Hronična bubrežna insuficijencija

Hronična bubrežna insuficijencija (HBI) jeste sindrom koji nastaje kao posljedica postepenog, progresivnog i ireverzibilnog smanjenja glomerulske filtracije, do konačnog stadijuma uremije. Karakteriše se zadržavanjem uremijskih toksina (ureje, kreatinina, mokraćne kisjeline fenola, indola i dr.), nastalih uglavnom u toku metabolisanja proteina, promjenama u volumenu i sastavu tjelesnih tečnosti i elektrolita kao i disbalansom hormona.

Uzrok nastanka

Dijabetes melitus (28%) i hipertenzija (25%) najčešći su uzroci HBI. Slijede glomerulonefritis (21%), policistična bolest bubrega, koja se nasljeđuje autosomno dominantno (4%) i ostali uzroci (23%). Svaka hronična bubrežna bolest koja uzrokuje propa­danje velikog broja nefrona dovodi do HBI.

Klinička slika

Simptomi i znaci HBI obično se ne javljaju dok klirens endogenog kreatinina ne dostigne vrijednost manju od 30 ml u minuti, kada se bolesniku smanjuje sposobnost za rad, javlja se anemija i neki metabolički poremećaji (acidoza, poremećaj fosfokalcemičnog bilansa). Gastrointestinalni simptomi (muka, gađenje, povraćanje, proliv) javljaju se pri klirensu kreatinina vrijed­nosti 15 ml u minuti, a neurološki simptomi i kardiovaskularna oštećenja nastaju kada on padne na 10 ml u minuti.

Klinički simptomi i znaci HBI nespecifični su i potiču od svih organa i sistema.

Kardiovaskularni poremećaji – hipertenzija (povišen pri­tisak), perikarditis (zapaljenje srčane kese), srčana insuficijencija. Gastrointestinalni poremećaji – gubitak apetita, muka, povraćanje, štucanje, podrigivanje, amonijakalni zadah, ezofagitis¹ sa otežanim gutanjem, prolivi i melene (krv u stolici).

Neurološke manifestacije – umor, apatija, pospanost, smanjena koncentracija, agresivnost, halucinacije, dezorijentacija, različiti stepeni poremećaja svijesti, sve do kome. Periferna neuropatija manifestuje se bolovima u mišićima, grčevima u listovima nogu, trnjenjem, peckanjem i pojavom sindroma nemirnih nogu.

Hematološki poremećaji – anemija, sklonost krvarenjima i infekciji.

Kožne promjene – sivožućkasta boja lica, dlanova i taba­na, svrab koji je toliko izrazit da dovodi do nesanice i psihičkih poremećaja.

Endokriniporemećaji – zaostajanje u rastu, gubitak libida, potencije, amenoreja, sterilitet, sekundarni hiperparatireoidizam koji dovodi do osteodistrofije – bolovi u zglobovima, mišićima, otežan hod.

Očne manifestacije – retinopatija, konjunktivis i keratitis.

Terapija

Brže ili sporije dolazi do progresije HBI i njenog terminalnog stadijuma kada je neophodno liječenje hemodijalizom ili peritoneumskom dijalizom kao i kombinacijom obije metode ili transplan­tacijom bubrega.

Kako funkcioniše urinarni sistem?

Urinarni sistem (lat. organa urinaria) čine: bubrezi (ren), mokraćovodi (ureter), mokraćna bešika (vesica urinaria) i mokraćna cijev (urethra).

Šta su bubrezi?

Bubrezi su parni organi koji imaju najviši dijapazon uloga od svih organa u organizmu.

Većina ljudi rođena je sa dva bubrega, ali se normalan živ­ot može živj eti i sa j ednim zdravim bubregom. Bubrezi predstavljaju centralni dio urinarnog sistema. Smješteni su u retroperitonealnom prostoru na zadnjem zidu abdomena i nalaze se na obije strane kičmenog stuba u visini dvanaestog grudnog i prvog i drugog slabinskog pršljena.

Nefron je osnovna funkcionalna jedinica bubrega. Bubreg se sastoji od približno milion nefrona i sposoban je da stvara mokraću. Bubreg ne može ponovo stvarati nove nefrone prilikom oštećenja. Njihov broj se postepeno smanjuje, zbog bubrežne lezije, bolesti ili starenja. Poslije 40 godina života broj funkcionalnih nefrona smanjuje se za približno 10% svakih 10 godina. Bubrezi imaju vrlo razvijenu mrežu krvnih sudova. Krv koja cirkuliše u arterijama i venama prolazi kroz bubrege svakih 5-10 minuta. Svakog minuta bubrezi dobijaju oko jednan litar krvi. Konačno, ta krv stiže do filtera na kraju jednog od bubrežnih kanala i na taj način se razdvaja, tako da tečni dio krvi (plazma) ide u kanal, dok os­tatak ostaje u krvotoku. Filtrirana tečnost prolazi kroz dugačak bubrežni kanal i u njemu se veliki dio vode, soli i drugih materija koje su potrebne organizmu ponovo apsorbuje u krv. Izvjestan dio vode, urea i drugi otpadni produkti izlaze, u obliku mokraće, kroz dva mokraćna kanala u mokraćnu bešiku. Mokraćna bešika, u kojoj nema mokraće, veoma je smanjena. Kako se puni, ona se rasteže, ali mokraća ne prelazi u kanal za izbacivanje mokraće, pošto se na tom putu nalaze dva sfinktera. Kada se nakupi 250-300 mililitara mokraće, povećava se pritisak na zidove mokraćne bešike i receptori u zidovima šalju impulse u centar za ispuštanje mokraće. Tako nastaje nadražaj za mokrenje.

Čemu bubrezi služe?

Bubrezi filtriraju krv i otklanjaju višak toksina i otpadne produkte metabolizma. Oni odstranjuju višak vode iz organizma i kontrolišu krvni pritisak. Proizvode hormon eritropoetin, (EPO) koji stimuliše koštanu srž da proizvodi crvena krvna zrnca, da osoba ne bi postala malokrvna (lat. anemia). Bubrezi regulišu acido-baznu ravnotežu, sintezu glukoze itd.

Hronična bolest bubrega (HBI) znači?

Ovaj termin znači da su bubrezi oštećeni i da je njihova funkcija slaba i nepovratna.