstavnika stručne populacije, a zbog aktuelnosti i značaja teme i ovom prilikom se publikuju najvažniji izvodi. Skup je održan u Podgorici, 26. aprila. U ime organizatora, kompanije Inpharm, Sanja Božović moderirala je događaj.

Mnogo su brojniji

Prof. spec. dr Brigita Smolović istakla je kao veoma važno da je digestivna flora dugo bila zaboravljeni organ od strane medicine, a već zadnje decenije se mijenja koncept i mikroorganizmi koji žive u digestivnom traktu nazivaju se posebnim organom — mikrobiomom. O specifičnosti ovog organa dovoljno govore činjenice da crijevnu floru čini oko 100 triliona mikroba, gdje dominiraju bakterije kojih ima preko 1.000 vrsta, što je 10¹⁴ bakterijskih ćelija odn. 10 puta više nego što organizam sadrži naših gradivnih ćelija. Njihov mikrobiom čini 100 puta više gena nego što je naših gena u organizmu. Kada je riječ o odnosu mikrobiota i domaćina, prof. dr Smolović je objasnila da ovaj ogromni fond čini 85% dobrih i 15% loših bakterija.

Crijevnu floru čini oko 100 triliona mikroba. Dominiraju bakterije, kojih ima preko 1.000 vrsta. Brojne bolesti, tipa atopijskog dermatitisa, alergije, hronične bolesti crijeva, anemije, autoimune bolesti, povezuju se sa disbalansom crijevne flore.

Značaj mikroflore veoma rano je uočio Hipokrat rekavši da sve bolesti počinju u crijevima.  1908. Ilja Mečnikov je za opisivanje koncepta fagocitoze dobio Nobelovu nagradu, a o uticaju mliječnobakterijskih proizvoda na zdravlje govorili su brojni drugi naučni autoriteti. 2001. god. SZO je dala prvu definiciju probiotika kao živih mikroorganizama koji primijenjeni u odgovarajućim količinama djeluju dobro na naše zdravlje.

Zbog čega nastaju disbioze ?

Faktori koji dovode do remećenja crijevne flore, tj. disbioze su: stres, infekcije, brojni ljekovi, imunološke bolesti, maligne bolesti, a kao najznačajnije prof. dr Smolović je izdvojila antibiotike. Starije osobe su sklonije nastanku ove vrste poremećaja. Simptomi disbioze mogu biti: dijareja, konstipacija, nadutost, gasovi, loš zadah, zamaranje, nervoza i sl.

Kako se liječe ?

Od preparata koji se koriste u regulisanju ovih stanja najčešće se pominju probiotici, prebiotici, te kombinacija jednih i drugih: simbiotici. Prebiotici su hrana za dobre bakterije. Postbiotici, su noviji, rastvorljivi produkti koji su nastali metaboličkom fermentacijom bakterija i na taj način obezbjeđuju korist za zdravlje crijevnog trakta. Oni, po objašnjenju prof. dr Smolović, u suštini jačaju crijevnu barijeru i smanjuju njenu propustljivost. Novi koncept su i lakto-acid bakterije koje su nepatogene, netoksične gram-pozitivne bakterije koje fermentacijom doprinose boljitku zdravlja pacijenta. Kao „dobri” probiotski sojevi najviše su poznati: laktobacili i bifidobakterije.

Nove preporuke

Prof. dr Brigita Smolović podsjetila je da su ove godine objavljene najnovije preporuke Svjetske gastroenterološke organizacije vezano za primjenu probiotika, prebiotika, simbiotika i sl. proizvoda. S tim u vezi ona je navela da se, po ovim preporukama, ističe da probiotici mogu biti komplementarni i sinergistički, u kom slučaju im je potrebna hrana u tim spojevima.

U vezi s interakcijama najvažnije je istaći imunološku komponentu, ali i uticaj na crijevnu barijeru. U vezi s koristima od probiotika najvažniji su stvaranje metaboličkog efekta u produkciji kratkih lanaca masnih kiselina odnosno efekat adekvatne apsorpcije kalcijuma, gvožđa i magnezijuma.

Kao važan orijentir za pravilno ordiniranje probiotika prof. dr Smolović naglašava praćenje nivoa preporuka za njihovu primjenu. U ogromnom kompleksu različitih prebiotika veoma je važno odabrati odgovarajući. Navodeći primjer inulina (D-fruktoza i D-glikoza), prof. dr Smolović je objasnila povezanost nivoa preporuka sa indikacijama. Kao sredstvo kojim se stimulišu dobre bakterije koje podstiču mliječno-kiselinsko vrenje, oni ne utiču na povećanje koncentracije šećera i holesterola, a imaju potencijalno imunogeno dejstvo.

Efekti

Značajna korist od primjene probiotika uočena je u terapiji akutnog virusnog gastroenteritisa, antibiotskog proliva, iritabilnog crijeva,  faučitisa i putničke dijareje. U širokom spektru mogućih dodatnih efekata možda je najznačajnije istaći onu kod alergijskih bolesti odn. atopijske konstitucije. Posebno zastupljena je i indikacija antibiotikom udružene dijareje, jedna od novijih preporuka je da se uz davanje terapije za Helikobakter pilori moraju davati probiotici. Oni pritom utiču na sprečavanje udružene dijareje i popravljanje komplijansi. Preparati obogaćeni vitaminima od posebne su koristi u poboljšanju stanja pacijenata sa hroničnim upalnim bolestima crijeva.

Indikacije koje nisu dokazane ali imaju značajne koristi od primjene probiotika su alergijske bolesti i intolerancija na laktozu. U ovom slučaju vrši se povećanje produkcije protektivnih interleukina, inflamatornih medijatora, interleukina 10 i tumor grow factor meta. Tako se, po prof. dr Smolović, redukuje specifičan citokinski odgovor koji dovodi do pojave eozonofila , IGG-a i dr.

U zavisnosti od sastava, formulacije, tehnologije izrade, mogu se razlikovati brojne vrste dostupnih probiotika. Preporuke ukazuju da su laktobakterije iz reda Acidophilus i Paracasei efektnije u gornjem dijelu gastro trakta, a Lactis su efikasnije za donji dio digestivnog trakta.

Anita Đurović