13. novembar – Institut za javno zdravlje obilježio Nacionalni dan kontrole duvana

Na press konferenciji održanoj povodom 11. novembra, Nacionalnog dana kontrole duvana govorile su Nacionalni koordinator za kontrolu duvana i direktorica Centra za promociju zdravlja u Institutu za javno zdravlje prof. dr Agima Ljaljević, dr Alma Hajdarpašić Drešević, generalna direktorica Direktorata za zdravstvenu zaštitu i dr sci med. Elvir Zvrko.
Prof. dr Agima Ljaljević je istakla:
– Istraživanje sprovedeno u Crnoj Gori koje je realizovano u populaciji starosti od 15 do 64 godine, pokazalo da je došlo do povećanja zastupljenosti stanovnika koji puše, od 31%, koliko je iznosila 2012. godine, na 35,4%. Navedeni podaci zabrinjavaju, posebno zbog toga što je u Crnoj Gori, do ovog istraživanja evidentiran trend pada konzumenata duvanskih proizvoda.
Istraživanje je pokazalo da je, još 17,1% populacije nekada tokom života koristilo duvanske proizvode, što pokazuje da je 47,6% stanovnika tokom cijelog života apstiniralo od pušenja. Zastupljenost pušenja u odnosu na pol iznosila je 36,2% među muškarcima i 34,5% među ženama, što ukazuje na posebno značajan trend povećavanja pušenja među ženama. Pritom, treba naglasiti da je u populaciji mlađih žena, starosti između 15 i 24 godine, prevalencija veća, za čak 1%, nego među muškarcima iste starosti. Činjenica je da su kulturološke i sociološke prilike uslovile promjene u ponašanju žena u Crnoj Gori, koje je, na žalost, neusklađeno sa zdravljem.
Najveća vrijednost prevalencije pušenja u populaciji Crne Gore evidentirana je u populaciji starosti od 45 do 54 godine, a iznosila je gotovo 45%. Takođe, u ovoj populacionoj grupi je najviše onih koji su ikada u životu koristili duvanske proizvode. Prevalencija pušenja u gradskoj i seoskoj populaciji se ne razlikuje značajno, a ni stepen obrazovanja nije ograničavajuća komponenta za konzumiranje duvana. Najveći broj pušača, dnevno konzumira između 10 i 20 cigareta, ali gotovo svaki treći pušač konzumira više od 20 cigareta dnevno.
U većini zemalja u okruženju je povećan broj mladih korisnika duvanskih proizvoda. Konzumiranje duvanskih proizvoda među mladima u Crnoj Gori, takođe bilježi trend rasta, što su potvrdila sva predhodna istraživanja. Naime, broj korisnika duvanskih proizvoda je značajno povećan i među petnaestogodišnjacima (GYTS) i među šesnaestogodišnjacima (ESPAD), kao i onima starosti od 15 do 24 godine. Posebno je povećana zastupljenost mladih pušača muškog pola i iznosi oko 11% među petnaestogodišnjacima, što je dvostruko više u odnosu na prošlo istraživanje. Zastupljenost među šesnaestogodišnjacima iznosila je 18%, što je značajno više nego u prošlom istraživanju – kazala je prof. Ljaljević.
Dr Alma Hajdarpašić Drešević kazala je:
– Korišćenje duvanskih proizvoda je vrlo rasprostranjena pojava u svjetskoj populaciji. I pored činjenice da se u razvijenim zemljama smanjuje broj pušača, na svjetskom nivou se taj broj povećava. Prevalencija upotrebe duvanskih proizvoda u svijetu iznosi 1 milijardu i 250 miliona, dok su u Evropi pušači zastupljeni sa 35% među muškaracima i 25% među ženama. Prema dostupnim podacima duvanski dim u svijetu ubije preko 4,5 miliona ljudi, a u EU oko 650.000 stanovnika svake godine, dok najmanje još 19.000 stanovnika umire od pasivnog pušenja. Može se zaključiti da se, u prosjeku svaka sedma smrt u Evropi može pripisati duvanu, koja bi se preventivnim, adekvatnim i kompetentnim mjerama mogla spriječiti.
Prije svega želim da vas upoznam sa, ja bih rekla alarmantim podacima, koji se tiču procenata oboljelih i umrlih u Crnoj Gori od hroničnih nezaraznih bolesti, koje su u stalnom porastu, a koje su značajnim dijelom uzrokovane upotrebom duvanskih proizvoda. U strukturi umiranja i obolijevanja u Crnoj Gori dominiraju hronične nezarazne bolesti i prema podacima Instituta za javno zdravlje, taj udio iznosi 80%.
Ministarstvo zdravlja pripremea Predlog novog Zakona o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda koji će biti usaglašen sa odgovarajućom direktivom Evropske Unije i, nakon usaglašavanja sa Komisijom Evropske unije, biće dostavljen Vladi na utvrđivanje, do kraja godine.
Cilj donošenja novog zakona je da dovede do smanjenja prevalencije upotrebe duvanskih proizvoda. Novi Zakon o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda se oslanja na prethodni i njegove dopune, ali će biti preciznije definisan u smislu dosljednijeg praćenja implementacije u praksi.
Novim predlogom predviđeno je ograničavanje, tj. zabrana upotrebe duvanskih proizvoda u svim radnim i javnim prostorima. Takođe, prvi put se zakonski uređuju novi duvanski proizvodi i elektronske cigarete.