Mogu se naći: piogeni granulom (javlja se obično nakon povrede lateralnih nokatnih nabora ili ispod nokta, a uvećavajući se, može da zahvati čitavo nokatno ležište), fibromi (relativno su rijetki), junkcijski nevusi – mladeži (lokalizovani u matriksu nokta dovode do pojave metalno pigmentovane nokatne ploče, obavezna je HP analiza!), miksoidne ciste (rezultat mukoidne degeneracije kolagenih tumora derma, smještene u proksimalnom nokatnom naboru dovode do longitudinalnog brazdanja nokatne ploče), enhondromi (solitarni, kartilaginski tumori koji se često javljaju), subungualna egzostoza koštani tumor distalne falange koji uzrokuje deformaciju nokta), glomus tumori (lokalizovani u vezivnom dijelu nokatnog ležišta uzrokuju jak, akutan, zračeći bol na pritisak), keratoakantom (javlja se ispod nokta, uz brz rast koji uzrokuje bolove, crvenilo, podizanje nokatne ploče i nekrozu falange).
Maligni tumori
Spinocelularni karcinom nokta se javlja rijetko, raste sporo, praćen bolovima, lokalnom destrukcijom i bakterijskom superinfekcijom. Obavezna HP analiza za postavljanje dijagnoze. Bazocelularni karcinom se u subungualnom predjelu javlja takođe vrlo rijetko. Obično se nalazi na prstima ruku, kao hronična paronihija ili periungualni ekcem, uz prisustvo bola, ulceracija i bujanje granulacijskog tkiva. Obavezna HP analiza!
Melanom nokta se javlja u 1-3 % ukupnog broja bolesnika sa melanomom. Češće se javlja kod Crnaca, osoba u petoj deceniji života ili kasnije, najčešće na palcu ili drugom prstu na nozi. Karakteristična promjena je Hutchinsonov melanocitni prišt na prstu, uslijed vlaženja u perinihijumu (pored nokta).
Postoje tri tipa melanoma nokta: akrolentiginozni melanom (80%), nodularni melanom (15%) i superficijalni šireći ( 5%).
Kod dvije trećine pacijenata vidi se promjena boje nokta i to, na tri načina. Prvo, kao linearna traka smeđe do crne boje, različite širine, koja se pruža cijelom dužinom vidljivog dijela nokta, čija granica, poslije nekoliko mjeseci ili godina, počinje da se širi, postaje nejasna i dovodi do ulceracije. Drugi način je u vidu mrlje, homogene ili nepravilne, različite boje, od smeđe do crne, u matriksu, nokatnom ležištu ili nokatnoj ploči.Treći oblik je nepravilna, smeđecrna pigmentacija matriksa, nokatnog ležišta, nokatne ploče i okolnog tkiva (Hutchinsonov znak). Kod jedne trećine oboljelih od melanoma nokta nema melanonihije (promjene u boji nokta), već postoji infekcija pored nokta, ulkus (dublja ranica) nokatnog nabora, granulacijsko tkivo ili urastao nokat!
Diferencijalno dijagnostički treba razmotriti svaki slučaj nerazjašnjene hronične paronihije, nagli razvoj granulomatoznog ulkusa proksimalnog nokatnog nabora (dublje ranice na koži “iznad” nokta), pseudoverukoznih promjena lateralnih nokatnih nabora, posebno sva krvarenja (hemoragije) ispod nokta (subungualno) i promjene poslije povređivanja koje ne zarastaju!
Svaka opravdana sumnja na melanom nokta zahtijeva biopsiju i HP analizu, ev. prethodni dermoskopski pregled.
Treba naglasiti da se radi o moguće smrtnoj bolesti čija prognoza se može umnogome poboljšati ranom dijagnostikom i pravovremenom terapijom (parcijalna ili kompletna amputacija prsta na kom je zahvaćeni nokat).
UNGUIS INCARNATUS (“urastao nokat”)
Česta, bolna promjena na noktima stopala, najčešće na palcu, posebno česta u starijem dječjem uzrastu, periodu puberteta i ranom adolescentnom dobu. Etiologija (uzrok) je nepoznata, ali se zna za mnoge predisponirajuće faktore: naslijeđe, visok rast uz hiperhidrozu (pojačano znojenje stopala), nesrazmjera nokatnog ležišta i nokatne ploče (manja nokatna ploča), prevelika poprečna krivina nokatne ploče, medijalna rotacija prstiju, tanka nokatna ploča, zadebljali nokatni nabori.
Urastanje nokta nastaje povređivanjem lateralnog nokatnog nabora spoljašnjom ivicom nokatne ploče, često zbog nepravilnog podrezivanja noktiju! Bodlje na ivici nokatne ploče lacerišu (povređuju) okolno meko tkivo i urastaju u njega djelujući kao strano tijelo, te dovode do iritacije i zapaljenja. Zbog perforacije (probijanja) epitela nokatnog žlijeba dolazi do bolova, stvaranja granulacijskog tkiva duž unutrašnjosti nokatnog žlijeba, koje dijelom zahvata i nokatno ležište. Granulacijsko tkivo i otečeni lateralni nokatni nabor sve više prekrivaju nokatnu ploču sa bočne strane. Iz nokatnog žljeba se cijedi gnoj zbog, gotovo uvijek prisutne infekcije, najčešće bakterijske prirode ili ev. udružene infekcije (uraditi mikrobiološka ispitivanja!)
Tipovi uraslih noktiju: urasli nokti kod odojčadi, juvenilno urasli nokti (subkutano urasli nokti) kod mladih, hipertrofija (uvećanje) lateralnog nokatnog nabora, unutrašnja iskrivljenost nokta, distalno (na ivici siječenja) urasli nokti.
Liječenje uraslih noktiju je konzervativno i hirurško, zavisi od stadijuma razvoja kliničke slike. Kod odojčadi urasli nokti prolaze spontano, u drugim slučajevima su često recidivantne prirode! Kod veće djece i mladih odraslih posebno su važni komotna obuća, higijena nogu i pravilno podrezivanje noktiju!
Piše:
Dr Olivera Simić-Kovačević, spec. dermatovenerolog
Add comment