Ipak, gde su limiti ovih operacija? Dobro pitanje. Laparoskopska hirurgija nije “mačo” hirurgija. Ne može sama sebi da je cilj. Uvijek treba da je bezbjednost pacijenta na prvom mjestu. Najkraće rečeno, limiti predstavljaju: tehničke mogućnosti koje treba da su besprekorne, kao i sposobnost hirurga i ekipe, jer bezbjednost pacijenta je na prvom mjestu.
Kako se edukuju i licenciraju danas u svijetu hirurzi, da bi se bavili laparoskopskom hirurgijom? To je bio veliki problem i bilo je veoma različitih sistema u različitim zemljama, ali danas mladi specijalizanti se educiraju za vreme specijalizacije hirurgije, paralelno i za sticanje osnovna poznavanja iz laparoskopske hirurgije. Da bi se licencirali za tzv. advanvce ili naprednu laparoskopsku hirurgiju, educiraju se u posebnim ustanovama gdje se to radi svakodnevno, i od njih se traži da ispune broj posebnih procedura. Njihova edukacija je skupa ali ipak jeftinija od komplikacija koje su posljedice nedovoljnje edukacije. Ne možete i ne smijete da radite nešto a da pri tome niste obučeni, a i licencirani. Mi koji smo počinjali ovaj tip hirurgije, izuzev nekih sasvim bazičnih kurseva, nismo imali drugu mogućnost edukacije jer niko nije imao iskustva. Veliki dio iskustva smo sticali godinama rada i postepenim proširivanjem obima i tipova operacija. To je bilo tako jer nije bilo trenera, ali danas situacija je sasvim druga i nema mjesta za improvizaciju, jer ima i od koga da se uči, a to regulišu ministarstva zdravlja u svakoj državi.
Poštovani profesore, Vi ste ovih dana izveli jednu od najsloženijih procedura u laparoskopskoj hirurgiji, odstranjivanje velike slezine. Koje ste druge složene procedure izvodili u bolnici Codra i da li ste otvoreni za hirurge, a naročito mlade hirurge iz Crne Gore, da kod Vas stiču iskustva u laparoskopskoj hirurgiji?
Ja sam ovu operaciju radio mnogo puta i ranije i nije bio problem da je radim i ovdje, iako se radilo o veoma velikoj slezini kod mlade pacijentkinje, što čini operaciju još složenijom i većim izazovom i za vrlo iskusnog laparoskopskog hirurga. Veci problem je bio da to uradim sa ekipom sa kojom radim u bolnici, koja je sticala iskustvo u toku mojih dolazaka u toku prethodne godine, dok sam dolazio kao konsultant. Zato sam i zadovoljniji, jer je to dokaz da je cio tim bolnice dokazao da je sazreo za ovako velike operativne zahvate. Inače, u bolnici CODRA su svakodnevni operativni program operacije iz grupe tzv. složenih procedura kao: operacije zbog tumora debelog crijeva, anti refluksne operacije na jednjaku, ventralnih i ingvinalnih hernija, ciste na jetri i bubrezima, operacije na žučnim putevima, kao i mnoge druge operacije koje su već rutina u Codri. U Codri je rutina i laparoskopsko odstranjivanje prostate koje rade urolozi, što je veoma moderan i popularan tretman karcinoma prostate.
Iz mog iskustva oko procesa uvođenja ove metodi u zemljama gdje prije toga, zbog različitih razloga, nije bila dovoljno afirmisana laparoskopska hirurgija, siguran sam u dvije stvari i to:
– Prvo, pacijenti su ti koji će je tražiti korištenje ovog metoda, jer svako kada se suoči sa zdrastvenim problemom traži informacije o mogućnostima liječenja i prednosti pojedinih metoda, koje su kod laparoskopske hirurgije nesporne.
– I drugo, koje je istovremeno i moja poruka mladim hirurzima, a to je da će možda stariji hirurzi završiti svoj aktivni radni život i bez laparoskopskih operacija, ali mladi to nikako neće moći, i zato je veoma važno da što prije počnu da usvajaju laparoskopske tehnike, da bi odgovorili zahtjevima pacijenata, a svi koji imaju takav interes će uvijek biti dobrodošli da nam se pridruže u radu.
Verica Pantelić
Add comment