Milorad Aranitović
Opsta bolnica, Pljevlja
Bachelor primjenjene fizioterapije
(Landry-Guilian-Bare sindrom ili GBS,
Akutna inflamatorna demijelinizirajuca polineuropatija)
Promjene na živcima su lokalizovane na korijenovima spinalnih nerava (češće na prednjim). Zahvaćeni su motorni nervi, senzitivni mnogo rjeđe, ali kada se to desi onda su oštećenja senzibiliteta obimna. Postoje dvije forme, ascedentni i descedentni oblik. Ascedentni oblik je češće zastupljen, što znači da paralize počinju na distalnim djelovima ekstremiteta tijela i penju se proksimalno.
Prema brzini razvoja postoje dva oblika. Postepen početak, kada se bolest razvoja nekoliko nedjelja ili više mjeseci, ostavljajući trajne posljedice na distalnim mišićima ekstremiteta.
Akutni početak sa brzim širenjem simptoma u periodu od nekoliko dana. Ovaj oblik se gotovo u potpunosti liječi.
Akutna faza – kritična, u njoj dolazi do javljanja paraliza, neprijatnih i senzitivnih poremećaja, ponekad praćena bolovima i respiratornom insuficijencijom, a redovno uznemirenošću pacijenta.
Akutna faza traje od nekoliko dana do nekoliko nedjelja.
Procjena obuhvata:
– položaj pacijenta u krevetu, položaj ekstremiteta
– procjenu motornih ispada
– procjenu senzitivnih ispada
– bolnost
– mogućnost obavljanja aktivnosti samozbrinjavanja
– potrebe za korektivnim položajem
– sagledavanje emocionalnog stanja pacijenta
Ciljevi tretmana u akutnoj fazi su:
– prevencija kontraktura
– mirovanje ili svođenje aktivnosti na minimum
– djelimična ili potpuna pomoć kod obavljanja najnuznijih potreba lićne higijene i ishrane.
Kontraindikacije u ovoj fazi su fizička aktivnost pacijenta, zamor, neodmjereno istezanje mekih tkiva pri pasivnom razgibavanju (održavanje pokretljivosti zglobova).
Subakutna faza je faza smirivanja akutnog simptoma, bolest prestaje da bude dramatična, nema pojave novih neuroloških simptoma, temperatura se vraća na normalu, a vremenom počinju atrofije djelimično ili potpuno denervisanih mišica. Bolesnici različito reaguju na svoje stanje. Neki su uznemireni i agresivni, druge zahvati apatija.I stovremeno počinje oporavak i regeneracija perifernih nerava.
Ciljevi tretmana u ovoj fazi, koja traje oko dvije godine i počinje od potpune paralize a završava se potpunim oporavkom su:
– korektivni položaj
– uspostavljanje psihičke stabilnosti
– zaštita i pomoć slabijim mišićima (dinamičke šine, tutor aparati za ručne zglobove, peronealni podizači)
– odrzavanje funkcije neoštećenih mišića
– vertikalizacija pacijenta
– poboljšanje elastičnosti mekih tkiva kroz aktivnosti koje zahtijevaju veći obim pokreta uz minimum snage
– obuka pacijenta transferima
– preventivno djelovanje u smislu sprječavanja nastanka posturalnih deficita
Kontraindikacije su zamor, preveliko izdužavanje mišića, supstitucioni (kompenzatorni) pokreti, životne navike koje su štetne po zdravlje.
Stadium trajnih posljedica – konačni stadium
U toj fazi se završava regeneracija perifernih nerava ili oporavak onih koji su bili funkcionalno oštećeni i uspostavlja definitivno stanje. Kod poliradikuloneuritisa oporavak je često potpun, ali u nekom broju slučajeva može da ostavi pareze ili paralize na distalnim segmentima ekstremiteta. Kada je oporavak nepotpun ostaju posljedice koje se rješavaju ortozama i aparatima. Ortoze omogućavaju funkcionalnu sposobnost i kompenzuju disbalans muskulature, čime sprječavaju nastanak sekundarnih deficita i deformacija tijela.
U ovoj fazi ciljevi su usmjereni na poboljšanje spretnosti, brzine, izdržljivosti u vršenju aktivnosti svskodnevnog života, i u aktivnostima koje su bliske profesionalnim, koje će pacijent obavljati u svom socijalnom okruženju. Potrebno je zajedno sa pacijentom analizirati njegove socijalne uloge i mogućnosti organizovanja života u skladu sa ekonomičnijim korišćenjem tjelesne energije. Posebno su važni savjeti pacijentima koji ostaju sa nekim sekvelama oboljenja, kako bi postigli maksimalnu samostalnost u okvirima preostalih mogućnosti.
