Na Haitiju je 2010. godine od kolere obolelo 200 hiljada ljudi, od kojih je 3000 sa smrtnim ishodom.
U zaštiti od kolere na prvom mjestu dolaze sanitarne mjere i antibiotici, a vakcinacija ima sekundarni značaj.
Tuberkuloza (TBC) je zarazna bolest koju izazivaju razni sojevi mikobakterija, obično Mycobacterium tuberculosis.
Najčešće se javlja kao tuberkuloza pluća, ali mogu biti zahvaćeni i drugi organi, centralni nervni sistem, cirkulatorni (milijarna TB), limfni sistem, genitourinarni sistem, kosti i zglobovi.
Tuberkuloza je jedna od najraširenijih zaraznih bolesti u svijetu, koja ni u 21. vijeku nije iskorijenjena. Prema podacima SZO, tuberkuloza uzrokuje 3 miliona smrtnih slučajeva širom svijeta svake godine, dok oko 2 milijarde ljudi ima latentnu tuberkulozu.
Neliječena tuberkuloza završava se smrtnim ishodom Faktori rizika za nastanak bolesti su: HIV infekcija, imunokompromitujuća stanja, pušenje, pothranjenost, zloupotreba alkohola i/ili droge, socijalno ugrožene kategorije stanovništva, zatvorenici, stanovanje u zajednici s tuberkuloznim bolesnikom.
Tuberkuloza kod ljudi potiče iz neolitskog doba, nađena je na kičmi egipatskih mumija. Hipokrat je opisuje kao ftizu, najčešću bolest tog doba. U Evropi je bila najčešća bolest za vrijeme industrijske revolucije.
Pronalaskom antibiotika streptomicina 1940. Godine, potom izoniazida, etambutola i rifampina, liječenje tuberkuloze postalo je efikasno, sa značajnim padom motrtaliteta i morbiditeta.
Pojavom HIV-a 80-tih godina 20-tog vijeka, ponovo dolazi do povećanja broja oboljelih od TBC. Veliki problem predstavljaju oboljele osobe koji su izvori formi bacila tuberkuloze, koji su rezistetni na većinu ljekova – Multirezistentna tuberkuloza (MDR) ili na sve poznate ljekove – Ekstremno rezistetna tuberkuloza (XDR).
Trbušni tifus sistemska je bolest koju uzrokuje bakterija Salmonella typhi. Karakteriše se groznicom, povišenom temperaturom, bolom u stomaku, dijarejom i/ili opstipacijiom i osipom.
Trbušni tifus je kosmopolitsko oboljenje, ali je njegova učestalost veća u nerazvijenim zemljama, u sredinama sa niskim socijalno-ekonomskim standardom. Prenosi se fekalno-oralnim putem, indirektno preko kontaminirane vode i hrane i direktno sa oboljele osobe. Isključivi rezervoar je oboljela osoba i/ ili kliconoša.
Smatra se da je tifus bolest koja je bila poznata još daleko prije naše ere, jer se iz Hipokratovih i drugih spisa iz tog doba, na osnovu opisa simptoma nazire klinička slika trbušnog tifusa.
Pratilac je elementarnih nepogoda i ratova.
Pronalazak hloramfenikola (1947.) i njegovo uvođenje u terapiju tifusa predstavlja prekretnicu u liječenju ove bolesti.
Mjere prevencije su važne, kao prečišćavanje pijaće vode, uklanjanje otpadnih voda (kanalizacija), pasterizacija mlijeka; hronične kliconoše ne smiju rukovati namirnicama i treba sprovesti adekvatnu izolaciju bolesnika.
Difterija je zarazna bolest izazvana bakterijom Corynebacterium diphteriae. Prenosi se direktno putem kapljica u vazduhu, rjeđe indirektno putem zaraženih predmeta. Rezervoar bolesti je čovjek. Bakterije difterije luče egzotoksin izazivajući toksemiju djelovanjem na srce, nervni sistem i bubrege.
Zahvaljujući sistematskoj vakcinaciji, difterija je u svijetu praktično iskorijenjena. Ipak, povremeno se u svijetu, zbog propusta u vakcinaciji, javljaju epidemije. U novije vrijeme u Istočnoj Evropi (Rusiji) javljale su se epidemije većih razmjera. Sada je epidemija prisutna u Jemenu, u nekim regijama Rusije, kao i sporadični slučajevi u Evropi.
Veliki kašalj ili pertusis je akutna infektivna bolest koju izaziva bakterija Bordetella pertussis. Bolest se karakteriše napadima kašlja sa zacjenjivanjem.
Epidemije su se često javljale kod djece mlađeg uzrasta do 60-tih godina 20-tog vijeka.
Nakon uvođenja vakcinacije epidemije se javljaju sporadično.
Dr Biljana Ivelja, pedijatar
Dom zdravlja, Cetinje
Add comment