Stručno znanje i praktična iskustva za određenu oblast lice dokazuje objavljenim stručnim ili naučnim radovima, kao i mišljenjima ili preporukama sudova ili drugih državnih organa, stručnih udruženja i drugih institucija. (Jakovljević,M Sudski vještak-ekspert za medije, Expertus Forensis, br 21, Udruženje sudskih vještaka Crne Gore, Podgorica ,2013, str.125.).
Takođe, ovde je nužno ukazati i na činjenicu šta je obaveza ljekara vještaka i koje su njegove dužnosti. Ljekar vještak mora da postupa samostalno i nepristrasno bez obzira na interes naručioca, odnosno oštećenog. U Kodeksu profesionalne etike ljekarske komore Srbije navodi se da ljekar (član se posebno odnosi na sudskog vještaka medicinske struke, prim.aut.) vještačenje mora da obavlja po svojoj savjesti i znanju i da podnese tačan i potpun nalaz i mišljenje, uzimajući u obzir načela medicinskog vještačenja. U svom radu vještak je dužan da poštuje ljekarsku i službenu tajnu. (Kodeks profesionalne etike lekarske komore Srbije, “Sl. glasnik RS”, br. 121/2007).
Kao što određeni propisi propisuju ko može biti vještak i kako će on obavljati dužnost, tako se i ljekarsko društvo obavezuje nacionalnim i međunarodnim kodeksima da će ustati protiv sile i zloupotrebe čovjeka. Kodeks medicinske etike i deontologije ima, između ostalih, i svoja osnovna načela i pravila obavljanja profesije. Zadatak ljekara je da služi zdravlju pojedinca, odnosno stanovništva. Zadatak ljekara je da očuva život, da štiti zdravlje i smanji patnje… Ninberški kodeks, Ženevska zakletva ljekara i Helsinška deklaracija Svjetskog ljekarskog saveza potvrda su takvog stava. U Ženevskoj zakletvi se kaže: „U izvršavanju svoje ljekarske dužnosti prema pacijentu, neću dozvoliti da uzme uticaj starost, bolest ili invaliditet, konfesija, etičko porijeklo, pol, državljanstvo, politička pripadnost, rasa, seksualna orijentacija ili društveni položaj. Svakom čovjeku ću od samog početka prići s poštovanjem… “. (www. ljekarskakomora.co.me) Etički kodeks sudskih vještaka Crne Gore jasno definiše koje osobine ličnosti treba da posjeduje sudski vještak, a samim tim i sudski vještak medicinske struke.
1. Stabilna psihofizička priroda ličnosti u smislu: tjelesne prikladnosti i pristojnog izgleda, fizičke kondicije, postojanja zdravih i funkcionalno osjetljivih čula, dara dobrog zapažanja, dobrog pamćenja, sposobnosti kombinovanja, intelegencije, imaginacije, logičnog i razboritog načina razmišljanja koje omogućava pravilno rasuđivanje i odlučivanje, mirnoće i sposobnosti samosavladavanja i u nasloženijim i neočekivanim situacijama, stalne fizičko-tjelesne spremnosti (kondicije) i sposobnosti brzog refleksnog djelovanja, iskustva, ustrajnosti, strpljivosti, mentalne sposobnsoti itd.,
2. Karakterne osobine ličnosti: beskompromisno poštenje, bez upotrebe obmana i trikova, davanja lažnih obećanja ili obećanja koje ne može ispuniti, nekorumpiranost, prijateljstvo razumijevanje, energičnost, istrajnost, samokritičnost i sposobnost primanja konstruktivne i argumentovane kritike, nepostojanje predrasuda po bilo kom osnovu i sl.
3. Ličnost sudskog vještaka je izrazito emotivne prirode: sklonost i ljubav prema pozivu sudskog vještaka, i prema poslu koji zahtijeva izlaganje opasnosti i izlaganje kritici (opravdanoj i neopravdanoj). (Etički kodeks Udruženja sudskih vještaka Crne Gore, član 3.)
Kroz Etički kodeks sudskih vještaka Crne Gore u gotovo svim članovima može se vidjeti koje osobine ličnosti krase sudskog vještaka. Sudski vještaci, pogotovo oni medicinske struke posebno izdvajaju član 21. U njemu stoji: “u predmetima u kojima je već obavljeno vještačenje, potrebno je da sudski vještak uz obavljanje vlastitog istraživanja temeljito ispita rezultate rada prethodnog vještaka i preispita svoje rezultate u odnose na rad prethodnog vještaka, pa tek potom izradi nalaz i mišljenje. Saradnja između vještaka temelji se na prijateljstvu, otvorenosti i prenosu iskustava. (Etički kodeks Udruženja sudskih vještaka Crne Gore član 21.)
Etički kodeks Udruženja sudskih vještaka Crne Gore gotovo u svemu je usaglašen sa istim ili pak sličnim dokumentima koje primjenjuju zemlje regiona i Evropske unije u toj oblasti. Da je njegova primjena u crnogorskoj praksi i zaživjela govore podaci da nije zabilježeno kršenje načela tog etičkog kodeksa. Sudski vještaci svih struka, i oni, vještaci medicinske struke radom na terenu kao i izabrani vještaci koji vode Udruženje mogu biti zadovolnjni kada je u pitanju ukupan rad. Takođe, i učesnici sudskih procesa kvalitetom i načinom rada sudskih vještaka koji ih zastupaju.
Literatura:
1. Etički kodeks Udruženja sudskih vještaka Crne Gore,
2. Udruženje sudskih vještaka Crne Gore Zakon o sudskim vještacima)
3. Jan Valsiner, Čovekov razvoj i kultura, ZZUNS, Beograd,1997, str.23)
4. Jakovljević,M Sudski vještak-ekspert za medije, Expertus Forensis, br 21, Udruženje sudskih vještaka Crne Gore, Podgorica ,2013, str.125.
5. Kodeks profesionalne etike lekarske komore Srbije, “Sl. glasnik RS”, br. 121/2007
www. izvori
6. www.ljekarskakomora.co.me
7. www.psihologija.autentik.net
Mr Mirko Jakovljević
Add comment