Upotreba duvanskih proizvoda je značajan javno zdravstveni problem koji uzrokuje veliki broj oboljenja i umiranje stanovništva cijelog svijeta. Iskustva su potvrdila da dugotrajna upotreba duvana uzrokuje nastanak teških oboljenja koja se, vrlo često, završavaju smrću. Duvanski dim ne utiče negativno samo na zdravlje aktivnih pušača, nego ostvaruje i negativne efekte po zdravlje nepušača, koji ga nevoljno udišu. Pri tome, posebno su ugrožena djeca i mladi u čijem se okruženju, bez njihove dozvole, koriste duvanski proizvodi. Konzumiranje duvanskih proizvoda i izloženost duvanskom dimu je u direktnoj korelaciji sa zabrinjavajućom učestalošću kardiovaskularnih i malignih, ali i drugih oboljenja. Iako je ostvaren značajan napredak u svijetu vezano za smanjenje prevalencije upotrebe duvanskih proizvoda, duvanski dim i dalje ostaje jedan od glavnih razloga obolijevanja i preranog umiranja stanovništva. Vrlo važan zadatak u kontroli duvana je da se stanovništvo adekvatno i kompetentno informiše o uticaju duvanskog dima na zdravlje. Poznavanje ozbiljnih zdravstvenih rizika koji su uslovljeni upotrebom duvanskih proizvoda može da utiče na pušače da donesu odluku i motiviše ih da se uključe u proces odvikavanja od pušenja. Primjena zakona o ograničenju upotrebe duvanskih proizvoda je definisana i Okvirnom konvencijom o kontroli duvana (FCTC) od strane Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), koja predstavlja globalni odgovor na zaštitu stanovništva od pogubnih uticaja duvanskog dima. U Crnoj Gori prvi Zakon o ograničenju upotrebe duvanskih proizvoda definisan je 2004. godine, a dopune i izmjene su usvojene 2011. godine. Prije nekoliko sedmica Vlada je usvojila i novi Zakon čije je definisanje inicirala upravo studija rasprostranjenosti upotrebe duvanskih proizvoda među mladima (GYTS) koja se u Crnoj Gori realizovala peti put, kao i Istraživanje o kvalitetu života, životnim stilovima i zdravstvenim rizicima stanovnika Crne Gore, koje je pokazalo vrlo visoku prevalenciju upotrebe duvanskih proizvoda u odrasloj populaciji.
Dokument su pripremile prof. dr Agima Ljaljević, Nacionalni koordinator za kontrolu duvana i direktorica Centra za promociju zdravlja u Institutu za javno zdravlje Crne Gore, koordinator GYTS istraživanja i mr Ena Grbović, socijalni radnik u Centru za promociju zdravlja i u njemu su prikazani rezultati GYTS istraživanja koje je 2018. godine sprovedeno u Crnoj Gori.
Crna Gora je zahvalna na tehničkoj i finansijskoj podršci koju su pružile Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) i Američki Centar za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC) u cilju izrade i štampanja ovog dokumenta.
Add comment