Terapija: Opšta podrazumijeva: strogo mirovanje, snižavanje povišene temperature, primjenu vitamina – naročito vitamina C. Antibiotici se daju samo u slučaju dodatne sekundarne infekcije.
Lokalna terapija se odnosi na dekongestiju sluzokože nosa, kapima za nos, ali se ne preporučuju razni želei, masti i slično zbog već oštećene sluzokože i usporenja već oštećenog mukocilijarnog klirensa. Za liječenje kašlja usljed nazeba koriste se i kombinovani ljekovi: (sedativni antihistaminik plus nasalni dekongestiv i nesteroidni antiinflamatorni lijek) u trajanju od pet dana. Za ove ljekove je u randomiziranim, duplo-slijepim, placebo-kontrolisanim kliničkim studijama pokazano da su efikasni u ublažavanju kašlja.
Hronični kašalj
Kada se danas u naučnom medicinskom žargonu govori o hroničnom kašlju, prvenstveno se misli na onaj dugotrajni kašalj gdje se rutinskim dijagnostičkim procedurama ne može otkriti njegov uzrok. Detaljnim pregledima se obično utvrdi (u preko 90% slučajeva) da se radi o jednom od četiriri najčešća uzroka:
1. varijanta astme sa suvim kašljem (engl. CVA – cough variant asthma),
2. sindrom slivanja sekreta niz zadnji zid ždrijela,
3. GER,
4. Ljekovi.
1. Osobe sa CVA imaju sljedeće karakteristike:
1. nemaju prethodno dijagnostifikovanu astmu, 2. trajanje kašlja iznosi bar tri nedjelje, 3. nemaju ostale simptome astme (sviranje i tjeskobe u grudima, nedostatak vazduha – dispneja), 4. imaju normalne nalaze na fizikalnom pregledu i normalne vrijednosti “vršnog ekspirijumskog protoka” (mjerenog malim aparatom – pik-floumetrom), 5. imaju normalne ili skoro normalne spirometriijske vrijednosti parametara plućne funkcije, 6. nemaju normalne spirometriijske vrednosti parametara plućne funkcije kada koriste ljekove koji izazivaju kašalj i 7. dobro reaguju na primijenjenu antiastmatičnu terapiju.
CVA mogu da imaju i odrasli i djeca, a često ostaju dugo nedijagnostifikovani. Liječi se kao i drugi oblici astme. Često pri prvoj upotrebi ljekova u obliku aerosola (pumpice – inhaleri) dolazi do kašlja, jer glasne žice nisu prilagođene inhalacionim ljekovima. Ponekad pomaže pijenje vode neposredno prije i poslije korišćenja pumpice.
2. Sindrom slivanja sekreta niz zadnji zid ždrijela
Pacijenti osjećaju kao da im se nešto stalno spušta niz grlo. Takođe, mogu da osjećaju potrebu za čestim nakašljavanjem (pročišćavanjem grla), imaju gušobolju a nos im je ili zapušen ili curi.
Više od jedne trećine populacije ima ovaj sindrom bar jednom u životu. Ovaj sindrom je sličan zapaljenju sinusa, pri čemu pacijenti imaju bol u predjelu lica ili zubobolju, a ponekad i povišenu temperaturu. Infekcije sinusa se liječe antibioticima, dok se Sindrom slivanja sekreta niz zadnji zid ždrijela liječi kombinacijom antihistaminika, dekongestanata i lokalnim kortikosteroidima primijenjenim putem nazalnog spreja.
3. Gastroezofagealna refluksna bolest (GERD)
Čest uzrok hroničnog kašlja (koji i ovdje može da bude jedini prisutni simptom). Odlikuje se refluksom želudačne kiseline u jednjak i ždrijelo. Pacijenti često imaju gorušicu i kašalj, kao i kiseo ukus u ustima. Refluks želudačne kiseline je izraženiji u ležećem položaju, a pri podignutom uzglavlju se smanjuje. Takođe je manje izražen ukoliko se izbjegava jelo i piće bar dva sata prije spavanja. Tada treba izbjegavati i alkoholna pića, kao i pića koja sadrže kofein, čokoladu, jake začine i masnu hranu. Ljekovi koji pomažu u ovakvim situacijama su antacidi (aluminijum fosfat, aluminijum-magnezijum silikat hidrat, dihidroksialuminijum natrijum karbonat) i blokatori jonske pumpe. Zapaženo je, takođe, da su GERD i CVA često udruženi, što može da predstavlja dodatni dijagnostički problem.
4. Ljekovi – neki mogu prouzrokovati kašalj. Postoje dvije velike grupe ljekova koje u velikog broja ljudi prouzrokuju hronični kašalj. Oni se koriste u terapiji hipertenzije i srčane insuficijencije. To su ACE inhibitori i beta-blokatori koji se koriste u terapiji srčanih aritmija, migrena i glaukoma. Takođe može doći do neočekivane pojave kašlja kao neželjenog efekta pri primjeni bronhodilatatora ipratropium bromida (čak u 5 – 6% slučajeva).
Zaključak
– Obično je dovoljno kliničko postavljanje dijagnoze,
– Treba pomisliti na skriveni gastroezofagealni refluks,
– Znakovi upozorenja su temperatura, mršavljenje i hemoptizije,
– Antitusike i ekspektoranse treba primjenjivati selektivno.
Prim. dr Milica Šofranac, pedijatar
Dom zdravlja Dika Marenić, Danilovgrad
Add comment