Za nastanak atopijskog dermatitisa presudna je prevaga Th2 nauštrb Th1 imunom odgovoru. Ovaj imunološki odgovor u organizmu zadužen je za odbranu od parazita, te se zato smatra da odsustvo parazitarnih i drugih banalnih infekcija u savremenim društvima dovodi do preusmjeravanja imunološkog odgovora i nastanka oboljenja, gdje kao i kod alergija dolazi do oštećenja tkiva i upalnog procesa bez biološkog smisla. U današnje vrijeme, koje obilježavaju opšta sterilizacija, strah od bakterija ali i nekritično i sve rasprostranjenije korišćenje antibiotika, kao i prisustvo većih količina konzervanasa u hrani, došlo je do kolektivnog pomaka Th2 ćelijskog imunog odgovora. Dominacija Th2 imunološkog odgovora dovodi do povećane sinteze IgE At, privlačenja i aktivacije drugih upalnih ćelija i nastajanja alergijskog zapaljenja koje će se ispoljiti svim simptomima atopijskog dermatitisa.
Disbalans imunološkog odgovora prouzrokovaće stvaranje veće količine upalnih medijatora, citokina Th2 tipa. Oni smanjuju prirodno stvaranje cijele grupe proteina koji igraju veoma važnu ulogu u odbrani kože od mikroorganizama, tako da je pojava infekcija kod djece sa atopijskim dermatitisom veoma česta, najčešće Staphylococcus aureusom. Prisustvo ove bakterije, odnosno proteina koje ona sadrži, dovodi do pojačane aktivacije T limfocita, računajući i već nagomilane Th2 limfocite, privlačenje sve većeg broja imunoloških ćelija, što dovodi do pogoršanja upalnog procesa usljed dermatitisa.
Atopijski dermatitis je jedna od najčešćih dermatoza kod djece. Skoro 15% djece ima ovo oboljenje, a porast oboljevanja posebno se zapaža u razvijenim zemljama. Često se javlja veoma rano, u prvim sedmicama i mjesecima života, tako da 45% djece sa ekcemom razvje bolest u prvih 6 mjeseci, a do 80 % u prvih pet godina. Ipak, može se javiti i u kasnjoj dobi.
Tokom puberteta većina djece ulazi u remisiju, te će se kod veoma malog broja pacijenata zadržati ekcem i u kasnijoj dobi, ali u mnogo blažem obliku. Postoje brojne teorije o tome zašto se on danas javlja mnogo češće nego prije samo nekoliko decenija. U pozadini bolesti nalazi se više uzroka -disbalans imunološkog odgovora, genetsko nasljeđe, alergije…
Genetsko nasljeđe ima neosporan uticaj na pojavu atopijskog dermatitisa, ali do sad još uvijek nije dešifrovana puna genetska osnova za ovo oboljenje. Ipak, jasno je da ako oba roditelja imaju neko atopijsko oboljenje, rizik za pojavu bolesti raste. Kod skoro polovine djece sa atopijskim dermatitisom može se očekivati i pojava astme ili alergijskog rinitisa.
Alergije na hranu i inhalacione alergene mogu se naći kod većine djece sa atopijskim dermatitisom i kod njih najčešće dolazi do pogoršanja procesa, sa pojavom alergije na hranu. Smatra se i da sama priroda bolesti, tj. dominacija Th2 imunog odgovora kod atopijskog dermatitisa, dovodi do pojave i razvoja alergija na određene alergene iz hrane.
Atopijski dermatitis karakteriše nekoliko osobina:
– Suvoća gornjeg lipidnog sloja kože, uz pojavu ljuspanja i povećanog gubitka tečnosti kroz epiderm. To dovodi do pojačane osjetljivosti na uobičajene agense iz okoline
– Pojava eritema vrlo često praćenog papulama, vezikulama i krastama nastalim od češanja
– Pojava pruritusa, upornog svraba koji izaziva češanje, čime se dodatno narušava površni sloj kože i pogoršava upalni proces
– Smanjena otpornost na gljivične, virusne i bakterijske infekcije.
Zavisno od uzrasta u kom se ove promjene javljaju, promjene na koži imaju različitu lokalizaciju, te se kod odojčadi najčešće nađu na obrazima, perioralno, čelu i ekstenzornim stranama ekstremiteta. Najčešće su praćene vlaženjem kože i sekundarnim infekcijama. Kod djece predškolskog i školskog uzrasta
bolest je obično nastavak infantilne forme, mada se nekada može javiti kod do tada zdravog djeteta. Ovdje su obično zahvaćene fleksorne strane zglobova – koljena i laktovi. Koža je suva, lihenifiko-vana. Kod starije djece, promjene na koži najčešće su blage i svrab nije dominantan simptom. Kod veoma malog broja pacijenata ovog uzrasta javlja se teži oblik bolesti, sa izraženim svrabom koji remeti normalne aktivnosti djeteta.
Dijagnoza se isključivo postavlja na osnovu kliničke slike: tipičan svrab, raspored i izgled promjena na koži praćenih karakterističnim ekskorijacijama nastalim od češanja. S obzirom na to da u nastanku atopijskog dermatitisa učestvuje više faktora, liječenje je kompleksno.
Prvi korak u liječenju jeste uklanjanje nepoželjnih činilaca iz neposrednog okruženja i ishrane. Među fizičkim i hemijskim agensima najčešći „krivci” su deterdženti, omekšivači, osvježivači prostora, razna sredstva za čišćenje, prašina, vunena odjeća, duvan-ski dim, dlaka ili perje kućnih ljubimaca, hlorisana voda, promjene toplo-hladno. Od nutritivnih agenasa, namirnice koje najčešće dovode do imunoloških reakcija jesu: mlijeko, jaja, gluten i drugi proteini iz žitarica, kikiriki, čokolada…
Add comment