Roditelji, pedagozi, sportski radnici i drugi moraju imati na umu kod planiranja pojedinih vježbi da svaka vježba mora imati period jačeg napora od 2 do 3 minuta, a potom period kontinuiranog slabijeg napora od 10 minuta. Za astmatičare su najpovoljnije vježbe u kojima se u toku igre smjenjuju periodi aktivnosti i odmora (karate, džudo, kolektivni sportovi: fudbal, rukomet, košarka). Za bolesnike oboljele od astme nepovoljni su oni sportovi koji dovode do kratkog, plitkog i ubrzanog disanja (biciklizam, tenis, trčanje na duge staze). Najpovoljnija vrsta sporta za astmatičare je plivanje i svi sportovi u bazenu (sve varijante plivanja, vaterpolo, umjetničko plivanje). Topao i vlažan vazduh ne izaziva napade astme za razliku od hladnog i suvog.
Plivanje se bolesnicima oboljelim od astme preporučuje kao dopunska terapija jer se njime postiže terapijski efekat sa nižim opterećenjem nego pri aktivnostima na suvom. Stanje zdravlja djeteta oboljelog od astme mora biti pod dobrom kontrolom. Ukoliko se dijete subjektivno ne osjeća dobro i ima jedan ili više znakova bronhoopstrukcije, bavljenje sportom se prekida. Opšte je poznato da se napadi astme izazvani naporom mogu medikamentno spriječiti.
PLIVANJE
Od postanka čovječanstva do današnjih dana, čovjek je uviđao potrebu znanja kretanja na vodi, tj. znanja plivanja.
O značaju plivanja govore podaci iz Starog vijeka. U antičkoj Grčoj u doba njenog najvećeg procvata u Platonovo doba (Platon, grčki filozof, 427-347. g. pne, Sokratov učenik, učitelj Aristotelov), govorio je da neobrazovan čovjek, čovjek koji ne zna čitati, pisati i plivati nije mogao raditi u državnoj službi.
Za zdravlje čovjeka i njegov skladan psihofizički razvoj danas se plivanje smatra najkorisnijim sportom, naročito se preporučuje u rehabilitaciji hronične opstruk-tivne bolesti pluća i plućnih komplikacija. Plivanje pod-stiče rad srca i krvotoka, angažuje i jača sve grupe tjelesnih mišića.
Razlikujemo četiri glavna stila plivanja i to: prsni, leđni, kraul i delfin.
Prsni stil
Ovo je najstarija, najsporija, najkorisnija i najpri-jatnija disciplina. Kod ovog stila, plivač prednjim dijelom tijela leži ispružen prsima u horizontalnom i hidro-dinamičkom položaju. Glava i grudni koš su nešto iznad vode. Gornji dio tijela u odnosu na donji je malo podignut, dok su noge i kukovi nešto dublje u vodi. Karakteristika ovog načina plivanja je da su pokreti ruku i nogu simetrični. U plivanju prsnim stilom razlikuju se dva načina disanja. Prvi, koji koriste plivači početnici i rekreativci i drugi iskusni plivači i takmičari. U prvom načinu plivač neprekidno diše. Lagan izdisaj započinje odmah nakon udaha i traje dok se čitav vazduh ne izduva. Drugi način je zadržavanje vazduha nakon brzoh udaha i brz izdah.
Leđni stil
U ovoj disciplini plivanja, plivač leži na vodi u leđnom položaju, licem okrenut prema gore. Ruke naizmjenično izvode pokrete, poput vodenice, a noge se kreću kroz vodu gore, dolje. Plivač brzo udiše kroz otvorena usta a izdiše duže, prvo na usta a potom kroz nos. Ovaj stil plivanja povoljno utiče na razvoj leđnih mišića, mišića ramena i ruku.
Leđni stil je koristan kod oboljenja kičmenog stuba.
Kraul
Naziv kraul je engleskog porijekla, označava slobodan način plivanja kod koga je tijelo na prsima, licem uronjeno u vodu. Glava i leđa su djelimično iznad površine vode, tako da linija razdvajanja vode prolazi preko čela i ramenog pojasa. Pokreti ruku i nogu su naizmjenični. Ruke su kod svakog zaveslaja prebacuju kroz vazduh, a noga se brzim ritmom kreću gore, dolje i uvijek pod vodom.
Kraul je najbrži stil plivanja. Plivač udiše vazduh okrećući glavu udesno ili ulijevo, između dva zamaha rukom kako bi udahnuo vazduh, dok izdah obavlja u vodi.
Delfin
Delfin je poslije kraula najbrži stil plivanja. Tijelo plivača u ovoj tehnici plivanja je u horizontalnom položaju prsima na vodi. Ruke se kreću sinhronizovano iznad vode sa eksplozivnim zamahom. Obje noge rade zajedno i istovremeno gore, dolje. Rad nogu liči na plivanje delfina. Tehnika disanja kod ovog načina plivanja je sinhronizo-vana sa radom ruku. Prilikom zaveslaja kroz vodu, većina plivača izdiše u vodu na usta i nos, a zatim naglo podignu glavu iz vode, duboko udahnu na usta i poslije spuste glavu u vodu.
ZAKLJUČAK
Roditelji, nastavnici fizičkog vaspitanja, a kasnije i sami bolesnici svakodnevno postavljaju pitanje fizičkog opterećenja i bavljenja sportom djece oboljele od astme. Odgovor je pozitivan: astmatično dijete treba da vodi normalan život, kao i svi njegovi vršnjaci. Treba da se bavi sportom bilo amaterski, bilo takmičarski pod uslo-vom da se bolest drži pod kontrolom
Na jednoj od posljednjih Olimpijada u Olimpijskim timu SAD bilo je 11% astmatičara, od kojih su neki osvojili medalje. Poznato je da je atletičar Sebastian Koe svjetski rekorder na 800 metara i olimpijski na 1500 metara bio teški astmatičar.
Autor se najsrdačnije zahvaljuje trenerima Vaterpolo kluba „Primorac” iz Kotora Veljku Uskokoviću i Slobodanu Mačiću na stručnim konsultacijama prilikom pisanja ovog teksta.
Piše: prof. dr sci. med. Zdravko N. Kadijević
Add comment