AKTUELNA EPIDEMIOLOŠKA SITUACIJA – PERTUSIS
Institut za javno zdravlje Crne Gore je, od početka novembra 2023. godine zaključno sa 14.04.2024.g, registrovao 861* slučaj obolijevanja od pertusisa. Kod 774 osobe je bolest potvrđena laboratorijskim putem (PCR ili serološkim analizama), dok je kod 117 osoba obolijevanje prijavljeno na osnovu razvoja karakterističnih simptoma bolesti nakon bliskog kontakta sa oboljelim.
Među registrovanim slučajevima (861), najveći udio oboljelih je u uzrasnoj grupi 11-15 godina (299), potom u uzrasnoj grupi 26-64 godine (152), 6-10 godina (126), 16-20 godina (120), 1-5 godina (99), preko 65 godina (29), ispod 1 godine (22) i u uzrasnoj grupi 21-25 godina (14).
Najveći broj slučajeva je otkriven u Podgorici (604), potom u Baru (42), Nikšiću (42), Danilovgradu (38), Beranama (34), Kotoru (20), Cetinju (17), Budvi (13), Tivtu (12), Bijelom Polju (9), Ulcinju (9), Herceg Novom (7), Zeti (6), Mojkovcu (3), Andrijevici (2), Petnjici (1), Plavu (1) i Pljevljima (1). Od sredine decembra do 14.04.2024. su od strane nadležnih epidemioloških službi, epidemije pertusisa prijavljene u Podgorici, Baru, Danilovgradu, Nikšiću, Beranama, Kotoru, Cetinju, Budvi, Tivtu, Bijelom Polju i Herceg Novom.
Od registrovanih slučajeva (861), kod 798 (preko 90%) je od posljednje doze vakcine (treće doze vakcine ili prve revakcinacije) sa komponentom protiv pertusisa do obolijevanja prošlo pet ili više godina, ili osobe nisu bile vakcinisane, ili ne postoji dokaz o vakcinaciji (uglavnom kod osoba starijih od 25 godina). Nakon pet ili više godina od završene primovakcinacije ili revakcinacije ne može se očekivati postojanje imuniteta zbog karakteristika acelularne vakcine. Glavni cilj vakcinacije protiv pertusisa je da se pravovremenom i potpunom vakcinacijom (primljena 3+1 doza vakcine) zaštite djeca ispod pet godina starosti.
Prema informacijama dostupnim IJZCG, ukupno je od početka decembra uslijed obolijevanja od pertusisa u Crnoj Gori hospitalizovano 55* osoba od kojih je trenutno jedan pacijent na bolničkom liječenju. Među hospitalizovanim najveći udio su činila djeca ispod 5 godina (36) i to odojčad uzrasta ispod 12 mjeseci među kojima je bilo 13 hospitalizovanih i djeca uzrasta od 1 do 5 godina među kojima je bilo 23 hospitalizovanih. Među hospitalizovanima (55), 52 osobe nisu bile vakcinisane ili je od posljednje doze vakcine (treće doze vakcine ili prve revakcinacije) sa komponentom protiv pertusisa do obolijevanja prošlo pet ili više godina.
Do sada je prijavljen jedan smrtni ishod uslijed obolijevanja od pertusisa osobe starosti 80 godina.
Podsjećamo da je pertusis oboljenje kod kojeg se naročito teški simptomi mogu javiti kod novorođenčadi i nepotpuno vakcinisane odojčadi (djece uzrasta ispod jedne godine, a naročito ispod šest mjeseci), kod kojih je ova bolest nerijetko životno ugrožavajuća. Pored njih, bolest može biti teška i za nepotpuno vakcinisanu djecu uzrasta od 1 do 5 godina. Adolescenti, odrasli i potpuno vakcinisana djeca najčešće imaju blaže ili atipične simptome velikog kašlja, iako se izraženo oboljenje može javiti u svim uzrasnim grupama posebno kod onih kod kojih je od završene primovakcinacije/revakcinacije prošlo duže od četiri godine i kod onih koji imaju neka pridružena hronična oboljenja/stanja.
Posebno apelujemo na osjetljive grupe, odnosno na članove njihovih porodica i sve osobe koje dolaze u kontakt sa njima, da budu veoma pažljivi i da, pored pravovremene vakcinacije djece, primjenjuju opšte mjere prevencije (izbjegavanje bliskih kontakata sa bebama i malom djecom kada imamo ima simptome respiratorne infekcije ili striktno pravilno nošenje maske ukoliko kontakt ne možemo izbjeći, odlazak kod ljekara radi testiranja i uključivanja adekvatne antibiotske terapije) u cilju smanjenja rizika obolijevanja od velikog kašlja i daljeg prenošenja bolesti.
U Crnoj Gori je dostupna i kombinovana vakcina protiv velikog kašlja, difterije i tetanusa (Tdap) koja je se preporučuje trudnicama između 27. i 36. sedmice trudnoće radi zaštite novođenčeta/odojčeta u prvim mjesecima života, osobama primaocima transplantata matičnih ćelija koštane srži i zdravstvenim radnicima koji rade u porodilištima, kao i odjeljenjima pedijatrije za novorođenčad i odojčad.
Pozivamo roditelje da dovode djecu na vakcinaciju u skladu sa kalendarom vakcinacije i da bez medicinskih kontraindikacija utvrđenih i u pisanoj formi navedenih od strane ljekara ne odlažu vakcinaciju. Pravovremena vakcinacija je veoma važna i odlaganje vakcinacije bez utvrđenog i medicinski opravdanog razloga može biti veoma opasno jer se time produžava period kada su djeca osjetljiva na infekcije određenim uzročnicima i može dovesti do ozbiljnih posljedica.
Podsjećamo da je prema Stručno-metodološkom uputstvu obezbjeđeno PCR testiranje za svu djecu ispod pet godina, trudnice, bolnički liječene pacijente, dok je za ostale obezbjeđena dijagnostika analizom specifičnih IgG antitoksin antitjela na Bordetellu pertusis iz krvi.
Kretanje obolijevanja od pertusisa može se pratiti na interaktivnom dashboardu koji je dostupan na linku: ijzcg.me/me/pertussis. Osim redovnog ažuriranja podataka na dashboardu, u slučaju potrebe Institut će povremeno objavljivati saopštenja za javnost ili na druge načine dodatno informisati stanovništvo o epidemiološkoj situaciji.
*Napomena: Sistem prijavljivanja zaraznih bolesti je dinamičan i prikazani podaci odražavaju broj prijava u trenutku izrade izvještaja, kao i geografsku distribuciju oboljelih na osnovu dostupnih podataka u tom trenutku. Podaci o broju oboljelih se ažuriraju sedmično, kada se izvrše i potrebne korekcije na osnovu informacija koje se dobiju tokom epidemiološkog ispitivanja.
PR služba
