[heading size=”7”]Indikacije za operaciju krajnika[/heading]
Tonzilektomija (operacija nepčanih krajnika) i adenoidektomija (operacija trećeg krajnika) najčešće se vrše u periodu djetinjstva.
ODLUKA O TONZILEKTOMIJI NIJE MEHANIČKI ZBIR SIMPTOMA I ZNAKOVA BOLESTI, NEGO PROCJENA DINAMIČKOG TOKA BOLESTI I NJENOG UTICAJA NA OKOLNE ORGANE I ORGANIZAM U CJELINI .
Indikacije za operaciju krajnika i operaciju trećeg krajnika podudarne su, ali nisu identične.
Savremene indikacije za operaciju nepčanih krajnika sužene su na:
1. Rekurentni / hronični tonzilitis, naročito ako je praćen komplikacijama
– Ponavljani peritonzilarni apsces
– Hemoragični tonzilitis
2. Hiperplazija tonzila, ako je praćena opstruktivnom apneom u snu
3. Malignitet ili sumnja na malignitet tonzile (krajnika).
REKURENTNI TONZILITIS (ponavljane upale krajnika)
Svi protokoli predlažu da se klinički rekurentni tonzilitis (ponavljane upale krajnika) definiše brojem mikrobiološki ili serološki potvrđenih epizoda akutnog bakterijskog tonzilitisa (akutnih upala krajnika) u toku godine ili u toku posljednjih nekoliko godina (obično više od četiri akutne upale krajnika godišnje, tj. sedam akutnih upala krajnika u jednoj godini, pet akutnih upala krajnika godišnje tokom posljednje dvije godine, tri akutne upale krajnika godišnje u posljednje tri godine). To je broj ponavljanih upala krajnika koji određuje rekurentni tonzilitis. Ako nemamo te podatke, onda se dijete opservira š est mjeseci, a napušta se odluka za operativno liječenje.
Blaži oblici bolesti, takozvane grlobolje, nisu skoro nikad indikacije za operaciju krajnika. To je savremeni stav, opšti stav u svijetu. Pri tome, akutni tonzilitis mora biti praćen povišenom temperaturom od preko 38°C, uvećanjem nepčanih krajnika, uvećanjem limfnih čvorova na vratu, slabošću, gušoboljom, otežanim gutanjem. U periodima između ataka akutne upale krajnika uočava se potpuno povlačenje znakova i simptoma bolesti, što se može potvrditi klinički i laboratorijski. Upravo kod rekurentnog tonzilitisa roditelji vrše najveći pritisak na ljekara kako bi izdejstvovali nalog za operativno liječenje krajnika njihove djece. Pogotovu je to slučaj ako je rekurentni tonzilitis praćen čestim upalama uva, otežanim disanjem i gutanjem, slabijim apetitom, noćnim mokrenjem, slabijim napredovanjem u težini.
Međutim, studije u kojima je praćeno stanje djece sa rekurentnim tonzilitisom pokazale su da je učestalost infekcije mnogo rjeđa i klinička slika mnogo blaža nego što to roditelji navode. U kontrolisanim, randomiziranim studijama upoređivana je učestalost infekcija ždrijela u grupi djece sa rekurentnim tonzilitisom koja su liječena hirurški i djece liječene medikamentno. Kod djece kojima su operisani krajnici smanjen je broj infekcija ždrijela samo tokom prve dvije godine nakon operacije. Djeca liječena medikamentno u toku istog perioda imala su manji broj epizoda bolesti i blažu kliničku sliku. U najvećem broju slučajeva indikacija za tonzilektomiju kod rekurentnog tonzilitisa uglavnom je subjektivna, bilo od strane roditelja, ili ljekara jer nema pouzdanih kliničkih parametara, a uvećani krajnici nisu pouzdan kriterijum. Mnogi stoga smatraju da je kod rekurentnog tonzilitisa mudro izbjegavati operaciju sve dok se ne nađu pouzdaniji parametri za postavljanje indikacije za operaciju od koje će djeca stvarno imati koristi.
Rekurentni tonzilitis je relativna indikacija za operaciju krajnika.
HRONIČNI TONZILITIS (upala krajnika)
Hronični tonzilitis na prvi pogled predstavlja jasno definisano stanje koje karakteriše dugotrajnost procesa po toku i ireverzibilnost procesa u organu. Međutim, upravo kod ovog oboljenja teško je definisati pouzdane kliničke parametre na osnovu kojih bi se to stanje lako prepoznalo.
Vidljivost krajnika kod hronične upale krajnika nije dovoljna prednost u lakšem dijagnostikovanju procesa jer brojni klinički lako prepoznatljivi znaci nisu i siguran parametar hronične upale krajnika. Dopunska dijagnostika je vrlo komplikovana i skupa, neprikladna za primjenu u svakodnevnom kliničkom radu. Za sada jedino imunološka i histohemijska istraživanja mogu odgovoriti na pitanje da li se radi o hronično izmijenjenom krajniku ili samo o jednoj od promjena koje organ preživljava u svojoj transformaciji tokom života.
Ne postoji jedinstvena, opšte prihvaćena definicija o tome šta je hronična upala krajnika. Hronična upala krajnika predstavlja hroničnu inflamaciju krajnika usljed ponavljanih akutnih i subakutnih infekcija. Ovo je najčešće navođena definicija hronične upale krajnika. Definicija ukazuje na način nastajanja hronične upale krajnika, ali ne i na njegove karakteristike. Činjenica je da se akutne upale krajnika mogu više puta ponavljati a da to stanje ne dovede do nastanka hroničnog zapaljenja. Svaka akutna inflamacija, sa ili bez terapije, po pravilu se završava potpunim ozdravljenjem. Zato je teško odgovoriti na pitanje šta vodi nekompletnom ozdravljenju, odnosno stanju kada se organizam osjeća zdravim iako proces lokalno tinja.
Hronična upala krajnika je trajni zapaljenjski proces koji traje duže od 3 mjeseca, a praćen je smetnjama tokom kojih krajnici 6 mjeseci ne reaguju na betalaktamazu rezistentni antibiotik. Za to vrijeme klinički znaci i simptomi bolesti ne iščezavaju u potpunosti niti se vrijednosti parametara laboratorijskih testova normalizuju (SE, fbrinogen, ASTO), i pored agresivne antibiotske terapije. Ova defnicija govori o dužini procesa koja je potrebna za nastanak hronične upale krajnika, mada je poznato da do trenutka njegovog ispoljavanja nekad prođe i više godina.
Add comment