Astma (grčka riječ, znači teško i kratko disanje) je najčešće hronično oboljenje u dječjem uzrastu, koje karakteriše napadi gušenja, praćeni sviranjem, zviždanjem (vizing) u grudima, otežanim uzimanjem vazduha i suvim nadražajnim kašljem. Tegobe nestaju same od sebe ili poslije primjene ljekova za širenje bronhija i/ili steroida.
Od astme u svijetu boluje oko 300 miliona ljudi od čega ih zbog neadekvatne terapije godišnje umire oko 250.000.
U Velikoj Britaniji svakih pet sati neko umre od astme. Napadi astme su promjenjivi, mogu se javiti svakog dana ili noću, mada su češći noću ili pred zoru.
U mirnoj fazi tj. u periodu izvan napada, kada je bolesnik bez znakova bronhoopstrukcije, objektivni nalaz uredan, često su konvencionalni plućni testovi u granicama normale. Rijetki su slučajevi teške astme sa stalno prisutnom bronhoopstrukcijom (Status astmatikus).
Bolest se javlja u svim periodima života, ali najčešće, u oko 80% slučajeva do šestnaeste godine.
U svijetu od astme boluje oko 10% djece sa tendencijom porasta. Teški oblici (Status astmatikus) sa smrtnim ishodom javljaju se u 1 – 3% slučajeva. Oba pola oboljevaju podjednako, mada najnoviji podaci ukazuju da muškarci nešto češće oboljevaju (54%).
Prema težini bolesti, astma se dijeli na: intermitentnu (povremenu), blago perzistentnu, umjereno teško perzistentnu i teško perzistentnu. Respiratorni sistem čovjeka čine disajni pu-tevi, alveole i intersticijum. Osnovnu strukturu pluća čini acinus u kom se odigrava razmjena gasova, pet do šest acinusa čini plućni režnjić (lobulus pulmonalis). Više režnjića čini subsegment, odnosno segment.
Plućni režanj (lobus pulmonalis) čine dva ili više segmenata. Plućno krilo se sastoji od dva, odnosno tri režnja. U alveolama, „šupljinama” fine građe, kojih kod djece ima oko 30 miliona i oko 800 miliona kod odraslih, kiseonik iz vazduha prelazi u krvotok odatle se raznosi po cijelom tijelu. Površina pluća odraslog čovjeka iznosi oko 400m2, kao veličina jednog igrališta. Osnovna funkcija pluća je: ventilacija, razmjena gasova i perfuzija tj. razmjena gasova (O2 i CO2) između krvotoka i atmosferskog vazduha i održavanje acidobazne ravnoteže. Rast pluća kod čovjeka prati i odgovarajući rast grudnog koša. Pluća se razvijaju sve do osme godine života i ukoliko u tom periodu nema dovoljne fizičke aktivnosti ili dođe do težih akutnih ili hroničnih plućnih oboljenja, tada može doći do zaostajanja u razvoju respiratornog sistema praćenog pojavom deformacije grudnog koša i kičmenog stuba.
Po prirodi astmatični bolesni su napete, stidljive, preosjetljive, anksiozne, introvertne, natprosječno inteligentne osobe koje žive u stalnom strahu od ugušenja. Stalno prisutni strah od ponovljenog astmatičnog napada u većini bolesnika je najčešći uzork njihovih mračnih i depresivnih stanja.
Pregledom medicinske dokumentacije i retrospektivnom analizom istorija bolesti 168 bolesnika oboljelih od astme kod kojih je pored kliničke obrade vršena je i psihoemitivna analiza metodom intervjua i psihološkim testovima u periodu 1974. – 2000. godine.
Uzrast bolesnika kretao se od 7 do 19 godina. Muškog pola bilo je 91 (54%), ženskog 77 (46%). Prve kliničke manifestacije bolesti javile su se u uzrastu od 1 – 3 godine kod 87 (52%), sniženu tjelesnu težinu imalo je 75 (45%), dok su deformitete grudnog koša i kičmenog stuba imala 63 bolesnika (37%).
Rezultati psihoemotivne analize kod 168 bolesnika pokazuju sledeće: anksioznost je prisutna kod 107 (64%), stidljivost u 131 (78%), psihički stres prethodi napadu astme kod 37 (32%), nedostatak povjerenja u sebe u 55 (33%), ambicioznost 106 (63%), visoka inteligencija 110 (65%), prosječna 52 (31%), ispod prosjeka 8 (5%).
Situacija u porodici: harmonična porodična sredina 104 (62%), privrženost jednom, od roditelja (majci) 88 (52%), ocu 67 (40%), dominantni roditelji koji prekomjerno zaštićuju djecu 117 (70%), konflikt u porodici 29 (17%), razvedeni roditelji 37 (16%) i gubitak jednog od roditelja 11 (7%). (Kadijević i sar., 2001.). kraj boksa
Iz anamnestičkih podataka saznajemo da roditelji naših bolesnika ograničavaju ili prosto zabranjuju svaku intenzivniju fizičku aktivnost, naročito bavljenje sportom iz straha od akutnog napada astme. Izostavljanje fizičkih aktivnosti i bavljenje sportom dovelo je do zastoja u fizičkom, intelektualnom i psihosocijalnom razvoju.
Netrenirana djeca se povlače u sebe, gube apetit, mršave „kost i koža”, u slaboj su fizičkoj kondiciji, izbjegavaju svaku komunikaciju sa vršnjacima iz straha od njihovog podrugivanja. Postepeno gube osjećaj sigurnosti i samopouzdanja, postaju predmetom žaljenja brižnih roditelja ili svojih vršnjaka.
Jones (1962.) je utvrdio da kod astmatičnih bolesnika svaki fizički napor jačeg intenziteta koji traje kratko vrijeme, jedan do dva minuta, može dovesti do bronhodilatacije, a napor koji traje duže od tri minuta do bronhoopstrukcije.
Add comment