Dr Snežana Filipović, spec. transfuziolog
Zavod za transfuziju krvi Crne Gore
Organizacioni dio Kotor
Krvne grupe su nasledne biološke karakteristike koje se razlikuju u antigenima na površini eritrocita. Antigene ABO sistema određuju šećeri na glikoproteinima i glikolipidima eritrocitne membrane. ABO geni kontrolišu enzimi transferaze koji dodaju šećere na H antigen, bazičnu supstancu sa fukozom. Sistem ABO krvnih grupa čine samo dva antigena-šećeri: Nacetilgalaktozamin i galaktoza, koji su vezani za H antigen kao osnovu. Prvi je A antigen, aglutinogen A, specifični protein membrane eritrocita, drugi B antigen, aglutinogen B. Svi nosioci krvnih grupa imaju H antigen, ako je za H zakačen A antigen govorimo o A krvnoj grupi, samo B antigen o B krvnoj grupi, ako su zakačena oba proteina (A,B antigen) o AB krvnoj grupi ili, ako nema nijednog proteina–aglutinogena o O (nulta) krvnoj grupi u sistemu, sastavu ABO krvnih grupa.
Osim što je uloga krvi izuzetno značajna u liječenju pacijenata kojima je transfuzija krvi neophodna, druge uloge i karakteristike se istražuju. Mnoga istraživanja pokušavaju povezati određenu krvnu grupu s osobinama ljudi ili sa rizikom od bolesti, nasleđem, načinom ishrane i rizičnim faktorima, kao pomoć u liječenju.
Sve su brojnija naučna istraživanja na velikom uzorku, koja ukazuju na to da postoji veza između krvne grupe i sklonosti određenim oboljenjima, naročito malignitetima.
O KRVNA GRUPA
Sklonosti:
– oboljevanju od virusnih infekcija,
– oboljevanju od autoimunih bolesti,
– boloesti duodenuma (35% više od drugih k.g.),
– gastrični ulkus (Helicobacter pylori),
– oboljevanju od tuberkuloze, kuge, kolere,
– rizik od krvarenja,
– magnet za komarce,
– gojaznosti (muškarci),
– najveća učestalost obolijevanja i najkraća stopa preživljavanja nakon uspostavljanja dijagnoze malignih oboljenja kože (maligni melanom).
Manji rizik:
– oboljevanja od srčanih oboljenja (23% manje u odnosu na druge krvne grupe – ispitivanja „Harvard School of Public Health“,
– malarije,
– leukemije,
– karcinom želuca (23% manje od drugih k.g.),
– raka pankreasa (37% manje u odnosu na druge k.g.),
– karcinoma dojke (rjeđe obolijevanje, bolji rezultati liječenja i manja smrtnost),
– otpornost na zarazu sifilisom,
– najotporniji na infekciju Covid 19,
– otpornost na stres (više adrenalina se proizvodi, manje kortizola se proizvodi, nivo kortizola najbrže pada nakon traumatičnih događaja),
– 40%manji rizik duboke venske tromboze od drugih k.g.
A KRVNA GRUPA
Sklonost:
– povećan rizik za maligna oboljenja, naročito gastrointestinalnog trakta (32% više u odnosu na druge ca pankreasa),
– ginekološki tumori češći i sa lošijom prognozom,
– karcinom mokraćne bešike, Ca pluća,
– Ca želuca 25% više u odnosu na druge k.g.
– karcinom dojke – češće oboljevanje, širenje bolesti, lošiji ishod,
– veća koncentracija LDL holesterola,
– najpodložniji obolijevanju od covid -19,
– opsesivno-kompulsivni poremećaji,
– poremećaji koagulacije, Von Wilebrand,
– leukemije,
– bakterijske infekcije.
B KRVNA GRUPA
Sklonost:
– virusnim infekcijama (Epstein Bar),
– bakterijskim infekcijama kože (čirevi, upale) – usporeni imuni odgovor,
– infarkt miokarda (2,5% veća prevalenca),
– koronarna bolest (11% više u odnosu na ostale k.g.),
– karcinom pankreasa 72% veći rizik u odnosu na ostale k.g.),
– Ca mokraćne bešike i žučne kese 26% veći rizik,
– Ca kostiju,
– problemi sa pamćenjem, senilnost i Alchaimer.
AB KRVNA GRUPA
Sklonost:
– stvaranje krvnih ugrušaka 20% veći rizik,
– srčane bolesti 23% veći rizik,
– duboka venska tromboza 40% veći rizik u odnosu na ostale k.g.
– Von Wilebrand 30% veći rizik u odnosu na ostale k.g.
– 26% veći rizik od moždanog udara u odnosu na ostale k.g.
– rak želuca manja stopa preživljavanja, 26% veći rizik u odnosu na ostale k.g.
– Ca pankreasa 51% veći rizik
– 82% veća vjerovatnoća da se razviju problemi razmišljanja i pamćenja koji dovode do demencije,
– kod trudnica visoki krvni pritisak i preeklampsija, kod žena rak dojke – kraće vrijeme preživljavanja i Ca jajnika,
– hronični gastritis i Chronova bolest,
– manja otpornost na stres (nivo kortizola dugo postojan).
Veliki broj studija na ogromnom uzorku dokazale su:
– Karcinomi digestivnog trakta i dojki češći su u osoba krvnih grupa A i AB;
– Tumorski markeri imaju značajne nalik na antigen A pa ih imuni sistemi A i AB krvne grupe teško otkrivaju;
– Kod određenih vrsta karcinoma, posebno probavnog trakta, krvna grupa A ima viši nivo koncentracije tumorskog supresorskog gena p53. Visok nivo tog gena upozorava da je tumor postao intenzivniji i počeo narušavati proizvodnju antigena krvne grupe (Iodice et al.2010);
– Istraživanjem karcinoma dojke naučnici su došli do zaključka da je krvna grupa važan prognostički znak sklonosti pojave i ishodu liječenja kao genetički uzročnik, jer se gen za koji se pretpostavlja da je povezan sa karcinomom dojke nalazi blizu gena za krvnu grupu na hromozomu 9. Žene sa A i AB krvnom grupom češće obolijevaju, doživljavaju lošiji ishod i sklonije su bržem širenju ove vrste karcinoma, vJerovatnoći ponovnog oboljevanja i kraćem vremenu preživljavanja;
– Ginekološki karcinomi su češći i sa lošijom prognozom kod žena krvne grupe A;
– Mnoge maligne ćelije (karcinoma dojke, želuca) razvijaju tumorski marker po imenu antigen Thomsen-Friedenreich (antigen T i antigen Tn – slabije razvijen antigen) koji su po strukturi slični antigenu A. Kod normalnih ćelija on je potisnut, ali se kada ćelije postanu maligne budi. Ako je karcinom dobro diferenciran, antigen T je dominantan, manje je antigena Tn. Kod slabo diferenciranih tumorskih ćelija dominira Tn. Krvne grupe A i AB pokazuju najmanje agresivnu reakciju na ta dva antigena upravo zbog njihove sličnosti u strukturi sa antigenom A, pa su stoga i najviše sklone malignim bolestima (Guleria et al 2005, Maisonneve at al.2009). Povezanost Ca želuca i ABO sasatava k.g. ukazuju da su nosioci A i AB krvne grupe izloženi većem riziku i sa manjom stopom preživljavanja. Veza između karcinoma i antigena A povezana je sa antigenom T zbog sličnosti i izostajanja reakcije antitijela na antigen T. Gotovo trećina Japanaca ima antigen T u zdravom tkivu želuca, što objašnjava visoku stopu ovog karcinoma u Japanu (Edgen et al.2010);
– Razvoj karcinoma debelog crijeva najčešće se mjeri visokim nivoom tumorskog markera CEA (karcioembriogeni antigen) koji je sličan antigenu A, a maligne ćelije karcinoma debelog crijeva pokazuju nesuzbijeni antigen T. Takođe za ovaj karcinom je karakteristično pojavljivanje i nestajanje antigena krvne grupe. Često je promijenjeni antigen krvne grupe zaštitni znak zloćudnosti ove vrste karcinoma. U poodmaklim stadijumima bolesti mogu se javiti antigeni nekompatibilni sa krvnom grupom (Makoto et al.20119);
– Antigen A ima sposobnost vezivanja za receptore nekih epidermalnih faktora rasta (EGF –epidermal grow faktor) i sličnost u ugljikohidratnoj strukturi, pa može podstaći nekontrolisan rast ćelija vezivanjem za suvišne EGF receptore. Rast raka dojke je regulisan receptorima faktora rasta i zbog njegove deregulacije hemioteraoijom se djeluje na EGF-R (Constantin et al1990, Mehrazin 2006, Brian et al.2009).
Add comment