(nastavak iz prošlog broja)
Indikacije za liječenje kiperbaričnim kiseonikom (HBOT)
Udruženje za pomorsku i hiperbaričnu medicinu iz SAD-a, poznato i kao UHMS ( Undersea and Hyperbaric Medical Society ), propisalo je kod kojih se dijagnoza liječenje može dopuniti primjenom HBOT-a u bolnicama. Na osnovu odluke Odbora za kiseonik, UHMS-a, odobrene su sljedeće indikacije za primjenu hiperbarične oskigenoterapije:
Hitna stanja •Gasna embolija,
•Ronilačka bolest (dekompresivna, barotraumatska i
vazdušna embolija),
•Opekotine, kras i blast povrede,
•Trovanje ugljen-monoksidom, dimom i parama,
•Infekcije mekih tkiva,
•Gasna gangrena,
•Naglo nastala gluvoća i šum u uvu, •Naglo nastalo sljepilo, •Belova pareza.
Hirurške bolesti, ortopedija, traumatologija
•Akutno i hronično gnojenje kostiju, •Kompartment sindrom •Sportske povrede •Koštani graftovi •Gasna gangrena,
•Opekotine, promrzline i smrzotine, •Aseptička nekroza kuka, •Nezarastajući prelomi kostiju,
•Morbus Birger, Sy Raynaud, Mb. Sudek, subakutna i
hronična arterijska insuficijencija različitog porijekla,
•Masivni gubitak krvi,
•Sporozarastajuće rane,
•Ugroženi kožni režnjevi,
•Teške povrede sa poremećajem cirkulacije,
•Radijacijom izazvana oštećenja tkiva.
Internističke bolesti •Akutna reumatska upala zglobova,
•Čir na želucu i dvanaestopalačnom crijevu •Kronova bolest i ulcerozna upala debelog crijeva, •Šećerna bolest sa komplikacijama, •Dijabetesno stopalo •Dijabetesna gangrena
Neurološke i neurokirurške bolesti •Vrtoglavice, glavobolje, migrena, •Multipla skleroza (MS),
•Moždana paraliza i mehaničke povrede mozga i kičmene moždine, •Moždani apscesi, •Selekcionirani moždani udar,
•Moždani otok ( kao posljedica upale, trovanja, povreda i oštećenja cirkulacije mozga)
•Rani organski moždani sindrom (bolest malih krvnih
sudova)
•Autizam
Bolesti uha, grla i nosa •Neuralgije trigeminusa, •Vestibularni poremećaji, •Iznenadna gluvoća i šum u uhu.
Očne bolesti •Začepljenje i tromboza središnje vene mrežnjače, •Dijabetesna retinopatija, •Glaukom otvorenog ugla, •Iznenadna sljepoća.
Apsolutne kontraindikacije •Neliječeni pneumotoraks
•Neliječeni metastatski malignitet, izuzev ako postoji potreba za primjenom HBOT-a (kod trovanja ugljen-monoksidom, gasne gangrene ili drugih opasnosti koje ugrožavaju život bolesnika) •Kardiogeni šok
•Anamnestički podaci o komplikacijama u toku ranijeg liječenja HBOT-om.
•Bolesti pluća (kaverna, apsces pluća, vazdušna embolija). •Podaci o preosjetljivosti na kiseonik. •Urođena sklerocitoza
•Tretman ljekovima: cisplatinijum (zbog pojačane cito-toksičnosti), doksorubicin – adrijamicin (povećan mortalitet uočen posmatranjem reakcije na eksperimentalnim životinjama), bleomicin (teži oblici pneumonitisa, najčešće fatalan čak i kod primjene normobaričnog kiseonika ili hiperbaričnog vazduha, mafenid-acetat (Sulfamylon®), disulfiram (Antabuse®) – stvara uslove za pojačanu toksičnost kiseonika.
Relativne kontraindikacije •Strah (fobija) od zatvorenog prostora
•Epilepsija i slični poremećaji
•Teži oblici hipertenzivne bolesti
•Infekcije gornjeg respiratornog trakta
•Teži oblici narušene prohodnosti Eustahijeve tube, nosnih kanala i sinusa: polipi nosa, sinusa, uva, zapaljenjski procesi u nosu, sinusima, srednjem uvu i urođene anomalije u ORL regiji.
•Opstruktivne bolesti pluća
•Stanja poslije operativnih zahvata na grudnom košu •Trudnoća (u3. mjesecu i starija) •Maligne bolesti
Iako je HBO širom svijeta prihvaćena kao terapija izbora za niz bolesti, a za mnoge bolesti kao vrlo značajan pomoćni lijek, još uvijek ima veoma suprotstavljenih mišljenja.
Odricanja potiču od onih koji ne poznaju fiziološku ulogu kiseonika i osnove primjene HBO u kliničkom liječenju, kao i od onih koji su pod uticajem sve agresivnijeg marketingafarmaceutske industrije.
Ipak, u većini zdravstvenih institucija u svijetu HBO terapija je sve privaćenija opcija i koristi se u skladu sa preporukama koje dolaze iz kliničkih iskustava koja su sistematizovana od strane nacionalnih asocijacija i od Undersea and Hyperbaric Medical Society /UHMS/.
Piše: dr Marko Savovski,
spec. ortopedije, traumatološke kirurgije i baromedicine
Add comment