Doping je vještačko poboljšanje sposobnosti za sportska takmičenja. Naziv potiče od engleske riječi dope-droga. Definicija ekspertskog savjeta iz Strazbura: “Doping je davanje zdravim osobama stranih materija u bilo kom obliku i fizioloških materija u abnormalnim dozama ili abnormalnim putem, s jednim ciljem, da se vještački i nedolično povećaju sposobnosti za takmičenje .” Kada dejstvo doping supstance prođe, dolazi do opšteg pada i sloma snage.
Prema Svjetskoj anti-doping agenciji, zabranjeno je korišćenje sledećih supstanci u svim sportovima:
• anabolici i androgeni steroidi, • β 2 agonisti, • faktori rasta: hormon rasta, IGF-1, PDGF, VEGF, eritropoetin, gonadotropin, luteinizirajući hormon, insulin, kortikotropin, • antagonisti hormona i modulatori (anti-estrogeni, selektivni modulatori estrogenskih receptora, inhibitori aromataze), • diuretici (acetazolamid, bumetanid, furosemid) i plazma ekspanderi (glicerol, albumini, dekstran, manitol), • „krvni“ doping (transfuzije krvi ili svježih eritrocita), • genski doping, • stimulansi (amfetamini, adrenalin), • narkotici (petidin, pentazocin, morfin, heroin, fentanil, metadon), • THC,
• glukokortikosteroidi, • etil alkohol (preko 0.1 ‰) i β blokatori – samo u pojedinim sportovima.
Anabolike uzimaju profesionalni sportisti i rekreativci, radi brzog uvećanja mišićne mase. Negativni efekti su: ubrzavanje aterosklerotičnih promjena na krvnim sudovima, fibroza miokarda, kardiomiopatija, sklonost trombozi i infarktima miokarda i mozga; dolazi i do atrofije testisa, oligospermije, smanjenja testosterona u krvi, a zbog brzog uvećanja mišićne mase vide se strije u prednjem dijelu pazušnih jama i u bedrenom predjelu; ove osobe su često agresivne i čudnog ponašanja. Ukoliko se prestane sa upotrebom anabolika i steroidnih hormona, mišićna masa se naglo topi bez obzira na vježbanje i vidi se opšte fizičko propadanje u vidu mlitavosti cijelog tijela.
Energetska pića sadrže glukozu, kofein, ekstrakte biljaka ( npr. guarane) i imaju stimulativno, ali i diuretičko dejstvo, pa mogu dovesti do elektrolitnog disbalansa uz poremećaj srčanog ritma, što kod sportista, koji inače imaju hipertrofiju srca, uz relativnu hipoksiju može dovesti do fatalnih srčanih aritmija i naprasne srčane smrti. Upotreba energetskih pića u velikim količinama, obično, nakon prestanka djelovanja, dovodi do opšteg psihofizičkog sloma.
Dr med. Vasilije Bošković Dom zdravlja u Bijelom Polju
Add comment