Mr ph Maja Stanković, rukovodilac Odjeljenja za farmakovigilancu u CALIMS-u, govorila je o sistemu praćenja i bezbjednosti primjene vakcine, koji se sastoji od globalnog i lokalnog praćenja.
Naročito je, kazala je ona, taj sistem je strog kada se radi o vakcinama kao biološkim ljekovima, a veća pozornost je potrebna zbog specifičnosti proizvodnje, zbog primjene na zdravoj populaciji i zato što su ciljna kategorija djeca.
– Ova tri faktora se uzimaju u obzir kad se u kontinuitetu procjenjuje odnos koristi i rizika, koji mora da bude pozitivan i ne prestaje da se prati ni kada se lijek stavi u promet. Tek tada počinje praćenje lijeka zato što raste izloženost pacijenata i mogućnost da se ispolje neželjeni efekti. Samo vakcina sa višestruko pozitivnim odnosom može biti u prometu u Crnoj Gori – kazala je Stanković, objašnjavajući da je Agencija dio globalne mreže o praćenju neželjenih dejstava, te da to omogućava da se vide sve prijave takvih dejstava širom svijeta. Sve te informacije govore o bezbjednosti i efikasnosti ljekova, a oni ih predočavaju zdravstvenim radnicima.
– Prijava neželjenog dejstva lijeka se procjenjuje sa aspekta bezbjednosti, ozbiljnosti i kauzalnosti. Glavno pitanje je u kojoj je mjeri prijavljeno neželjeno dejstvo rezultat primjene vakcine, odnosno da li postoji kauzalna veza. U prijavama su najčešće sumnje, što znači da nije pokazana kauzalnost. U prošloj godini imali smo porast broja prijava, što se može objasniti unapređenjem svijesti kod zdravstvenih radnika o bitnosti prijavljivanja negativnih reakcija. U 2016. godini bilo je 136 prijava na ljekove, a 23 na vaccine – kazala je Stanković.
Bolji od SAD-a
Dr Laušević rekao je da je redukcija zaraznih bolesti u Crnoj Gori bila od 93 do 99 odsto, a za neke bolesti čak 100 odsto.
– Bili smo bolji od SAD-a jer je kod nas bio sistem obaveznog vakcinisanja. U 2000. godini bio je veći broj registrovanih nus pojava, nego što je bio broj bolesti protiv kojih se sprovodila vakcinacija, pa je logično da ljudi kažu: „Što bismo se vakcinisali kad ima ovoliko neželjenihh reakcija?“ To stoji ako se pravi takvo poređenje, ali mi moramo biti svjesni da se vakcinisanjem smanjuje učestalost bolesti za sto puta. U Crnoj Gori je bilo 23 bolesti a 70 neželjenih reakcija, pa se od 2010. godine uvode najnovije, savremenije vakcine i postiglo se da godišnje bude desetak ili maksimalno dvadeset neželjenih reakcija, od kojih je najveći broj potpuno bezazlen – kazao je dr Laušević.
Rezidue daju konačni oblik vakcini
Rezidue su sve ono što je zaostalo kao tehnološki proces, a najveću pažnju, prema riječima dr Begića, izaziva formaldehid, koji mnogi povezuju sa hemijskim sredstvom za čišćenje i dezinfekciju. Ne zna se, kaže on, da je to metabolički proizvod kod čovjeka, te da je ono što dolazi spolja samo 0,3 do 0,4 odsto onoga što se već nalazi u našem organizmu.
– Sve što spolja bude uneseno nema nikakvog uticaja na funkcionisanje našeg organizma. Koncentracije rezidua su strogo kontrolisane i količine u vakcinama su višestruko (desetinama i stotinama hiljada puta) manje od propisanih evropskom i američkom farmakopejom. Ključna poruka cijele priče jeste da vaccine, kao i ostali lijekovi, sadrže mnogo više od antigena, a ti sastojci su tu da bi vakcine imale konačnu formu. Sadržaj vakcina nije tajna, lako je dostupan i svuda se može pronaći. Zdravstveni sistem ili pedijatrija ne čine ništa loše djeci, već su najsretniji kada vide zdravu djecu. Ovo je glavni argument za sve antivakcinaliste – kazao je dr Begić.
Dragan Novčić
Add comment