Ožiljak je zajednički naziv za promjenu koja nastaje usljed zarastanja rane na koži, sluzokoži ili poslije povrede nekog organa. Ožiljak nije samo znak fizičke povrede, naročito naružujući ožiljci mogu imati ozbiljan uticaj na emocionalno stanje. Ožiljak se formira tokom 12 do 18 mjeseci od povrede i za to vrijeme boja mu iz jarkocrvene prelazi u sedefasto bijelu, a veličina smanjuje. Na nastanak ožiljaka utiče više faktora: starost, genetski faktori – tip kože, lokalizacija ožiljka, infekcija rane, komplikacije. Dijele se na: lineralne, široke, glatke, reljefne, atrofične, hipertrofične i keloidne. Najproblematičnije su upravo zadnje tri vrste. Uzdignuti ili hipertrofični ožiljak Ovi ožiljci se češće javljaju kod mlađih osoba, poslije opekotina i kod ljudi tamnije kože. Ožiljci ovoga tipa su obično crveni, zadebljali i izdignuti, strče, a mogu biti praćeni svrabom ili bolom, ali je njihov rast ograničen na površinu same rane. Hipertrofični ožiljak se formira ubrzo nakon zarastanja rane, a izaziva ga hiperprodukcija vlakana vezivnog tkiva. Hipertrofični ožiljci su naročito česti kada rana nije imobilizovana i zaštićena ili ako se inficira. Pretjerano izrastao ožiljak ili keloid
Keloidi se mogu javiti u svakom uzrastu, s tim što se ipak prije javljaju kod mlađih osoba i osoba tamnije kože. Keloidi su zadebljali, zaobljeni, nepravilni grozdovi ožiljnog tkiva koji se šire van granica same rane. Često su crvene boje ili nešto tamniji u odnosu na okolnu kožu. Keloid se formira nakon dužeg vremena od zarastanja rane. Nastaje masivnom hiperprodukcijom vlakana vezivnog tkiva, koja nastavljaju da rastu preko rane i šire se na zdravu kožu, kao kliješta raka. Keloidi su posebno česti kod djevojaka i mladih žena, često se pogoršavaju u trudnoći. Ožiljci na djelovima tijela sa zategnutom kožom su takođe podložni formiranju keloida. Takođe, postoji genetska predispozicija za formiranje keloida koja se nasljeđuje. Keloidi se formiraju deset puta češće kod ljudi sa tamnijom bojom kože nego kod ljudi sa svetlijom bojom. Ulegnuti ili atrofičan ožiljak Ožiljci ovoga tipa obično imaju izgled malih, okruglih udubljenja ispod nivoa površine okolne kože. Kada ožiljno tkivo prekrije ranu, ali se ne proizvede dovoljno tkiva da se potpuno popuni oštećena oblast, nastaje atrofičan ožiljak. Ovi ulegnuti ožiljci su naročito česti poslije preležanih boginja ili nakon akni. Odabir vrste tretmana zavisi od više faktora, ali može biti neoperativni i operativni. Svaki ožiljak treba tretirati odmah poslije procesa zarastanja, odnosno vađenja konaca. Konzervativni pristup nosi veliki broj mogućnosti kojima se bavi i deramatologija, kreme gelovi, laseri, steroidi, dermoabrazija, fileri, sa naročitim osvrtom na silikonske gelove, po najnovijim svjetskim preporukama. Operativni tretman podrazumijeva najčešće dvije dobro poznate tehnike, ekspanziju kože i „Z“ plastiku. Ekspanzija kože Ekspanderi su oblika balona koji se prave od silikonskih elastomera u različitim oblicima i veličinama. Oni se takoreći u “izduvanom stanju” ubacuju ispod kože. Svakih 4-5 dana se kroz specijalni sistem u balon ubacuje fiziološki rastvor i nakon mjesec dana, efektom rastezanja, dobijamo višak kože iznad balona. Višak kože dobijen ekspanzijom koristi se za rekonstrukcju defekta koji nastaje sekundarno na mjestu gdje se ekscidira abnormalno ožiljno tkivo. Najčešće se ova operacija radi u uslovima opšte anestezije i služi da se nadomjesti veći nedostatak kože koji je nastao zbog neke povrede, nakon uklanjanja džinovskog mladeža ili nakon uklanjanja velikog ožiljka. “Z” plastika To je operativna metoda koja može da se koristi bilo gdje na tijelu kada postoji ožiljak koji je napravio skraćenje kože, bridu koja nam ne dozvoljava da ispravimo ruku, savijemo prste ili zategnemo koljeno. Takvi ožiljci najčešće nastaju poslije opekotina. Operacija može da se uradi i u uslovoma lokalne anestezije. U pojedinim slučajevima biće dovoljno izrezivanje malog dijela kože, te šivanje rane finim šavom. Ožiljci u ravnini kože se korigiraju jednostavnom ekscizijom, Z ili W plastikom ili V-Y postupkom. Uvučeni ožiljci mogu se ispraviti lokalnim režnjevima, transplantatima masnog tkiva ili transpozicijom mišića. Revizijom ožiljka može se ispraviti pravac ožiljka, suziti ožiljak, podijeliti dugi ožiljak u manje komponente, poravnati neravnine ili distorzije ožiljka i korigovati pigmentirane abnormalnosti. Kod velikih i teških ožiljaka i tetovaža potrebno je nekoliko zahvata kako bi se koža mogla dovoljno opustiti i kako bi bilo dovoljno vremena da rana ispravno zacijeli. Osim navedenih tehnika postoji i opcija presađivanja kože s drugog dijela tijela. Zahvat se izvodi u lokalnoj anesteziji. Nakon primjenje terapije ožiljak nikad ne ostaje isti, ili dolazi do poboljšanja ili čak do gotovo potpunog saniranja ožiljka.
Add comment