Etički kodeks sudskih vještaka predložen je Skupštini Udruženja na usvajanje od strane stručnog tima koji je radio na njegovoj izradi u Podgorici, 19. septembra 2011. godine, na čelu sa tadašnjim predsjednikom Udruženja sudskih vještaka Crne Gore Prof. dr Aleksandrom Ivanovićem. Usvajanjem etičkog kodeksa sudski vještaci su i obavezni da poštuju odredbe kodeksa.
Sudski vještak medicinske struke već ima položenu Hipokratovu zakletvu, kao i obavezu da se u svom radu pridržava i etičkog kodeksa koji propisuje Ljekarska komora Crne Gore. Etički kodeks sudskih vještaka sastoji se iz šest poglavlja. To su opšta načela, odnos prema radu na vještačenjima, dužnost čuvanja tajni, odnos prema sudu, odnos vještaka prema strankama i odnos vještaka prema drugim vještacima. Osnovna načela utvrđuju odnose i postupke sudskih vještaka u samom postupku, u odnosu prema radu, drugim vještacima i javnosti a sadržana su i u zakletvi koju sudski vještak polaže.
Sudski vještak se obavezuje da će povjerena vještačenja obavljati savjesno i po svom najboljem znanju i da će tačno i potpuno iznijeti svoje nalaze i mišljenja, kao i dati potrebne procjene, sve na temelju stvarnih činjenica, prikupljenim raspoloživim podacima u spisima predmeta, u skladu sa pravilima struke, nauke i vještine. (Etički kodeks Udruženja sudskih vještaka Crne Gore, član 2.)
I Zakon o sudskim vještacima Udruženja sudskih vještaka Crne Gore, u članu 18 pojašnjava zakletvu sudskih vještaka. Vještak polaže zakletvu pred predsjednikom Vrhovnog suda ili sudijom kojeg on odredi najkasnije u roku od 15 dana od dana postavljenja. Tekst zakletve glasi: „Zaklinjem se da ću vještačiti savjesno i nepristrasno, po svom najboljem znanju i da ću tačno i potpuno iznositi svoje nalaze i mišljenja“. (Udruženje sudskih vještaka Crne Gore, Zakon o sudskim vještacima.)
Etički kodeks u poglavlju dva razrađuje odnos prema radu na vještačenjima. U svom radu vještak je obavezan da stalno proširuje i obnavlja stručna znanja, da uvijek primjenjuje načela: ponašanja, odgovornosti, povjerenja, besprekornosti, profesionalne pažnje. (Etički kodeks Udruženja sudskih vještaka Crne Gore,član 3.)
U dijelu posvijećenom dužnosti čuvanja tajne sudski vještak se kodeksom obavezuje da ne daje obavještanja o onome što je saznao prilikom vještačenja nikome osim naručiocu vještačenja. (Etički kodeks Udruženja sudskih vještaka Crne Gore, član 10.)
Sudski vještak ima posebno utvrđen odnos kada je sud u pitanju. Odaziva se na pozive suda, vještačenje obavlja u roku koji je odredio sud, u toku rada na vještačenju drži se postavljenih pitanja, odnosno zadataka vještačenja, upozorava sud na nove činjenice ili eventualne propuste u vezi sa izvršenim vlastitim vještačenjem, a u vezi obračuna nagrade i troškova vještačenja dužan je da se pridržava važećeg troškovnika. (Etički kodeks Udruženja sudskih vještaka Crne Gore, Članovi 11,12,13)
Etički kodeks u posebnom dijelu opominje vještaka da svoje stručne i intelektulane sposobnosti posveti izvršenju povjerenog mu vještačenja, bez obzira na rasu, narodnost, vjerska i politička uvjerenja, društveni ili ekonomski položaj stranaka. Takođe, vještak je dužan da izbjegava kontakte sa strankama, osim onih koje se odnose na naručeno vještačenje i radi određivanja i pribavljanja materijala potrebnih za vještačenje. Kodeks jasno ukazuje da je vještak dužan da se prema drugom vještaku odnosi drugarski i kolegijalno, odnosno na način da u svemu čuva ugled sudskih vještaka, na način da takvi odnosi ne smiju uticati na savjesnost i objektivnost prilikom davanja nalaza i mišljenja. Sudski vještaci se upućuju na saradnju, izmjenu stručnih znanja i iskustava, te davanja stručnih savjeta. Osobito se preporučuje da sudski vještaci pomažu mlađe kolege savjetima, upućivanjem na stručnu literaturu i izvore podataka potrebnih za vještačenje. (Etički kodeks Udruženja sudskih vještaka Crne Gore,član 19.) OSOBINE LIČNOSTI SUDSKOG VJEŠTAKA MEDICINSKE STRUKE
Jedna od definicija ličnosti je da je ličnost opšte svojstvo osobe, zasnovano na tjelesnom identitetu i na autobiografskom pamćenju sebe. (Jan Valsiner, Čovekov razvoj i kultura, ZZUNS, Beograd,1997, str.23)
Sudski vještak je stručno lice, saradnik suda i sudije, pri čemu svojim stručnim nalazom i mišljenjem u velikoj mjeri pomaže sudu da se utvrdi istina, nakon čega se otvara ili zaključuje rasprava.
Sudski vještak je osoba visokog obrazovanja kao i osoba sa iskustvom u profesiji, koje je stekao kroz višegodišnju praksu u privredi ili drugim aktivnostima društenog uređenja.
Ova funkcija podrazumijeva i uslovljava besprijekoran moralni profil i apsolutno obezbjeđenje nezavisnog djelovanja, bez ikakovog mješanja i uticaja sa strane. Fizičko lice može biti postavljeno za vještaka ako ispunjava zakonom propisane opšte uslove za rad u državnim organima, kao i da ima odgovarajuću visoku školsku spremu za određenu oblast vještačenja; da ima najmanje pet godina radnog iskustva u struci; da posjeduje stručno znanje i praktična iskustva za određenu oblast vještačenja.
Add comment