Paradontalni džep nastaje usljed razaranja potpornog aparata zuba i kosti, a posljedica je uznapredovale paradontopatije. Paradontalni džepovi se javljaju isključivo u toku parodontopatije i njen su najvažniji znak. Paradontalni džepovi su patološke promjene u obliku džepa nastale produbljivanjem gingivalnog sulkusa usljed razaranja parodontalnih tkiva.
Epidemiološke studije u svijetu pokazuju da paradontopatije spadaju u najčešća oboljenja kod ljudi. Gotovo da nema osobe iznad 30 godina koja nema neki vid paradontopatičnih promjena na jednom ili više zuba. Kod osoba starijih od 45 godina, razlog vađenja preko 60% zuba je paradontopatija, a ne karijes kako se obično misli. Opšteprihvaćena je definicija da je parodontopatija kompleksna multifaktorijalna infekcija komplikovana inflamantornim odgovorom domaćina. Glavni etiološki faktor praktično svih oblika parodontopatije je dentalni plak.
Potporni aparat zuba sadrži nekoliko vrsta vlakana: kolagena vlakna, elastična i retikulinska vezivna vlakna i Šarpejeva vlakna koja su veoma važna za funkciju zuba i očuvanje zuba u vilici. Sva ta vlakna sadrže u sebi hijaluron kao gradivni sastojak, pa je za obnavljanje potpornog aprata i vlakana neophodna hijaluronska kiselina. Parodontalni džep nastaje kao rezultat dejstva bakterijskih toksina i javlja se između kosti i korjena zuba.
Na razvoj bolesti utiču sistemski faktori (imuni sistem organizma, stres, pušenje, droga, starost, ishrana, šećerna bolest) i lokalni faktori (položaj i oblik zuba, kamenac, prisustvo velikih plombi). Pušenje dovodi do egzercerbacije (ponovnog javljanja) parodontopatije i nepovoljno utiče na efekte liječenja. Glavni simptomi paradontopatije su: zapaljenje gingive, ogoljenje korjena zuba, parodontalni džepovi, gnoj u džepovima, subgingivalni konkrementi, labavljenje zuba i migracija zuba.
Parodontalni džep prepoznajemo po tome što su desni crvene, otečene i sa izraženim krvarenjem na provokaciju izazvanu, na primjer, pranjem zuba. U pojedinim slučajevima javlja se bol koji se manifestuje u svim pravcima. Kod bolesnika se javlja osećaj stranog tijela kao i osećaj da je zub, u čijem nivou je prisutan džep, viši od ostalih. Ukoliko se uperi mlaz vazduha na mjesto paradontalnog džepa dolazi do odvajanja ivice desni od zuba jer je pripoj gingive na zub uništen. Ako se na gingivu u predjelu parodontalnog džepa izvrši pritisak prstom, javiće se gnoj. U daljem toku bolesti, na mjestu parodontalnog džepa dolazi do klaćenja zuba ili njihovog kretanja (migracije).
Tek pošto se formira parodontalni džep mogu nastati i subgingivalni konkrementi. To su tvrde, crne naslage koje vire ispod upaljene gingive i čvrsto su priljubljene uz zub koji leži u parodontalnom džepu. Nastaju mineralizacijom dentalnog plaka. Tamnije su boje od zubnog kamenca jer sadrže jedinjenja gvožđa koja su oslobođena iz eritrocita. Izuzetno su tvrdi i vrlo teško se odvajaju od površine zuba, jer očvrsnuli dentalni plak (konkrement) ulazi u neravnine zuba na površini cementa.
Paradontalni džep možemo otkriti sondiranjem i rendgenografijom. Sondiranje je najsigurniji način otkrivanja paradontalnog džepa koje se obavlja pomoću posebne parodontalne sonde na čijem vrhu se nalazi graduisana kuglica koja služi za lakše očitavanja dubine džepa. Rendgenografija predstavlja samo pomoćno sredstvo u otkrivanju parodontalnih džepova.
Liječenje parodontopatije obuhvata konzervativne i hirurske metode.
Konzervativni pristup ima nekoliko faza.
Prva faza podrazumjeva uklanjanje zubnog plaka i zubnog kamenenca, te obučavanje pacijenata za pravilno pranje zuba, korišćenje pomoćnih sredstava kao i upotrebu raznih medikamenata.
Druga faza liječenja oboljelih od parodontopatije sastoji se u djelovanju na parodontalne džepove sa ciljem da se oni smanje ili uklone. Suština djelovanja na parodontalne džepove sastoji se u uklanjanju patološki izmjenjenog tkiva parodoncijuma. Uklanjanje ovog tkiva vrši se za to specijalizovanim instrumentima, a sam postupak naziva se kiretaža ili obrada parodontalnih džepova. Ukoliko je potrebno vrše se i hirurške intervencije, tj. hirurško uklanjanje nekih anomalija gingive koje dovode do nastanka i napredovanja parodontopatije.
Treća faza liječenja oboljelih od parodontopatije odnosi se na uspostavljanje povoljnih međuzubnih odnosa i ne obavlja se kod svih pacijenata. Ova faza liječenja podrazumjeva primjenu raznih metoda kao što su brušenje zuba, ortodonske, hirurške i protetske mjere.
Po završetku liječenja oboljelih od parodontopatije neophodne su redovne kontrole, pogotovo u prvoj godini. Kontrolni pregledi se u početku obavljaju svakog mjeseca, a kasnije se ponavljaju na dva do tri mjeseca.
Tokom bazične terapije bolesnici se uče održavanju oralne higijene. U toku čitavog procesa liječenja neophodno je stalno motivisati pacijente i napominjati ih da će, ukoliko ne održavaju oralnu higijenu na zadovoljavajući nivo, doći do ponovne pojave bolesti.
U sklopu terapije mogu se primjeniti i hirurški zahvati na gingivi. Cilj ovih zahvata je uspostavljanje dobrog pripoja gingive za cement zuba čime se sprečava dalje širenje parodontalnih džepova.
Piše: dr Rade Mrdak, Ordinacija Apolonia, Podgorica
Dodajte komentar