Milijarda ljudi u svijetu pati od hipertenzije

– Ministarstvo zdravlja nastavilo je da aktivno učestvuje u promociji zdravih stilova života i prevenciji kardiovaskularnih bolesti, akcijama kontrole povišenog krvnog pritiska i komplikacija koje nastaju zbog toga. U decembru 2012. promov­isana je akcija smanjivanja količine soli u namirni­cama, posebno u hljebu, u toku samog procesa proiz­vodnje. Nažalost, još uvijek trebamo bolju saradnju sa Industrijom hrane u implementaciji zdravih stilova života. Pod pokroviteljstvom Ministarstava zdravlja i nauke radi se intreventna studija „Otkrivanje ishemične bolesti srca kod pacijenata sa hipertenzi­jom”. Projekat će trajati od 2013. do 2016, na teritoriji opština Bar, Podgorica i Berane, sa ciljem da se nakon završetka formiraju Centri za kontrolu hipertenzije. Na taj način će se razviti programi prevencije i kontrole povišenog krvnog pritiska za južni, sjeverni i centralni dio zemlje – istakao je ministar Radunović, naglašavajući da je liječenje arterijske hiper­tenzije doživotno. Liječenje komplikacija usljed povišenog krvnog pritiska je, ukazao je on, kompleksno i skupo, pa zato prevencija kardiovaskularnih bolesti treba da bude osnova pristupa čiji je cilj stvaranje zdrave nacije.

HIPERTENZIJA – TREĆINA GLOBALNOG MORTALITETA

Šefica kancelarije Svjetske zdravstvene organizacije u Podgorici Mina Brajović kazala je da hipertenzija najviše pogađa najsiromašnije slojeve u zemljama sa niskim i srednjim stepenom razvoja, te da je okidač kardiovaskularnih bolesti od kojih godišnje u svijetu umre 17 miliona ljudi. – Zemlje sa visokim razvojem imaju nižu stopu prevalence hipertenzije od onih sa nižim razvojem, prvenstveno zato što u ovim poslednjim živi veći broj ljudi, ali i zbog toga što je u njima nedovoljno razvijen zdravstveni sistem, uključujući i manje kapacitete za rano otkrivanje, dijagnos­tiku i liječenje. Prevalenca se dovodi u vezu sa demografskim procesima, ali i sa bihevioralnim riziko faktorima od kojih je najznačajniji taj da se savremeni čovjek nezdravo hrani, koristeći velike količine hrane visokozasićene mastima i sa mnogo soli. Problem je i nedovoljno kretanje, svakodnevni stres, pušenje i korišćenje alkohola. Bihevioralne riziko faktore dodatno poten­ciraju socijalne determinante zdravlja – nezaposlenost, životni standard, obrazovanje, nivo prihoda. Prevalenca hipertenzije i ostalih nezaraznih hroničnih bolesti raste. Zato je potrebno djelovati na koordiniran i sinhronizovan način na pomenute i druge riziko faktore – kazala je Brajović, ističući da su sa ovom bolešću povezani veliki kumulativni ekonomski gubici.

– Generalna skupština Ujedinjenih nacija donijela je političku deklaraciju kojom je članice obavezala da krenu u združenu akciju prevencije i kontrole hroničnih nezaraznih bolesti od 2012. do 2016, a usvojena je i zdravstvena politika do 2020. U tom dokumentu se prepoznaje hipertenzija kao vodeće preventabilno oboljenje u svijetu. U toku je i izrada akcionog plana za kontrolu i prevenciju, sa planom za praćenje napretka djelovanja na riziko faktore za nastanak hroničnih nezaraznih bolesti. Od devet strateških polja djelovanja predviđenih planom, hipertenzija zauzima značajno mjesto – istakla je Brajović.

HIPERTENZIJA NIKADA NE IDE SAMA

Prof. dr Ljilja Musićkazala je da je optimalni nivo krvog pritiska manji ili jednak 140/90 mm/Hg, a da povišene vrijednosti predstavljaju rizik od kardiovaskularnih oboljenja, komplikacija na organima i organskim sistemima. Pozivajući se na rezultate velike evropske studije u kojoj je praćena kontrola faktora rizika za obolijevanje od kardiovaskularnih bolesti, dr Musić je navela da se hipertenzija pokazala kao ključni faktor. Ona je rađena 1995, 1997. i 2007. godine, a ispitano je više od 50 hiljada pacije­nata i nađeno da je za taj period svega 45 odsto ispitanika imalo regulisan krvni pritisak. – Hipertenzija ne ide nikada sama, pa više od 80 odsto pacijenata ima najmanje dva riziko faktora od kardio­vaskularnih bolesti, jedan je hiperlipidemija, a drugi poremećaj glukoze, gojaznost ili oštećenje ciljnih organa. Ako je oboljeli od hipertenzije pušač, njegov rizik od kardiovaskularnih bolesti je veći i do deset puta. Podaci Instituta za javno zdravlje govore da je hipertenzija najčešća hronična bolest u Crnoj Gori, a prema Godišnjaku iz 2009. godine, 42 odsto posjeta ljekaru u primarnoj zdravstvenoj zaštiti je zbog hipertenzije – kazala je dr Musić.

Prof. dr Marina Ratković govorila je o vezi hipertenzije i bubrežnih oboljenja, ističući da je visok krvni pritisak ključni patogeni faktor za razvoj oštećenja bubrežnog tkiva. – S druge strane, za pacijente sa bubrežnom bolešću uobičajeno je da imaju povišen krvni pritisak. Bubreg je ne samo izvor i uzrok za razvoj hipertenzije, nego takođe predstavlja i žrtvu, pa je zato neophodna prevencija. Vrlo često je nemoguće znati da li je u tom odnosu primarno bilo oštećenje bubrega ili hipertenzija koja je uzrokovala njegovo oštećenje. Veza između oštećenja bubrega i hipertenzije je neraskidiva, jer osnovu bubrega čini obilje malih i velikih krvnih sudova – kazala je dr Ratković, ističući da bubrezi imaju veoma važnu ulogu u održavanju normalnog krvnog pritiska, a to postižu regulacijom kontrole renin-angiotenzin-aldosteron sistema, čija je i sinteza i dejstvo upravo u bubregu. Druga osnova za regulaciju pritiska jeste regulacija vodeno-sonogbalansa, koju obavljaju bubrezi. Pad jačine glomerulske filtracije ispod 60 ml u minuti proporcionalno dovodi do rasta rizika od razvoja kardio­vaskularnih bolesti.