Kontracepcija

Krvarenje usred ciklusa prestaće tokom sljedećih ne­koliko mjeseci, kada se organizam navikne na pilulu. U slu­čaju pojave krvarenja sličnog menstruaciji, što može da traje nekoliko ciklusa, potražite savjet ginekologa, jer neka druga bolest može biti uzrok krvarenja.

Šta ako se zaboravi uzeti tableta u predviđeno vrijeme?

Ukoliko ste zaboravili uzeti kontraceptivnu tabletu, potrebno je to učiniti najkasnije tokom sljedećih dvanaest časova. Ukoliko prođe više od dvanaest časova, ili se propusti uzeti više od jedne pilule, moguće je smanjenje kontraceptivnog učinka. U tom slučaju, potrebno je nastaviti uzimanje pilula do kraja ciklusa i u međuvremenu koristiti dodatnu kontraceptivnu zaštitu (npr. prezervativ).

Strah od neželjene trudnoće uz strah od polno prenosive bolesti dva su najčešća razloga koja umanjuju uživanje u seksualnim odnosima kod mnogih parova. Zaštita od neželjene trudnoće, poznatija kao kontracepcija, nije problem sa kojim se susrećemo od skoro. Ljudi su se ovim problemom počeli baviti veoma rano. Zanimljiva je istorija kontracepcije.

Koje su prednosti oralne kontracepcije?

Osim kontraceptivnog učinka, poznati su i drugi brojni korisni učinci kontraceptivne pilule, kao npr.: regulisanje neredovne menstruacije, ublažavanje menstrualnog bola, smanjenje krvarenja kod menstruacije s obilnim krva­renjem, smanjenje opasnosti od upale organa male karlice, smanjenje opasnosti od razvoja karcinoma endometrijuma (sluzokože materice) i jajnika, kao i smanjenje opasnosti od obolijevanja od nekih bolesti dojke.

Koje su mane hormonske kontracepcije?

Pri upotrebi kontraceptivnih pilula zdravlje mogu ugroziti neki rizični faktori kao što su pušenje, prekomjerna tjelesna težina, povišeni krvni pritisak, povišen nivo holesterola, povišen nivo šećera u krvi, bolesti srca i krvnih sudova. Kontracepcijske tablete ne štite od polno prenosivih bolesti.

Kada je potreban oprez pri uzimanju hormonske kontracep­cije?

U slučaju da već uzimate kontracepcijske pilule, tre­ba znati da ginekologa treba posjetiti:

• Najmanje jedanut godišnje

• Ukoliko su menstruacioni ciklusi više puta bili ne­redovni

• Ukoliko menstruacija izostane

• Ukoliko se za vrijeme uzimanja pilula jave migrenozne glavobolje ili poremećaji vida (npr. duple slike, trepe­renje pred očima) ili tegobe kao što su grčevi, bolovi ili otok ruku ili nogu, poremećaj govora, parestezije ili slabost jedne strane tijela, akutna žutica, izražena ospa po koži.

Šta nakon prestanka uzimanja tableta?

Nakon prestanka uzimanja kontraceptivnih pilula jajnici ponovno preuzimaju svoju funkciju za najviše tri mjeseca. Važno je naglasiti kako pilule ne dovode do neplod­nosti i nemaju štetan uticaj na kasniji tok trudnoće.

Intrauterina kontracepcija

Intrauterina kontracepcija se zasniva na postavljanju malog savitljivog umetka u šupljinu materice. Taj umetak (spirala) građen je od plastične mase i može da sadrži do­datak od metala ili hormona.

Kojim se ženama preporučuje ovaj vid kontracepcije?

Kod žena koje su rađale, kod žena koje su u dužoj monogamnoj vezi, kod onih žena koje ne mogu da koriste hormonsku kontracepciju zato što imaju faktore rizika (pušenje, gojaznost, šećerna bolest, hipertenzija, povećan nivo holesterola itd.), kod dojilja, jer one ne mogu da koriste kombinovane kontraceptivne pilule zato što hormone izlučuju putem majčinog mlijeka.

Još u starim medicinskim tekstovima Egipćana, Jevreja, Grka i Rimljana opisane su razne metode sprečavanja začeća. Riblji mjehur bio je preteča prezervativa još od an­tičkih vremena. Stari Egipćani su prve oblike prezervativa pravili od lana i papirusa, hiljadu godina prije nove ere, u cilju sprečavanja neželjene trudnoće i polnih bolesti. Za sprečavanje neželjenih trudnoća, Egipćanke su prve počele da koriste životinjsku balegu (najprije od slona, a zatim i krokodila), u kombinaciji sa medom i još nekim sastojcima koji su se unosili direktno u vaginu. Za kontracepciju su, takođe, korišćeni razni čajevi i bilje: sok od limuna i divlja šargarepa. Žene u Vizantiji skupljale su morske sunđere, umakale ih u limun i stavljale u vaginu, žene u drevnoj Kini pile su živu, a Indijke sjeme šargarepe.

U Aristotelovoj knjizi „Historia Animalium”, koja da­tira iz IV vijeka prije nove ere, piše: „Neki sprečavaju začeće podmazujući matericu na koju padne sjeme uljem kedra ili tamjanom pomiješanim sa maslinovim uljem.” Grčki ljekar Soranus napisao je jedan od prvih ginekoloških priručnika. On je savjetovao da bi žena trebalo da zaustavi dah tokom ejakulacije, da zabaci glavu unazad i da zatim brzo ustane, sjedne savijenih koljena i natjera se na kijanje. Tako bi, po njegovom mišljenju, izbjegla začeće.

Najraniji dokazi upotrebe kondoma u Evropi dolaze sa prikaza na pećinskim crtežima u Combarellesu u Fran­cuskoj. U 18. vijeku pojavljuju se kondomi napravljeni od ži­votinjskog crijeva. Bili su prilično skupi, što je za nesrećnu posljedicu imalo njihovu višekratnu upotrebu. Ova vrsta kondoma u to vrijeme je opisivana kao „oklop protiv zado­voljstva, a paukova mreža protiv infekcije”. Gumeni prezerva­tiv razvijen je neposredno nakon pojave vulkanizacije. Kako se tehnologija proizvodnje gume unapređivala, tako su i kondomi postajali sve pouzdaniji, udobniji i raznovrsniji. Kondom je najvjerovatnije dobio ime po izvjesnom doktoru Kondomu koji je britanskog kraja Čarlsa II opskrbljivao ovim kontraceptivnim sredstvom.

Autor: dr Fehmija Fetahović, spec. ginekologije