Autologna transfuzija je transfuzija sopstvene krvi, oblik davanja krvi pri kome je davalac i primalac ista osoba. Prva i „prava“ alternativa transfuziji alogene krvi sastoji se od kolekcije bolesnikove krvi i transfuziji te krvi ili njene komponente za vrijeme i nakon hirurške procedure istom pacijentu.
Prednosti:
1. sprečavanje transmisije agenasa infektivnih bolesti,
2. sprečavanje aloimunizacije,
3. spečavanje nastajanja neželjenih reakcija: alergijskih, febrilnih, grafta protiv domaćina,
4. obezbjedjivanje kompatibilne krvi bolesnicima koji su senzibilisani i imaju prisutna multipla alo-antitijela,
5. liječenju pacijenata rijetkih krvnih grupa,
6. liječenju pacijenata koji iz vjerskih razloga ne žele da primaju krv,
7.stimulacija hematopoetskih mehanizama,
8. redukcija potreba za alogenom krvi,
9. smanjena cijena liječenja uz povećanu sigurnost.
Opšte prihvaćeno saznanje je da do 12% hirurških pacijenata može biti uključeno u program autolognih transfuzija. Odluka o primjeni ovog liječenja je multidisciplinarna i njenu osnovu čini procjena ordinirajućeg ljekara o potrebi transfuziološkog liječenja, broju potrebnih jedinica kao i dinamici primjene krvi. Potrebna je i pismena saglasnost bolesnika.
Nedostaci:
1. neželjene reakcije koje se javljaju i kod davalaca krvi (2do5%), vazovagalne sinkope,
2. odlaganje hirurške procedure, potenciranje odlaganje vremena za kolekciju krvi,
3. nepotrebne kolekcije jedinica za operativne procedure koje se planiraju, a ne primjenjuju.
Strategije autologne transfuzije:
1. preoperativna autologna donacija,
2. akutna normovolemijska hemodilucija,
3. perioperacijsko spasavanje krvi/eritrocita (intraoperacijsko aspiriranje krvi i postoperaciono sakupljanje krvi iz drenova),
4. perioperaciona kolekcija autologne plazme bogate trombocitima,
5. autologna plazmafereza,
6. upotreba autolognog fibrinskog lijepka.
Metode autologne transfuzije :
1. preoperativno prikupljanje krvi (depozit),
2. akutna normovolemijska hemodilucija,
3. intraoperativno i postoperativno spasavanje krvi.
A. Preoperativno prikupljanje krvi (PAK)
Ili preoperaciona autologna kolekcija krvi je najčešće korišćena strategija a.t. koja je namijenjena planiranim, elektivnim hirurškim intervencijama. Preporučije se bolesnicima dobrog opšteg stanja kod kojih je koncentracija hemoglobina u krvi veća od 110g/l, vrednost hematokrita veća od 0,34 bez znakova bakterijemije i kod kojih se planira hirurška intervencija za par nedjelja (2-5). Odraslom pacijentu se uzima 450ml krvi, odnosno ne više od 10% njegove cirkulišuće krvi. Postupak se ponavlja na 5-7dana. Poslednje uzimanje krvi bi trebalo da bude 72 sata prije hirurške intervencije. Djeca starija od 12 godina i stariji od 65 godina se mogu planirati za pak. Na etiketi se označavaju osnovni podaci: autologna krv, naziv zdravstvene ustanove, ime i prezime pacijenta, krvna grupa ABO i Rh sistem, datum uzimanja i ukupna količina uzete krvi . Krv se testira na krvlju prenosive bolesti: hepatitis b,c ; hiv i sifilis. Neutrošene jedinice se ne smiju koristiti za alogenu transfuziju i uništavaju se, jer davaoci autologne transfuzije nijesu dobrovoljni davaoci u pravom smislu te riječi.
Kontraindikacije za pak.: teška aortna stenoza, nestabilna angina pectoris, maligne bolesti, infektivne bolesti i oboljenja koronarnih arterija.
Komplikacije: prolazne vazovagalne reakcije i anemija. Gvožđe se iz organizma gubi nakon svake kolekcije pa se kolekcija više od 3 jedinice krvi, odnosno očekivani gubitak gvožđa veći od 600mg (uzimanje 450ml krvi gubitak gvoždja 190mg) podrazumijeva nadoknadu preparatima gvožđa u terapijskoj dozi (300mg/dan/6 nedjelja) ili primjena eritropoetina 2 puta nedjeljno, 3 nedjelje 100-200jedinica/kgt.m.
Preoperativni depozit se preporučuje kod trudnica sa placentom previjom i kod senzibilisanih trudnica, a autologna krv dobijena od majke može se primijeniti za eksangvinotransfuziju njenom novorođenčetu.
B. Akutna normovolemijska hemodilucija (AHN)
AHN je vid a.t. kojom se otklanja autologna krv preko arterijskog ili venskog katetera neposredno prije ili nakon uvođenja u anesteziju, prije hirurške intervencije, uz istovremenu nadoknadu volumena kristaloidnim i koloidnim rastvorima. Primjenjuje se samo kod bolesnika koji mogu tolerisati niske vrijednosti hemoglobina. Ova metoda ima za cilj sniženje nivoa hemoglobina pacijenta, hemodiluciju i smanjenje mase eritrocita, odnosno ciljanu redukciju celularnih i plazmatskih konstituenata, uz očuvanje bioloških aktivnosti svih faktora koagulacije. Kod ahn se vrši kolekcija 2-3 jedinice, hemoglobin se snižava na oko 28-30% i krv se čuva u operacionoj sali 8 časova, a u frižideru 24časa. Može se planirati i kod osoba sa malignitetom, traumatizovanim, osobama sa znacima bakterijemije, sa hroničnim osteomijelitisom, nakon instaliranih urinarnih katetera. Opravdana je kod pacijenata kod kojih se planiraju intraoperativni gubici krvi veći od 2 litra i koji imaju hemoglobin manji od 110g/l. Cilj je da se izazove anemija, snizi viskozitet krvi redukuje ukupni periferni otpor, poveća minutni volumen srca, smanji stvaranje agregata i gubljenje bolesnikovih eritrocita. Ovom metodom se potvrđuje postojanje bitnih funkcionalnih rezervi u sistemu prenošenja kiseonika i otpornost ćelija na hipoksiju kada je perfuzija očuvana. Nakon reinfuzije izdvojene krvi, zahvaljujući neoštećenim trombocitima i plazmatskim faktorima koagulacije, uspostavlja se bolja hemostaza.
Kontraindikacije su: anemija, oštećena bubrežna funkcija, oštećenje pluća, jetre i koronarna arterijska bolest, a komplikacije su hipoksija mozga i ishemija miokarda.
