Vremenom, javljaju se sve izraženiji psihotični simptomi, mišljenje postaje konfuzno i zamagljeno uz preokupaciju određenim mislima ili idejama, javljaju se neobična iskustva tokom slušanja ili gledanja stvari ili pak primjećuje da stvari ili drugi ljudi izgedaju čudno i nerealno.
Takođe, može doći do izmjena u nagonu za ishranom ili spavanjem (poremećena šema ishrane i spavanja), često odbija da jede sa ostalim članovima porodice, sve više zanemaruje ličnu higijenu, javlja se čudno ponašanje (npr. spava na podu umjesto na krevetu, itd.). Ova faza često kulminira pojavom halucinatornih doživljaja, po pravilu slušnog karaktera (porodica primjećuje da pacijent razgovara sam sa sobom, ponekad se dešava da stavlja predmete ili vatu u uši itd.). Takođe može doći do pojave deluzionih sadržaja. Najčešći oblici uključuju ideje proganjanja, megalomanske sumanute ideje, religiozno obojene sumanutosti, itd.
KONCEPT DUP (DURATION OF UNTREATED PSYCHOSIS – TRAJANJE NELIJEČENE PSIHOZE)
Savremeni modaliteti liječenja pružaju značajnu mogućnost poboljšanja kod psihotičnih pacijenata (relativno dobar ishod kod preko 55% slučajeva, uz smanjenje učestalosti najtežih oblika na manje od 5% slučajeva). Međutim, najbolji rezultati se postižu kada se intervencije započnu u prvoj fazi bolesti (svim kliničarima je dobro poznato da na terapiju najbolje reaguje pacijent na samom početku poremećaja). Ovo potvrđuju brojna istraživanja koja nalaze izražene strukturalne lezije CNS-a u grupi hroničnih, više godina neliječenih pacijenata. Shodno tome, nepotrebno je dodatno naglašavati koliki je značaj rane dijagnostike i brzog početka liječenja.
Sa druge strane, posebno problematičan za farmakološki tretman je period prodroma bolesti. Naime, mnoga retrospektivna i prospektivna istraživanja pokazuju da od ukupnog broja osoba sa kliničkim karakteristikama prodroma, svega jedna trećina prelazi u fazu razvijene bolesti. Pri tome još uvijek ne postoji adekvatan klinički parametar koji može da da validnu predikciju koji su to pacijenti iz ove široke grupe, kod kojih će se razviti klinička slika potpunog psihotičnog poremećaja, odnosno akutna faza bolesti. Ovo je i razlog zbog kojeg je sindrom atenuisane psihoze „preveden“ u istraživačku kategoriju DSM 5 klasifikacije.
Shodno tome, odluka o modalitetu tretmana kod pacijenata sa prodromom psihotičnog poremećaja mora se donositi na individualnoj bazi, uz kontinuirano praćenje pacijenta.
Piše: Dr Jovo Đedović, psihijatar, ZU Specijalna bolnica za psihijatriju, Kotor
Add comment