Osipne groznice su grupa bolesti koje se odlikuju temperaturom i pojavom ospe kao stalnim i karakterističnim znakom.
Ospa (egzantem) može se javiti na koži cijelog tijela – difuzna ospa, ili dijela kože -mjestimična ospa. Najčešće izbijanju ospe na koži prethodi ospa na sluzokoži tzv. enanatem, koji ranije nestane i često prođe nezapažen.
Najpoznatije osipne groznice su: Morbili, Rubeola,Varicella, Exantema subitum, Erythema infectiosum, Hand, foot and mouth disease (HFMD) – bolest ruku, stopala i usta, Scarlatina.
Uzročnici ovih bolesti su različiti virusi sa izraženim dermotropizmom, sem kod šarlaha, čiji je uzročnik bakterijske etiologije.
VARICELLA
je obično blaga dječja osipna bolest koju karakteriš velika kontagioznost, tj. zaraznost a širi se kapljičnim putem, preko vazduha ili u kontaktu s kožom bolesnika. Uzrokuje je virus varicela-zoster iz porodice Herpesviridae, koji kod osoba koje su preboljele varičelu može kasnije tokom života dovesti do pojave herpesa zostera.
Bolest počinje s pojavom povišene tjelesne temperature, malaksalosti i karakterističnog osipa. Osip izbija prvo na trupu u obliku nekoliko malih crvenih tačkica (papula) koje se ubrzo ispune tečnošću stvarajući male mjehuriće (vezikule), potom se širi na vrat, kosu i lice, da bi na kraju bile zahvaćene ruke i noge. On može biti sasvim blag, a može biti toliko obilan da prekrije čitavu kožu. Ospa izbija u naletima i prethodi joj febrilnost tj. povišena tjelesna temperature, tako da se mogu na koži u isto vrijeme vidjeti sva tri oblika: crvenilo, mjehurić i krastica. Ospa se javlja po sluznicama usta, genitalija i očiju. Terapija je uglavnom simptomatska. Treba skidati temperaturu, voditi računa o higijeni da bi se spriječile sekundarne infekcije. Varičela kod novorođenčadi i imunokompromitovanih osoba može biti fatalna.
Vakcinacija kao dio programa obaveznih imunizacija sprovodi za sada samo u razvijenim zemalja SAD, Velika Britanija, Kanada itd.
Morbili –Frus – Male boginje, su vrlo zarazna bolest uzrokovana virusom iz porodice
Paramyxoviridae.
Virus u organizam ulazi preko respitatornog sistema, kapljičnim putem iz nosa, usta ili grla zaražene osobe. Osnovna obilježja bolesti su: visoka temperatura, kašalj, sekrecija iz nosa, konjunktivitis, tzv. plačni facijes i osip uz karakterističan enantem bukalne sluznice – Koplikove pjege
Nakon inkubacionog perioda koji traje 7-10 dana dolazi do pojave prvih, tzv. prodromalnih simptoma u vidu povišene temperature, malaksalosti, gubitka apetita kao i kataralnih simptoma kao što su kijavica, kašalj poput laveža psa i gušobolje, konjunktivitisa, a u krvnoj slici karakterističan je smanjen broj leukocita.
Mrljasti enantem i Koplikove pjege na sluznici ždrijela i obraza pojavljuju se 1-2 dana prije osipa i patogmnoničan su znak ove bolesti. Tek četvrtog ili petog dana bolesti dolazi do pojave karakterističnog osipa. Osip je pjegast i sitnocrven, pojavljuje se prvo iza ušiju i na čelu, a tokom sljedeća dva ili tri dana zahvata redom lice, vrat, trup i ekstremitete.
Specifično liječenje ne postoji
Komplikacije su česte kod mladje djece kao upala pluća, upala ušiju, upala mozga i moždanica. Jedina adekvatna zaštita je pravovremena vakcinacija MMR vakcinom koja obezbjeđuje 95-97% zaštite.
RUBEOLLA – Crvenka je zarazna bolest uzrokovana virusom porodice Togaviridae. Bolest nije teška, opšti simptomi su oskudni, ali njen medicinski značaj leži u opasnosti od infekcije trudnica i trajnog oštećenja ploda. Bolest obično počinje pojavom osipa uz povećanje limfnih čvorova iza ušiju i na zatiljku, kao i moguće povećanje slezine.
Osip prvo izbija na licu, čelu i iza ušiju, a zatim se za nekoliko sati proširi po čitavom tijelu. Promjene su ružičaste, sitnije i svijetlije od morbila, vrlo brzo blijede istim redosljedom kako su se i javljale. Liječenje obično nije potrebno, dok se komplikacije tretiraju simptomatski.
Najbolja prevencija je vakcinacija.
Morbili i rubeola su vakciono-preventabilne bolesti, vakcinacija je obavezna u drugoj i šestoj godini.
Trodnevna groznica ili exanthema subitum je osipna bolest čiji je uzročnik humani Herpesvirus 6 (HHV-6) . Bolest se javlja kod djece do 2 godine , najčešče u dobi izmedju 7 i 13 mjeseca starosti.
Osnovne karakteristike bolesti su: trodnevna temperatura a potom osip koji brzo nestane.
Osip se javlja prvo na na čelu, iza ušiju, potom na vratu, trupu rjeđe na ekstremitetima. Po izgledu je makulozan, makulopapulozan, svijetloružičast (sličan rubeoli). Osip nestaje nakon 1-2 dana i ne ostavlja nikakve tragove. Liječenje trodnevne groznice se svodi na ublažavanje simptoma snižavanjem povišene tjelesne temperature.
Add comment