Takotsubo kardiomiopatija (TTK), u literaturi poznata još i kao sindrom “slomljenog” srca (SSS) , predstavlja tranzitorni sindrom apikalnog baloniranja, stresom indukovanu kardiomiopatiju. Prvi put je opisan u Japanu kao sindrom prolazne disfunkcije lijeve komore (LK) koja nastaje u odsustvu signifikantne stenoze epikardijalnih koronarnih arterija. U kliničkoj slici dominira akutno nastao bol u grudima i/ili dispneja kojoj obično prethodi epizoda emocionalnog ili fizičkog stresa. Elektrokardiografske (EKG) promjene i minimalni porast kardiospecifičnih enzima oponašaju akutni infarkt miokarda sa ST elevacijom (STEMI), ali se koronarografijom ne utvrđuju signifikantne patomorfološke promjene epikardijalnih koronarnih arterija. Budući da je ventrikulografski LK kod prikazane bolesnice izgledala kao boca za hvatanje hobotnica (okruglog dna, uskog vrata) u Japanu, autori su sindrom nazvali »TakoTsubo« kardiomiopatija (»tako« na japanskom znači hobotnica, a »tsubo« boca).
Tačna prevalenca SSS u ukupnoj svjetskoj populaciji nije poznata, ali je retrospektivnim analizama podataka utvrđeno da 1,7 do 2,2% bolesnika primljenih u bolnicu pod dijagnozom akutnog koronarnog sindroma ispunjava kriterijume za dijagnozu SSS. Pretežno se javlja kod žena u postmenopauzi prosječne starosti između 61. i 76. godine života, mada se može javiti i kod mlađih od 50 godina.
Za SSS je karakteristično da kod preko 60% bolesnika nastanku simptoma prethodi snažan emocionalni iIi fizički stres.
Povišen nivo kateholamina u plazmi nastao kao rezultat hiperaktivnosti simpatikusa izazvane stresnim događajem, djeluje na miocite LK preko β-receptora i složenog lanca unutarćelijskih sekundarnih glasnika. Najveća gustina β-receptora je u apikalnom dijelu srca. Kada je normalna koncentracija epinefrina (adrenalina) u krvi, za β2-receptor veže se protein koji stimuliše gvanin (Gs). Kod porasta koncentracije epinefrina u krvi mijenja se Gs u protein koji inhibira gvanin (Gi). Navedeni kompleksi onda putem unutarćelijskih sekundarnih glasnika pojačavaju (Gs) ili smanjuju (Gi) kontraktilnost srčanih miocita na bazalnom dijelu srca. Na taj se način može objasniti »omamljen« miokard vrha srca I hiperkontraktilnost baze srca kod SSS.
Karakterističan klinički sindrom je akutna disfunkcija LK. Tipična klinička prezentacija podrazumijeva iznenadnu, naglo nastalu pojavu bola u grudima kao vodećeg simptoma (u 33-71% slučajeva), ali se isto tako bolesnici mogu žaliti samo na dispneju, ili na kratkotrajne gubitke svijesti. Kompletni oporavak kinetike zida LK je zaštitni znak i diferencijalno-dijagnostička potvrda SSS u odnosu na STEMI.
Elektrokardiografski (EKG) nalaz kod bolesnika sa SSS u mnogome podsjeća na onaj koji se prezentuje kod bolesnika sa akutnim infarktom miokarda (AIM): promjene na nivou ST segmenta i/ili T-talasa, najizraženije u prekordijalnim odvodima. Opisani su i rijetki slučajevi novonastalog bloka lijeve ili desne grane Hisovog snopa, ali i bolesnici sa potpuno normalnim EKG.
EKG nalaz kod bolesnika sa SSS:
A) EKG prezentacija ST elevacije u V3 i V4 od 1 mm. B) EKG nakon 48h, otkriva abnormalne T talase u više odvoda.
Vrijednosti kardiospecifičnih markera: kreatinfosfokinaze (CPK), MB-izoenzima (CK-MB) i troponina su povišene kod većine bolesnika sa SSS (56-100%). Njihova dinamika se razlikuje od one koja se viđa kod AIM. Kod bolesnika sa SSS maksimalne vrijednosti CPK, CK-MB i troponina registruju se već prvog dana hospitalizacije, za razliku od AIM gdje se očekuju maksimalne vrijednosti nakon 24-48h od početka bolova u grudima.
Dijagnostički kriterijumi za postavljanje dijagnoze SSS:
| 1. | Tranzitorna akinezija i diskinezija apikalnog i medijalnog dijela lijeve komore sa regionalnim poremećajima kontraktilnosti koji se šire van irigacionog područja jedne epikardne koroname arterije |
| 2. | Odsustvo opstruktivne koronarne bolesti ili angiografski dokazane akutne rupture plaka (normalan koronarografski nalaz) |
| 3. | Pseudo-STEMI : novonastale elektrokardiografske abnormalnosti (elevacija ST segmenta i/ili inverzija T talasa) ili blagi porast srčanih troponina. |
| 4. | Odsustvo skorašnje povrede glave, intrakranijalne hemoragije, feohromocitoma, miokarditisa, hipertrofične kardiomiopatije i opstruktivne epikardijalne koroname bolesti |
| 5. | Kompletan oporavak kontraktilnosti LK i normalne miokardne funkcije u relativno kratkom vremenskom intervalu |
Kod bolesnika sa SSS preporučuju se suportivne terapijske mjere sa posebnim akcentom usmjerenim na rano detektovanje manifestne srčane slabosti, kardiogenog šoka i malignih aritmija. Intenzivno liječenje se savjetuje tek nakon razvoja komplikacija (srčano popuštanje, kardiogeni šok, maligne srčane aritmije, dinamička opstrukcija LK, formiranje tromba u LK sve do najtežih komplikacija poput rupture srca), kada se preduzima aktivno intenzivno liječenje. Na kliničarima je dakle „samo“ da prepoznaju SSS i na taj način spriječe primjenu nepotrebne medikamentozne terapije.
Dr med. Jelena Vlaović
Zavod za hitnu medicinsku pomoć CG – Jedinica Mojkovac
Add comment