[heading]Povrede koljena najčešće su traume kod sportista, zbog izuzetnog opterećenja tog dijela noge. Karakterisu ih lezije mišićnih, ligamentarnih, kapsularnih, meniskalnih i koštanih djelova morfološke strukture koljena. Osim dobro obavljene operacije, neophodna je i sistematična ina iskustvenoj nauci zasnovana rehabilitacija [/heading]
Na koljeno tokom sportske aktivnosti djeluju velike traumatogene sile, koje u određenom momentu savlađuju visoko diferenciran osteoartikularni i ligamentno-mišićni sastav pa uzrokuju patološka stanja, odnosno povrede. One se karakterišu lezijama mišićnih, ligamentarnih, kapsularnih, meniskalnih i koštanih morfoloških struktura.
Lezije (ozljede, povrede) koljena u sportu pokazuju posebne karakteristike u odnosu na mehanizam povređivanja, etiologiju, kliničku sliku, procentualnu zastupljenost, prevenciju, ortopedsko-hiruršku terapiju, medicinsku rehabilitaciju i sportsku reedukaciju. Zatvorene sportske lezije koljena vodeće su vulne-rabilnosti, kada se zahtijeva enorman napor da bi se izvela neka sportska majstorija.
Standardizacija operativne tehnike koljena vrhunskih sportista značajna je i zbog postoperativne medicinske i sportske rehabilitacije. Postoperativna medicinska rehabilitacija i sportska reedukacija (vraćanje u prethodnu formu i mogućnosti), predstavljaju veoma važan postupak koji se izjednačava sa važnošću operativne tehnike. Taj period je često dug i mukotrpan, pa zahtijeva timsku saradnju operatora, fizijatra, sportskog ljekara, trenera i fizioterapeuta.
PREOPERATIVNA EDUKACIJA
Medicinska rehabilitacija se još u preoperativnoj fazi precizno evaluira poštovanjem osnovnih principa bazične pripreme, čiji je cilj postizanje optimalnih funkcionalnih kapaciteta u odnosu na stepen organskog oštećenja i izabranog metoda operativne tehnike.
U preoperativnoj pripremi sportistu treba naučiti izotoničnim vježbama, pa se na osnovu uspješnosti u tome vrši indicirana hirurška intervencija. Edukacione kinezi-vježbe individualno se planiraju za lakšu primjenu u postoperativnom toku.
MEDICINSKA REHABILITACIJA
Rehabilitacioni postupak funkcionalne insuficijencije mišića kvadricepsa, jeste zapravo trening djelovanja na funkcionalne aberantne[2] strukture. To zahtijeva metodološku modifikaciju, ali ne i principijelnu korekturu uobičajenog sportskog treninga. Razlike između korigovanog i uobičajenog treninga su u radu i doziranju. Postupci pri izikalno-rehabilitacionom treniranju nijesu šematski, već lokalni status određuje izbor, redosljed i jačinu kinezi-procedura operisane noge.
Izometrijske vježbe kvadricepsa i tricepsa sa nogom koja je imobilisana u elastičnoj bandaži, počinju nekoliko časova poslije operacije i rade se više puta dnevno po 4 do 5 minuta. Uslov za to je izvrsna opšta kondicija sportiste. Te vježbe treba da prati aktivni rad slobodne noge.
FUNKCIONALNA REHABILITACIJA
Ta rehabilitacija sprovodi se u izijatrijskoj ambulanti, uz pomoć fizioterapeuta i pod kontrolom fizijatra. Može da se radi i kod kuće, po propisanim uputstvima. U nju se uključuje i sportski ljekar, trener i klupski fizioterapeut. Taj period rehabilitacije krije opasnost od poligragmazije, pa se opravak mora nastaviti pod kontrolom ljekara koji je radio operaciju. On najbolje procjenjuje funkcionalnu vrijednost na osnovu poznavanja početnog statusa povrede i opšte fizičke kondicije, koja se poredi sa postignutim poboljšanjem mišićne sile i polifunkcional-nim integritetom povrijeđenog koljena.
SPORTSKA REEDUKACIJA
Ponovno preduzimanje specijalnog treninga i takmičenja ljekar operator dozvoljava tek kada se postigne kompletna anatomo-funkcionalna restitucija operisane noge, kao i visok nivo dinamogene sposobnosti mišića, dobre funkcije koljena, kada stanje periferne cirkulacije bude aktivno, a motivacija sportiste jaka. Sportski ortoped treba da procijeni stepen postignutog funkcionalnog stanja za specijalni trening i takmičarsku sposobnost.
Između aktivnog liječenja i sportske rehabilitacije ne smije postojati slobodan period, već se kroz sve faze prolazi postupno, sa doziranim opterećenjima i specifičnim zahtjevima. Intervalni trening je najefikasniji oblik sportske rehabilitacije na terenu koji zahtijeva kontrolu i programiranje prema specifičnosti discipline.
Reedukacija počinje sa teretom na jednoj ili drugoj nozi, poslije čega slijedi hodanje i trčanje progresivne dužine 10 do 15 metara. Ako se u početku javi umor ili teškoća izvođenja, primjenjuju se vježbe dekoncentracije. Teren na kom se vježba mora biti mekan, ali ne previše, pa za to najbolje odgovara travnata livada. Posebnu pažnju treba posvetiti punom zadobijanju ritma.
Add comment