Trudnoća predstavlja fiziološko stanje, ali zahtijeva razmatranje nekih specifičnih zahtjeva kada je rad stomatologa u pitanju. Tu treba uzeti u obzir da se tokom iste dešavaju bitne fizičke, hormonske, fiziološke, emocionalne i metaboličke promjene.
Ovdje, s obzirom na to da se bavimo stomatološkom problematikom koja je vezana sa trudnoćom, treba navesti najvažnije probleme sa kojima se susreću trudnice a i stomatolog. Najčešći problem je gingivitis u trudnoći (zapaljenje desni). Smatra se da 30 do 75% trudnica ima zapaljenje desni, u manjoj ili većoj mjeri izražen tokom trudnoće. Razlozi za to su mnogobrojni. Nažalost, kod velikog broja žena koje su prije trudnoće imale primjerenu oralnu higijenu, tokom trudnoće najčešće nesvjesno opada briga o tom dijelu zdravlja. Uzroci za to mogu biti mučnine, povraćanje, slabost, osjećaj hroničnog umora, neispavanost itd., što su sve stanja koja kod trudnica skreću pažnju sa uobičajenih higijenskih radnji koje nisu primarne i vitalno važne. Takav pristup i hormonske promjene koje prate trudnoću vrlo često mogu dovesti do naizgled dramatičnih promjena u usnoj duplji. Gingivitis se može manifestovati od blagog zapaljenja desni pa do izrazitog crvenila i krvarenja praćenog bolom. Ipak, poboljšanjem oralne higijene, problemi najčešće nestaju. U rijetkim situacijama takvo stanje može da progredira u parodontitis, posebno ako je postojala nasljedna osnova, ili čak u jednu hroničnu formu, piogeni granulom. To je bezopasna, mekana izraslina crvene boje lokalizovana u međuprostoru, najčešće, prednjih zuba, koja obično nije veća od 2 cm i ne izaziva bol. Nakon porođaja povlači se sama od sebe. Ako u trudnoći postane bolna i izaziva smetnje, moguće ju je hirurški odstraniti. Nastaje kao posljedica nedovoljne oralne higijene i djelovanja estrogena i progesterona na imunološki sistem trudnice.
S obzirom na to da se može u većoj ili manjoj mjeri pozitivno uticati, na trudnici je odgovornost za njeno oralno zdravlje. Sva ova stanja i promjene u usnoj duplji koje mogu pratiti trudnoću još su češće i više izražena kod žena koje puše, žena koje konzumiraju alkohol i narkotike, kod žena koje prije trudnoće nisu vodile dovoljno brige o svom oralnom zdravlju i nisu redovno posjećivale stomatologa.
Kada su u pitanju rutinske stomatološke usluge, treba navesti da se pri pregledu trudnice prvo obavlja sanacija svih karioznih lezija i vodi računa o oralnoj higijeni. Ako je u pitanju vađenje zuba, ova procedura se rutinski obavlja u trudnoći, u lokalnoj anesteziji. Kod ozbiljnijih, komplikovanih vađenja i hirurških intervencija (koje ne mogu da sačekaju za nakon trudnoće), treba se posavjetovati i sa ginekologom, pa se kroz saradnju stomatologa i ginekologa obavlja intervencija. Što se tiče anestezije, ne postoje smetnje za njihovu primjenu. Jedina kontraindikacija je primjena anestetika koji sadrži felipresin, jer on može, kao vazokonstriktor, da izazove kontrakciju mišića materice. Postavlja se, takođe, i pitanje snimanja, tj. korišćenje rendgenske dijagnostike u trudnoći. Opšte je stanovište da u toku trudnoće treba izbjegavati rendgenska snimanja, posebno u periodu organogeneze, u prvom trimestru. Ako je snimak obavezan, treba ga uraditi sa svim mjerama zaštite.
Stomatolozi su podijeljeni po pitanju izbjeljivanja zuba u trudnoći. Stav je da se ovaj metod ne predlaže. Razlog za to je nedovoljna istraženost preparata koji se u tu svrhu koriste, mada kontraindikacije nisu još dokazane. S druge strane, u trudnoći se predlaže korišćenje tableta fluora. Iako su se pokazali kao velika pomoć u prevenciji karijesa, problem je u tome što je teško kontrolisati unošenje fluora iz drugih namirnica. Naime, prevelika količina fluora izaziva oboljenje koje se naziva fluoroza. Ishrana tokom trudnoće predstavlja važan faktor za zdravlje majke i djeteta. Ona mora biti raznovrsna, sa što više voća i povrća. Osim toga, poželjno je jesti hranu bogatu kalcijumom. Nakon petog mjeseca trudnoće, kod žena se povećava potreba za kalcijumom, jer se on počinje ugrađivati u koštani sistem i zube fetusa. Iako se ova supstanca ne može oslobađati iz zuba majke, može se oslobađati iz kostiju, pa treba voditi računa da u toj fazi trudnoće ne dođe do slabljenja koštane građe majke.
Na kraju, o ljekovima i mogućnostima upotrebe u trudnoći, sa stomatološkog aspekta. Smatra se da u trudnoći treba izbjegavati upotrebu analgetika, zbog mogućih nuspojava, posebno u trećem tromjesečju. Ipak, ako se uzimaju neki, najbolje je posavjetovati se sa sopstvenim ljekarom ili ginekologom. Takođe, opšti je stav da se tokom trudnoće bezbjedno mogu uzimati penicilini, cefalosporini i eritromicin.
Sve rečeno uzeto u obzir, promjene koje u trudnoći zahvataju usnu duplju odraz su promjena koje se tokom trudnoće dešavaju u organizmu žene. Redovno i pravilno sprovođenje oralne higijene, zdrava i raznolika ishrana, posjeta stomatologu prije, tokom i nakon trudnoće najbolji su garant za oralno zdravlje majke kao i za zdrave zube djeteta.
Piše: dr Marko Rašović
Ordinacija Apolonia
Dodajte komentar