Referentni skup onkologa u Podgorici

Isključujući poseban značaj raznovrsnih mogućnosti djelovanja u onkologiji, prof. dr Vrdol-jak tvrdi da se onkologija uopšte nije mijenjala u posljednjih 5.000 godina – njen glavni oslonac i dalje predstavlja hirurgija. – Odgovornost nauke je da pronađe najbolju terapiju i metode, a odgovor­nost društva jednaka je našoj – skidanje stigme i stvaranje uslova da se znanjem, uslovima i meto­dama pobijedi rak – zaključio je dr Vrdoljak.

SIROG – Južnoevropska onkološka asocijacija

Kao jedan od članova SIROGA, prof. dr Edvard Vrdoljak govorio je o principima funkcionisanja ovog udruženja onkologa južnoevropskog i centaralnoevropskog regiona. – Cilj je smanjivanje prevelike razlike u kvalitetu istraživačkih potencijala u regionu Evrope, stvaranje platforme onkoloških profesionalaca, promocija onkologije u nacionalnim društvima, pisanje Deklaracije protiv raka – naveo je Vrdoljak. Ovo društvo će nastaviti sa postavljanjem zahtjeva za sprovođenje što većeg broja istraživanja i uključivanje što većeg broja pacijenata u te programe. Ujedno, dr Vrdoljak je izrazio nadu da će se stvaranjem novih uslova za rad u oblasti onkologije u Crnoj Gori obezbijediti aktivnija saradnja Klinike sa SIROGOM, što će dodatno uticati na sprovođenje mjera aktivne politike u borbi protiv karcinoma.

Biološki i radioterapijski onkološki tretman

Dejstva lijeka čija je primjena u terapiji pacijentkinja oboljelih od karcinoma dojke prevashodno donijela doprinos u produžavanju preživljavanja, monoklonalno antitijelo dozirano u vidu herceptina, bila su jedan od predmeta izlaganja prof. dr Stojana Radića, direktora Klinike za onkologiju u Nišu, jednog od predavača na Medicinskom fakultetu u Podgorici. Rijetko kad u onkologiji efekti traju toliko dugo nakon terapije kao kada se u liječenju primjenjuje ovaj humani sintetski lijek, istakao je dr Radić. Podaci jednog istraživanja ukazali su na to da se preživljavanje povećalo za čak 50% nakon primjene ovog lijeka u četvorogodišnjem periodu. Rezultati studija čiji je predmet bio da ispitaju bezbjednost lijeka pokazuju da broj ozbiljnih komplikacija nije veliki, naveo je pored ostalog dr Radić. Rezultati istraživanja koje je 2007. godine sproveo Niški onkološki tim ljekara pokazuju da u periodu od godinu dana kombinovanje ovog lijeka sa hemioterapijom značajno odlaže progresiju bolesti kod bolesnica, saopšteno je na predavanju. Terapijom kombinovane primjene herceptina i taksana vrijeme od prosječno dvije godine preostalog života kod bolesnica sa metastatskim karcinomom dojke sada je produženo na 4.5 godine.

Među ljekovima koji se koriste u onkološkoj terapiji postoje i oni koji su bazirani na sprečavanju ćelijske progresije. Zasnovani na mikrocelularnom djelovanju, omogućavaju prekid proliferacije, dobru bezbjednost, a u studijskom proučavanju dejstava ove vrste lijeka dešavalo se da efekti budu do te mjere djelotvorni da je jedno od istraživanja završeno prije predviđenog roka terapijske primjene, nakon 1.5 godine. Neki ljekovi, tipa avastina, pokazuju dejstva bazirana na inhibiciji stvaranja malih krvnih zrnaca čijim posredstvom se omogućava napredovanje tumora. Ovo mononukleinsko tijelo, objasnio je dr Radić, nastaje sintezom faktora rasta i receptora. Karak­teristike svih studija koje su nad njim sprovođene potvrđuju visoku statističku značajnost, konzistentnu efikasnost u svim grupama pacijentkinja, dobar bezbjednosni efekat i podnošljivost. Biološka terapija, zaključio je dr Radić, predstavlja revolu­ciju u liječenju raka dojke, nezavisno od toga o kom stadijumu bolesti je riječ

Dr Simonida Crvenkova, direktorica Insti­tuta Bolnice za radioterapiju i onkologiju u Skoplju, detaljno je predstavila principe rada u oblasti radioterapije koja se sprovodi u Bolnici u Skoplju. Istakavši da je riječ o komfortabilnoj terapiji koja se dobro podnosi od strane pacijenata, izložila je i neka svoja iskustva u tom radu. Opsežna softverska podrška, dobra imobilizacija pacijenta, te činjenica da faza direktnog tretmana pacijenta predstavlja tek petu u nizu od šest faza neophodnih za realizaciju ovog programa, komponente su koje dovoljno govore o kompleksnosti ovog postupka. Bitne faze u radu predstavljaju: pozicioniranje aparata, skeniranje (simulacija, rad sa ravnom masom), definisanje volumena tumora, planiranje tretmana – u tretmanu karcinoma pluća posebno je bitno obratiti pažnju na pronalaženje načina za maksimalnu poštedu srca, te sprovođenje radioter-apijskog tretmana i evaluacija tretmana i toksičnosti. Poseban aspekt izlaganja dr Crvenkove činilo je obrazlaganje načina raspodjele veličine margine između aparata i radne površine. Pri tome, napomenula je, postoji i mogućnost asimetrične marginalizacije, koja mora biti određena u skladu sa svakim pojedinačnim slučajem.

Gledano u cjelini, zračenje komfortabilnom radioterapijom pacijentima oboljelim od karcinoma pluća obezbjeđuje produženo življenje, dobru opštu kondiciju, mali gubitak tjelesne težine i dobre biohemijske parametre. Istraživanje koje je sprovedeno u Bolnici u Skoplju u periodu 2005­2008. godine, tokom kog su pacijenti tretirani hemio-radioterapijom, pokazalo je da je ukupno preživljavanje produženo sa 9 na 16 i sa 13 na 19 mjeseci.

Opisujući perspektivu istorijskog razvoja radioterapijske tehnologije dr Vanja Karađinović, koordinatorka programa radioterapije u Podgoričkoj klinici za onkologiju i radioterapiju, predstavila je proces koji se od 70-ih godina prošlog vijeka, od primjene plinova i olovne zaštite, transformisao u ono što je danas na raspolaganju radioterapeutima. Aparatima koji posjeduju različite vrste simulatora (CT, komformalne…), te pomagala u vidu CT stopa sa 3 laplaserima, multiklipove sa po 2 elektromotora, obavlja se komformalna radioterapija čiji je cilj da se ostvari što manji obim zračenja zdravog tkiva. Govoreći o aspektima sotverskog nadzora, te prezentacijom detalja poje­dinih specifičnih situacija, dr Karađinović je predočila neke od inovacija u radu kojima će Klinika u Podgorici ubuduće raspolagati. Prednosti primjene komformalne radioterapije, moglo se zaključiti, najefektivnije su se pokazale u tretmanu pacijenata oboljelih od karcinoma prostate, dok, začuđujuće, u oblasti ginekologije taj efekat ostaje skromnih mogućnosti. Obezbjeđivanjem preciznije preglednosti (u prvom redu limfnih čvorova), te jasno programiranim strategijskim smjernicama u planiranju terapijskog djelovanja, u Podgorici će biti moguće realizovati značajno osnažen terapijski radiološki tretman.

Prof. dr Vladimir Todorović istakao je da jedan od ciljeva zdravstvene politike svakog društva današnjice čini smanjenje kancerskog mortaliteta. Smanjenjem nekih loših navika koje su veoma štetne, možemo uticati na kancerski mortalitet. Prije svega, u dokumentu objavljenom od Nacionalnog kancer instituta u SAD-u, misli se na pušenje. Ono, kazao je dr Todorović, može da utiče na redukciju smrtnosti od 8 do 16%. Promjenama u ishrani možemo da utičemo za oko 8 % (redukcijom unosa životinjskih masnoća 25% i povećanjem unosa biljnih vlakana za 50%). Ranom detekcijom putem skrining programa može da se doprinese za oko 3%. Najveći doprinos ipak može da ima adekvatna primjena medicinskih znanja i to od 10 do 26 %.