Grip je akutna bolest s kratkom inkubacijom i izraženim simptomima kao što su malaksalost, gušobolja, suvi kašalj, začepljen nos, groznica s temperaturom preko 38°C, bolovi u mišićima i zglobovima, gubitak apetita.
Kod većine ljudi simptomi slabe nakon dva do tri dana, a prestaju nakon nedjelju dana, ali kod izvjesnog broja oboljelih, naročito kod hroničnih bolesnika starijih od 65 godina, djece i trudnica, može se završiti fatalno.
Influenca je vrlo kontagiozna, što je čini kosmopolitskom bolešću s vrlo brzim širenjem i danas se od svih klasičnih infektivnih bolesti samo ona pojavljuje pandemijski.
Etiologija: Virusi influence (tip A otkriven 1933., tip B 1940. i tip C 1949. g.) su RNK virusi iz familije Ortomiksovirusa. Takvi virusi posjeduju u svom jezgru enzim RNK- polimerazu, koji nakon nakon ulaska virusnog genoma u prijemčivu ćeliju uz pomoć ovog enzima, prepisuje komplementarnu RNK koja imala ulogu “mesenger” RNK, započinjući na taj način replikaciju virusa u ćeliji domaćina. Razlikuju se na osnovu nukleoproteina glikoproteine hemaglutinin (H) i neuraminidazu (N) koji su nestabilni, podliježu stalnim mutacijama, stvarajući na taj način nove antigene varijante virusa na koje populacija nema antitijela. Do sada je kod ljudi utvrđeno postojanje 3 varijante hemaglutinina (Hl, H2, H3) i 2 varijante neuraminidaze (NI i N2). Mnogo više varijanti postoji kod animalnih sojeva virusa influence. Mutiranjem virusa u nove serovarijante formiraju se uslovi za epidemijsko ili pandemijsko širenje bolesti.
Virus A je posebno podložan mutacijama, B rijetko a C virus se smatra stabilnim. U XX vijeku, pojavom novog podtipa virusa influence A, konstantovane su 3 pandemije gripa, 1918. godine, nazvana španskom, kada je od influence umrlo više od 50 miliona ljudi širom svijeta.
Sljedeća velika epidemija dogodila se godine 1957. (azijski grip), 1968. god. (hongkoški grip). Od tada do 2009. godine bili smo u dugom međuepidemijskom razdoblju, kada se u cirkulaciji pojavio novi podtip virusa influence tipa A H1N1. Izazivač španske pandemije bio je virus A/H1N1/, azijske pandemije je bio virus influence A/ H2N2, a honkoške A -H3N2.
Proučavanjem prevalence virusa influence posljednjih decenija, otkriven je ponovo u cirkulaciji od 1977. godine virus serovarijante A (H1N1), tako da trenutno “cirkulišu” A (H3N2) i A (H1N1) što je od epidemiološkog značaja za prevenciju bolesti imunizacijom. Nije sasvim jasno gdje se nalazi virus u interepidemijskom intervalu. Smatra se da su životinje rezervoar virusa (posebno ptice) a da su mutacije posljedica interakcije, hibridizacije između humanih i animalnih sojeva virusa influence.
Dok se virus influence C (koji izaziva sporadična oboljenja u ljudi) i virus
influence B (uzročnik manjih ili većih epidemija gripe u populaciji) mogu naći samo kod
čovjeka, virus influence A izaziva oboljenja i kod ljudi i životinja.
Klinička slika: Grip se razlikuje od obične prehlade početkom bolesti, simptomima, dužinom trajanja bolesti i mogućim komplikacijama koje mogu biti značajno teže kod gripa nego kod obične prehlade.
Simptomi gripa počinju obično 24-48 sati nakon inkubacije i nastaju iznenada. Groznica, osjećaj jeze, bolova u mišićima cijelog tijela, najčešće su prvi znaci bolesti. Zatim se javlja glavobolja i povišena temperature 38-40 C.
Za gripu je karakteristična pojava navedenih tkz. opštih simptoma, a zatim pojava respiratornih simptoma. Respiratorni simptomi javljaju se 1-3 dana nakon početka opštih simptoma bolesti, a izraženi su grebanjem u grlu, suvim kašljem, zapušenošću nosa, tek kasnije produktivnim kašljem. Djeca mogu uz navedene simptome imati mučninu, povraćanje i tečne stolice. Bolest traje do sedam dana. Prolongiranje tegoba ukazuje na pojavu komplikacija kao što su pneumonija bakterijska ili virusna, respiratorni distres sindrom, a od vanplućnih komplikacija najčešći je Reyev sindrom. On se najčešće javlja kod komplikacija infekcijom
virusa tipa B, rjeđe tipa A infekcije djece u dobi 2-16 godina. Ovaj sindrom počinje najčešće mučninom, povraćanjem tokom 1-2 dana, nakon kojih se javljaju simptomi CNS-a . U nalazima krvi uočava se povišenje jetrenih enzima i amonijaka uz hepatomegaliju. Primijećena je povećana učestalost pojave Reyevog sindroma kod oboljelih od gripa koji su uzimali acetilsalicilnu kisjelinu (aspirin ili andol ) u dobi do 18 godina.
U Crnoj Gori u toku prošle sezone gripa, koja je trajala od februara do maja ove godine, od komplikacija tog virusa preminulo je deset osoba, od čega troje maloljetnih pacijenata sa hroničnim oboljenjima, a više njih je razvilo komplikacije gripa, najčešće pneumoniju i adultni respiratorni distres sindrom. Ove osobe nisu bile vakcinisane.
Najbolja mera za prevenciju bolesti i kontrolu infekcije virusima influence je vakcinacija. Vakcinacija se sprovodi prije i u toku epidemije, najidealnije od oktobra do kraja decembra. Kod nas, kao i u svijetu, je u upotrebi tritipna, inaktivisana, ’’SPLIT’’ vakcina.
Add comment